Ekspozita “Na ishte njëherë që kurrë mos qoftë”, bashkon në Prishtinë Avokatët e Popullit të tri shteteve
Ekspozita “Na ishte njëherë që kurrë mos qoftë” për fëmijët e vrarë dhe zhdukur gjatë luftës së fundit në Kosovë, i ka bashkuar tri institucionet e avokimit të të drejtave të njeriut, në bodrumin e Bibliotekës “Hivzi Sylejmani” në Prishtinë.
Avokati i Popullit të Kosovës, Naim Qelaj, Avokati i Popullit të Shqipërisë, Erinda Ballanca dhe Avokati i Popullit të Maqedonisë së Veriut, Naser Ziberi kanë vizituar ekspozitën e cila dokumenton pasojat e luftës në popullsinë më të ndjeshme, fëmijët, përmes gjësendeve që kanë lënë pas.
Naim Qelaj tha që i ka ftuar homologët e tij që ta vizitojnë këtë ekspozitë në mënyrë që përmes ndjeshmërisë, të shtyjnë bashkëpunimin ndërinstitucional.
“Hera e dytë por emocioni është i njëjti. Nëse nuk arrijmë ta dokumentojmë luftën do ta kemi shumë vështirë ta vendosim paqen dhe drejtësinë”, u shpreh Qelaj.
Ndërsa, Erinda Ballanca Avokate e Popullit, duke folur edhe si nënë dhe grua inkurajoi të gjitha institucionet që ta dokumentojnë sa më shumë historinë, sepse vetëm përmes dokumentimit arrijnë të ndalin përsëritjen e historisë.
“Më vjen shumë keq që përgjatë gjithë kësaj kohë, ende nuk jepet përgjegjësi për viktimat, për këto histori tronditëse” tha ajo.
Në njërin nga muret e bodrumit janë të shkruar emrat e 1024 fëmijëve të vrarë dhe 109 fëmijëve të zhdukur gjatë viteve 1998-2000. Emrat së bashku me dhjetëra veshmbathje, libra, lodra e rreth 500 fotografi janë pjesë e ekspozitës, e cila qëndron e hapur tash e dy vjet në Qendrën e Dokumentimit në Kosovë.
Në pjesën qendrore të ekspozites gjendet “Dhoma e xhamit” në të cilën janë të vendosura disa nga sendet e fundit të mbetura nga 1,133 fëmijët e vrarë e të zhdukur gjatë luftës. Në pjesën e quajtur “Dhoma e errët”, gjendet audio rrëfimi i Gramoz Berishës, njëri nga të paktët fëmijë të mbijetuar nga masakra në picerinë “Kalabria” në qytetin e Suharekës.
Naser Zyberi tha që duhet të punohet sa më shumë në dokumentimin e së kaluarës. Sipas tij sa më shumë që po kalon koha, faktorët ndërkombëtar po e barazojnë viktimën me agresorin.
“U ndjeva shumë i pikëlluar se ma rikthej një histori që e kemi përjetuar së bashku. Po ndihem krenar që keni dokumentuar dhe memorizuar një segment të rëndësishëm të tragjedisë”, tha Zyberi me lot në sy.
Drejtori i Fondit për të Drejtën Humanitare në Kosovë, Bekim Blakaj i inkurajoi institucionet shtetërore që të veprojnë për zbardhjen e dokumentimin e të vrarëve e të pagjeturve e mos ta lënë përgjegjësinë vetëm në duar të shoqërisë civile.
Ekspozita e realizuar nga Fondi për të Drejtën Humanitare Kosovë dhe e hapur për vizitorë që nga muaji maj i vitit 2019. Në pamundësi që të dërgohet ekspozita në vende tjera, është krijuar edhe versioni online.
Rruga Press