Nga pandemia… tek Maradona: Ngjarjet që tronditën botën në 2020

Një kopertinë me sfond të bardhë, me të zeza e shkruar shifra 2020 dhe sipër saj një kryq i madh i kuq.

E gjitha kjo, e shoqëruar me shkrimin: “Viti më i keq që kemi përjetuar ndonjëherë”.

E përjavshmja amerikane “Time” i vë kryqin kështu vitit që po mbyllet, i shenjuar nga makthi i pandemisë.

Po cilat ishin ngjarjet që tronditen botën në 2020? 

Lindja e mesme

Më 3 janar Gjenerali iranian Kasem Soleimani arkitet i strategjisë së luftës së Iranit në Lindjen e Mesme, vritet nga avionet pa pilot të SH.B.A-së në Bagdat pas sulmit ndaj ambasadës amerikane nga protestuesit irakianë.

Më 8 janar Irani lëshon raketa hakmarrëse në bazat që presin trupat amerikane.

 Një aeroplan civil ukrainas u rrëzua ‘gabimisht’ disa orë më vonë nga Irani, duke vrarë 176 njerëz.

Pandemia e COVID-19

Më 11 janar pas shpërthimit të pneumonisë misterioze në Kinë, Pekini njoftoi vdekjen e parë zyrtare nga një sëmundje e quajtur më vonë COVID-19 dhe OBSH vendosi të shpall pandeminë në 11 mars.

Në muajin prill gjysma e njerëzimit shkon në një bllokim total për të ndaluar përhapjen e COVID-19.

Shumë sektorë ekonomik pushojnë se funksionuari dhe shpallen plane masive të rimbëkëbjes ekonomike.

Sipas Bankës Botërore tashmë rreth 115 milion njerëz po jetojnë në varfëri ekstreme.

Fondi Monetar ndërkombëtar parashikon një tkurrje prej 4.4 të ekonomisë botërore.

Në tetor një valë e dytë e pandemisë çon në një bllokim tjetër Evropën.

Në dhjetor Britania bëhet vendi i parë perëndimor që fillon një fushatë vaksinimi kundër COVID-19 me ndihmën e një vaksine novatore të bazuar në materiale gjenetike.

Pandemia tashmë ka shkaktuar më shumë se 1.6 milion vdekje.

Brexit bëhet një realitet

Në natën e 31 janarit, dalja e Mbretërisë së Bashkuar nga Bashkimi Evropian e cila u vendos nga britanikët në 2016, merr formë.

Ky divorc i parë evropian i jep fund një martese 47 vjeçare.

Negociatat e vështira fillojnë në mars mbi marrëdhëniet e ardhshme midis Brukselit dhe Londrës, të cilat shtyhen nga pandemia e COVID-19 dhe priten të përfundojnë në fund të dhjetorit.

Marrëveshja SH.B.A –Taliban

Në 29 shkurt Sh.B.A dhe Talibanët Afganë nënshkruajnë një marrëveshje historike në Doha, duke hapur rrugën për tërheqjen e trupave amerikane pas dy dekadash lufte.  

Pavarësisht bisedimeve të paqes midis qeverisë afgane dhe kryengritësve që nga shtatori, Afganistani vazhdon të jetë i rrënuar nga dhuna.

Pentagoni ka njoftuar tërheqjen e rreth 2,000 trupave deri më 15 janar të 2021.

George Floyd vdes

Më 25 maj George Floyd një 46 vjeçar afrikano- amerikan vdes nga mbytja në Minneapolis nga një oficer policie i bardhë.

Shumë video qarkulluan në internet në të cilën Floyd dëgjohet duke thënë:

‘ Nuk mund të marr frymë’. Kjo ngjarje ndez protesta të dhunshme . Protestat përfshinë gjithë botën.

Kinë-Sh.B.A: Ethet e luftës së ftohtë

Në maj Presidenti i SH.B.A Donald Trump fajësoi Kinën për ‘vrasje masive globale’ me shfaqjen e COVID-19 në tokën e saj.

