“Po i lutemi Zotit të bjerë shi”

Gironde, Francë,  (BBC) – Hervé Trentin, veteran 34-vjeçar i departamentit të zjarrit të Girondes, qëndroi në buzë të një pjese të djegur të pyllit duke fshirë lotët. Ishte hera e dytë që Trentin qante atë mëngjes.

“Më vjen keq”, tha ai duke mbledhur veten. “Ky është pylli ynë. Ta këput shpirtin ta shikosh duke u djegur”.

Trentin dhe ekipi i tij i vogël po lëviznin rreth një zone në jug të qytetit francez Bordeaux, në rajonin Gironde, të shtunën në mëngjes, duke u përpjekur të qëndronin përpara zjarreve të mëdha.

Detyra e tyre ishte të digjnin pyllin, të krijonin zjarrvënie – një taktikë që ata e kishin trajnuar prej vitesh për ta zotëruar dhe e cila i grupoi në një grup të vogël zjarrfikësish në rajon për të kryer punën. Por Trentin, emocionohet kur detyrohet të djegë edhe tokë rreth shtëpisë së tij.

“Është e vështirë për mua të mendoj se nuk do ta shoh më këtë pyll siç ishte”, tha ai. “Unë jam 53 vjeç dhe këtij pylli do t’i duhen më shumë se 30 vjet për t’u rikuperuar”.

“Zjarr monstruoz”

Trentin ka një vajzë trevjeçare dhe kur mendon për të ardhmen e pyllit mendon edhe për të. “Pyes veten se çfarë do të ndodhë”, tha ai, duke parë drejt majave të pemëve dhe përtej qiellit. “Nuk dua të them se e ardhmja jonë duket si ajo që po jetojmë këtë verë, por ju e dini”.

Banorët e Girondës mezi kishin arritur të merrnin frymë që nga zjarri i fundit i korrikut, i cili dogji rreth 14.000 hektarë në të njëjtën zonë. Vatra e zjarrit dukej se ishte nën kontroll, por nxehtësia ishte ende në tokë – një i ashtuquajtur “zjarr monstruoz” që do të rishfaqet në kushte të thata të vazhdueshme dhe do të përshpejtojë zjarret e reja.

Trentin punoi gjithashtu gjatë zjarreve të korrikut, deri në 48 orë rresht mes flakëve. “Nuk kisha parë kurrë një zjarr kaq të madh”, tha ai. “Më kujtohen zjarret e mëdha në ‘91 dhe ‘97, por ato nuk u përhapën aq shpejt. Disi zjarri i ri ishte më i ashpër. Bimësia ishte më e thatë se kurrë. Edhe drurët e fortë digjen si kashtë”, tha Trentin. “Zakonisht ne përdorim drurët e fortë për të na ndihmuar kundër zjarrit”.

Të shtunën në mëngjes ekuipazhi i vogël i specialistëve të Trentinit po digjte pjesë të pyjeve rreth disa shtëpive familjare, për t’i mbrojtur ato. Ata punojnë duke djegur seksione përpara zjarrit, për të hequr materialin e ndezshëm.

Është thatë në Gironde sa flakët që ndezin mund të përhapen edhe përgjatë pjesëve të djegura tashmë dhe të shkrumbojnë trungjet e pemëve në lartësinë e kokës. Zjarrfikësit mund ta bëjnë këtë punë vetëm kur era është e ulët, për të minimizuar rrezikun e përhapjes së kundërzjarrit të tyre, por ata nuk mund ta kontrollojnë erën.

 “Ne humbëm kontrollin e situatës”

Të martën, Trentin dhe ekipi i tij po kryenin një djegie të kontrolluar pranë fshatit Hostens kur era u kthye kundër tyre. Shenja e parë ishte ndjenja e ajrit të ftohtë që u kalon këmbëve, tha ai, duke krijuar ndjesinë e një flladi. Ishte zjarri që thithte ajrin drejt tij ndërsa po afrohej.

Burrat u zhvendosën me shpejtësi në një zonë që ata tashmë e kishin djegur dhe kishin rënë në gjunjë. Ata u përpoqën të merrnin frymë qetë mes tymit të dendur. Flakët mund t’i rrethonin lehtësisht.

“Ne humbëm kontrollin e situatës”, tha Trentin. “Ne e dinim se zjarri po vinte”.

Ka më shumë se 1000 zjarrfikës francezë tani në Gironde që po luftojnë me këtë flakë, të ndihmuar nga kolegë nga vende të ndryshme evropiane. Jo të gjithë ndajnë përvojën e viteve të Trentinit, dhe për disa është hera e parë që përballen me një zjarr të madh që mund të lëvizë më shpejt se njeriu.

