Ukrainë-Rusi: Fqinjësi problematike

Tani që pushtimi rus i Ukrainës në shkurt është një “mundësi e qartë”, shqyrtimi i implikimeve të të pasurit një shtet armiqësor në kufijtë e BE-së është bërë një çështje urgjente.

Rusia ka lëvizur në kufirin ukrainas pikërisht llojin e pajisjeve ushtarake që do t’i nevojiteshin nëse planifikonte ta pushtonte atë dhe duhet të kishte numrat e nevojshëm për këtë brenda muajit, thonë ekspertët. Me paralajmërimin e presidentit amerikan Joe Biden të premten se ekziston një “mundësi e qartë” që Rusia mund ta pushtojë Ukrainën muajin e ardhshëm, të njëjtët ekspertë argumentojnë se qeveritë në rajon duhet të fillojnë të marrin në konsideratë implikimet e të pasurit një shtet armiqësor në kufijtë e tyre.

Konrad Muzyka, një specialist i inteligjencës me burim të hapur me bazë në Gdansk, i cili drejton firmën e analizës së sigurisë dhe mbrojtjes Rochan Consulting, ka monitoruar pajisjet ruse dhe vendosjen e trupave duke përdorur inteligjencë me burim të hapur. Ai thotë për BIRN se Rusia ndoshta po i afrohet fundit të përgatitjes, e cila mund të zgjasë dy deri në tre javë të tjera, ndoshta deri në një muaj. “Atëherë do të shohim se çfarë do të ndodhë”, thotë ai për BIRN.

Kjo pajtohet me qëndrimin e SHBA-së. “Presidenti Biden tha se ekziston një mundësi e qartë që rusët mund të pushtojnë Ukrainën në shkurt”, tha të enjten zëdhënësja e Këshillit të Sigurisë Kombëtare të Shtëpisë së Bardhë, Emily Horne.

Ndërsa Muzyka heziton të parashikojë atë që presidenti rus Vladimir Putin po planifikon të bëjë në Ukrainë, ai argumenton se aftësitë ushtarake dhe fuqia punëtore e Rusisë do ta lejonin atë të pushtonte një pjesë të konsiderueshme të Ukrainës, madje edhe deri në lumin Dnieper që kalon në mes të vendit.

Grumbullimi i vazhdueshëm i pajisjeve ushtarake në kufijtë e drejtpërdrejtë të Rusisë me Ukrainën dhe në Bjellorusi përfshin një shtim të madh të kapaciteteve ekzistuese që tashmë ishin vendosur aty në mënyrë të përhershme nga rusët. Për shembull, ndërsa Rusia dikur mbante dy ushtri të kombinuara (ato që integrojnë lloje të ndryshme luftimesh, për shembull, këmbësorinë dhe forcat e blinduara) në afërsi të Ukrainës, tani ajo ka zhvendosur aty 10 nga një total prej 11 ushtrish të tilla.

Kur bëhet fjalë për grupet taktike të batalioneve (një formacion operacional i përbërë nga një batalion dhe njësi artilerie të bashkangjitur, mbrojtje ajrore, inxhinierike dhe logjistike), ato janë trefishuar në numër nga 24 në të paktën 66, numëron Muzyka, duke theksuar se ky është ndoshta një nënvlerësim, pasi ai nuk mund të konfirmojë vendndodhjen e të gjithë atyre që janë vendosur rishtazi. Ato ndodhen në një rreze prej 250 kilometrash nga kufijtë e Ukrainës, si në Rusi ashtu edhe në Bjellorusinë e afërt.

Më e rëndësishmja, Rusia ka lëvizur drejt kufirit me pajisje ushtarake të nivelit të lartë, për shembull sistemi raketor anti-balistik S-300V drejt Bjellorusisë nga Rusia qendrore. Rusët po sjellin gjithashtu pajisje që u mundësojnë të ndërtojnë ura nëpër lumenj.

“Nëse Rusia po përgatitej për një pushtim, ky është pikërisht lloji i pajisjeve ushtarake që do të lëvizte”, vëren Muzyka.

Megjithatë, duhen trajtuar ende çështjet e personelit. Ndërsa numri i trupave ruse në kufirin me Ukrainën që zakonisht raportohet nga mediat perëndimore është 100,000, Muzyka thekson se ky total përfshin të gjitha llojet e personelit, duke përfshirë mbështetjen logjistike. Trupat luftarake ndoshta numërojnë rreth gjysmën e kësaj shifre, me 35,000 të stacionuar fillimisht pranë kufirit me Ukrainën dhe 15,000 të tjerë të sjellë kohët e fundit.

Sipas ekspertit, ndërsa një grup taktik batalioni gati për operacione zakonisht drejtohet nga rreth 800 ushtarë, ata që sapo janë sjellë nga Rusia kanë rreth 100-200 staf tani. “Atyre u mungon ende shumë personel dhe arsyeja kryesore është kostoja. Kushton shumë t’i mbash këta djem në fushë”, shpjegon Muzyka.

Nga ana tjetër, shton ai, personeli i nevojshëm mund të sillet brenda pak ditësh me rrugë ajrore ose hekurudhore dhe këto lëvizje trupash nuk do të ishin vërtet të dukshme për vëzhguesit e jashtëm. “Kjo, në fakt, i lë rusët nën kontrollin e elementit të befasisë. Ne do të duhet të vazhdojmë të hamendësojmë se kur do të vijnë me të vërtetë trupat.”