Kur zjarri i ri ishte në kulmin e tij në mes të javës së kaluar, Trentin dhe kolegu i tij, Christophe Dubois, po punonin në pyll kur panë një top zjarri që fluturonte drejt tyre. “Është si një valë që vjen mbi ju, ju nuk mund ta kaloni atë”, tha Dubois. “Duhet të biesh dhe të shtrihesh në tokë”.

Por katër kolegë më të rinj nga Toulouse ngelën në këmbë. Dubois dhe një koleg u përpoqën për t’i spërkatur me ujë dhe për t’i tërhequr poshtë, por disa sekonda ishin shumë të gjata dhe të dytë u lënduan me djegie të shkallës së dytë në këmbë dhe fytyrë.

Më vonë atë natë, Dubois punoi duke ndezur zjarret përgjatë një autostrade deri në orën 4 të mëngjesit. Orët e tyre u diktuan nga tekat e zjarrit, tha ai.

Ndryshimi klimatik

“Nëse nuk e ke pasion këtë punë, nuk mund ta bësh. Mund të dukemi si djem të fortë, por jemi të ndjeshëm. Kemi pasion për pyllin, për natyrën. Është e dhimbshme ta shikosh duke u djegur dhe e dhimbshme pishat i djegim vetë për t’i shpëtuar”, thekson Dubois.

Pas një mëngjesi të vështirë duke krijuar shpërthime zjarri rreth disa shtëpive, Dubois dhe ekipi i tij u kthyen në një kamp bazë ku ka qindra zjarrfikës në çdo kohë të caktuar. Midis anëtarëve të ekipit ka dekada përvojë në kryerjen e djegies taktike.

Ndërsa hanin, ata folën për terrenin e humbur në raport me zjarrin javën e kaluar – rreth 62.00 hektarë vetëm në një natë.

“Unë jam zjarrfikës qe 40 vjet dhe nuk kam parë kurrë një zjarr të tillë”, tha Jean-Pierre Le Cunff, shefi taktik i zjarrit për rajonin Haute-Garonne, i cili ka dy djem në ekip. “Ne presim shiun, borën, dimrin, Zotin”, tha ai.

Nuk kishte asnjë mosmarrëveshje që klima po ndryshonte për keq. “Ne flasim për ngrohjen globale sigurisht”, tha Le Cunff. “E shohim, e ndiejmë. Sivjet është mahnitëse. Në male nuk ka më akullnajë, gjithçka është e thatë, kopetë nuk kanë çfarë të hanë”.

Pas drekës, ekipi u thirr në një zonë pylli në periferi të Belin-Beliet, fshat i braktisur që u dogj krejt në korrik dhe përsëri në gusht. Ata vunë një zjarr të madh taktik vetëm rreth 25 metra larg një shtëpie, për ta mbrojtur pasi pronari i telefonoi për të thënë se një zjarr i ri kishte shpërthyer në tokën e saj.

“Kam frikë se do të humbas gjithçka”

Zjarrfikësit i kishin thënë tashmë Claudie Decourneau që të largohej nga shtëpia kur zjarri i korrikut solli flakë të larta pranë gardhit të saj rrethues, por ajo nuk pranoi. Të shtunën ajo qëndronte dhe shikonte teksa digjnin akoma më shumë nga toka e saj, ku ajo rrit bagëti për të jetuar dhe shet drutë e saj.

“Unë nuk dua të lë kafshët e mia dhe ndihem më e dobishme këtu, sepse mund të shikoj zjarre të reja”, tha Decourneau. Por ajo qau ndërsa shihte Trentin dhe Dubois dhe ekipin duke djegur tokën. “Kam frikë se do të humbas gjithçka”, tha ajo. “Ne nuk do të dorëzohemi, por është shumë e vështirë. Pishave u duhen shumë vjet për t’u rritur”.

Nxehtësia ishte e madhe ndërsa toka e Ducourneau u dogj. Kur flakët përpinë pemët, zjarrfikësit lëvizën me shpejtësi për t’i shuar ato, por zona do të mbetej plotësisht e djegur. Pylli i pasur është kthyer në një djerrinë.

Kur pjesa e djegur mbaroi dhe ajri ishte plot tym, zjarrfikësit u tërhoqën te kamionët e tyre dhe biseda u kthye tek në natën e pastajme. Parashikohej një stuhi – erëra të forta, ndoshta vetëtima, por pak shi.

“Është e frikshme”, tha Trentin. “Ne nuk e dimë nëse do të ketë shi. Nëse ka erë dhe rrufe, zjarri do të përkeqësohet”.

Stuhia parashikohej të shpërthejë rreth mesnatës. Rreth orës 23:00 filluan vetëtimat dhe bubullimat, por edhe shiu.

Rruga Press