Shtetet kufitare

Nëse Rusia do të pushtonte, valët e refugjatëve ka të ngjarë të shkonin drejt kufijve të BE-së me Ukrainën. Si e tillë, ekspertët thonë se Polonia, e cila ka kufirin më të gjatë me Ukrainën dhe diasporën më të madhe ukrainase, si dhe Sllovakia, Hungaria dhe Rumania, duhet të fillojnë të përgatiten tani për një fluks të mundshëm.

“Polonia dhe shtetet e tjera që mund të duhet të ofrojnë ndihmë humanitare për refugjatët ukrainas duhet të mbështeten në këtë proces nga pjesa tjetër e BE-së”, thotë Marcin ZaboroWski, drejtor politikash i Programit të Sigurisë së Ardhshme të GLOBSEC, duke shtuar se këta refugjatë ka të ngjarë të marrin një mirëseardhje më të ngrohtë në Poloni sesa ata nga Lindja e Mesme të përdorur nga regjimi në Bjellorusi për të nxitur një krizë emigrantësh gjatë vitit të kaluar.

Megjithatë, reagimi i autoriteteve polake ndaj situatës fqinje deri më tani ka qenë relativisht i heshtur. Presidenti polak Andrzej Duda tha më 24 janar se “nuk kishte asnjë indikacion që për momentin Polonia ishte nën ndonjë lloj kërcënimi”.

Muzyka argumenton se autoritetet polake duhet t’i kushtojnë më shumë vëmendje një situate që mund të përshkallëzohet dhe të bëhet “një riformësim i plotë i arkitekturës evropiane të sigurisë, i cili do të ishte rasti nëse, për shembull, Rusia pushtonte një pjesë të Ukrainës për të parandaluar anëtarësimin e vendit në NATO”.

Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar ka pretenduar se Moska po planifikon të vendosë një qeveri kukull në Kiev.

“Unë nuk jam i sigurt se qeveria polake është plotësisht e vetëdijshme për atë që po ndodh. Ata janë shumë të shqetësuar me problemet e brendshme, për shembull, për situatën pandemike”, shpjegon Muzyka. “Por nëse rusët përfundojnë duke pushtuar një pjesë të Ukrainës dhe duke instaluar baza ushtarake në Ukrainë, Polonia do të duhej të siguronte një vijë kufiri më të gjatë me një shtet armiqësor: Polonia nuk do të kufizohej më vetëm me Kaliningradin, por tashmë do të kishte trupa ruse edhe në Bjellorusi dhe Ukrainë”.

“Për fat të keq, klasa politike polake, veçanërisht partia në pushtet, i paraprin shumë pak gjërave duke i paramenduar ato”, shton ai.

Qeveria hungareze nën kryeministrin miqësor ndaj Putinit, Viktor Orban, po përpiqet të minimizojë rrezikun e mundshëm të një pushtimi rus. Por nëse shpërthen konflikti, ekspertët thonë se qeveria hungareze do të duhet të monitorojë me kujdes sigurinë e komunitetit etnik hungarez prej 130,000 trupash në rajonin Transcarpathian, ose Zakarpattia Oblast, ndarja administrative e Ukrainës që kufizohet me katër vendet e BE-së.

“Nëse ndizen konflikte etnike dhe sulmohen hungarezët, qeveria do të duhet të reagojë disi. E njëjta gjë vlen edhe për një krizë të mundshme refugjatësh. Qeveria duhet të jetë e përgatitur për të kontrolluar fluksin hyrës”, thotë për BIRN Tamas Csiki Varga, specialist i mbrojtjes dhe studiues në Institutin e Studimeve Strategjike dhe të Mbrojtjes në Universitetin Kombëtar të Shërbimit Publik.

A mund të ndalohen rusët?

Në rast të një lloj inkursioni rus në Ukrainë, NATO-ja tha se është e gatshme të aktivizojë Task Forcën e Përbashkët të Gatishmërisë Shumë të Lartë, një “forcë gatishmërie” që përbëhet nga 5,000 ushtarë që janë pjesë e Forcës së saj të Reagimit të NATO-s, NRF.

NRF-ja është një forcë shumëkombëshe shumë e gatshme dhe teknologjikisht e avancuar e përbërë nga komponentë tokësorë, ajrorë, detarë dhe të Forcave të Operacioneve Speciale (SOF) që Aleanca mund t’i dislokojë shpejt kudo që të jetë e nevojshme, siç janë kufijtë e BE-së me Ukrainën.

Në të njëjtën kohë, vendet e NATO-s po vazhdojnë t’i ofrojnë Ukrainës ndihmë të mëtejshme ushtarake, pajisje dhe armë mbrojtëse. “Nëse Rusia vazhdon me një pushtim, ne do të ofrojmë më shumë”, u zotua në dhjetor Ndihmës Sekretarja Amerikane Shtetit, Karen Donfried.

Megjithatë, ekspertët pajtohen se nuk ka asnjë listë të pajisjeve që NATO mund të dërgojë tani në Ukrainë, që do të pengonte me sukses një synim pushtues të Rusisë.

“Ajo që NATO-ja po i dërgon Ukrainës në këtë moment janë gjëra që përdoren shpejt dhe që mund t’i lëndojnë rusët, por që nuk do t’i ndalojnë ata”, argumenton Muzyka. “Kjo nuk e vendos NATO-n në një dritë të keqe. Thjesht ky është maksimumi që NATO-ja mund të bëjë, për momentin.”/birn/

Rruga Press