Në korrik, Shtetet e Bashkuara vendosën sanksione ndaj disa udhëheqësve të Xinjiang në Kinën veriperëndimore, duke akuzuar Pekinin për burgosjen e të paktën një milion myslimanëve të pakicës Ujgure atje. 

Kina e mohon këtë, duke iu referuar qendrave të formimit profesional.

Uashingtoni po vendos sanksione mbi furnizimin e gjigantit kinez të rrjeteve 5G Huawei dhe po bën presion ndaj aleatëve të saj për ta përjashtuar atë.

Në gusht, ByteDance , e cila zotëron aplikacionin TikTok, është e detyruar të shesë pasuritë e saj në SH.B.A.

 Bisedimet midis Uashingtonit dhe TikTok vazhduan në fillim të dhjetorit.

Rimarrja e kontrollit të Hong Kongut, protestat në Tajlandë

Në fund të qershorit, pas demonstratave historike, kryesisht nga mbështetës të lëvizjes pro-demokracisë, Kina miratoi një Ligj të Sigurisë Kombëtare në Hong Kong.

Ky ligj u jep autoriteteve fuqinë për të “shtypur aktivitetin subversiv, separatist, terrorist dhe bashkëpunimin me fuqitë e huaja”.

Në dhjetor, tre aktivistë të shquar pro-demokracisë, përfshirë Joshua Wong, u dënuan me burg.

 Manjati pro-demokracisë Jimmy Lai po mbahet në paraburgim dhe do dërgohet  para një gjykate kryesisht për “bashkëpunim me fuqitë e huaja”.

Në Tajlandë, që nga korriku, dhjetëra mijëra protestues për demokraci kërkojnë tërheqjen nga detyra të Kryeministrit Pragiout Chan-O-Cha , pushteti i së cilës u legalizua nga zgjedhjet e diskutueshme në 2019, duke rishkruar Kushtetutën dhe reformën e thellë të monarkisë.

Shpërthimi në Bejrut

Më 4 gusht, një shpërthim gjigant vrau më shumë se 200 njerëz dhe plagosi të paktën 6,500, duke shkatërruar portin e Bejrut dhe shkatërruar lagje të tëra në kryeqytetin libanez.

Shpërthimi, i cili u shkaktua nga një zjarr në një depo që përmbante ton nitrat amoni pa mbrojtje, rrafshoi ekonominë libaneze , e cila tashmë ishte në një pozitë të vështirë.

Kriza në Bjellorusi

Më 9 gusht, Presidenti Alexander Lukashenko i Bjellorusisë  u rizgjodh pas një procesi zgjedhor që nuk u pranuan as nga opozita ashtu edhe nga Perëndimi.

Për gati katër muaj, dhjetëra mijëra protestues kanë kërkuar që Minsk të japë dorëheqjen çdo të dielë.

 Krerët e opozitës burgosen ose detyrohen të internohen. 

Grusht shteti në Mali

Më 18 gusht, Presidenti i Mali, Ibrahim Boubacar Keita, përmbyset në një grusht shteti ushtarak  pas muajsh krize politike.

Grushti i shtetit, i dënuar nga komuniteti ndërkombëtar, bën thirrje për heqjen e sanksioneve pas formimit të 5 tetorit të një qeverie kalimtare nën Bach Dow, e cila pritet t’u dorëzojë pushtetin qytetarëve të saj brenda 18 muajve.

Çështja  Navalny

Më 20 gusht, Alexei Navalny , një figurë kryesore e opozitës në Rusi, u shtrua në spital pasi u ndje keq para se të transferohej në Gjermani për trajtim urgjent në 22 të të njëjtit muaj.

Testet e shumta tregojnë se ai u helmua nga, një substancë e krijuar nga ekspertë sovjetikë për qëllime ushtarake.

Kritiku i Kremlinit akuzon Presidentin rus Vladimir Putin se është fshehur pas helmimit të tij. 

Moska e konsideron këtë akuzë “të papranueshme”.

Zjarret, Ciklonet dhe Ngrohja Globale

Më 9 Shtator, San Francisco dhe pjesë të tjera të Shteteve të Bashkuara perëndimore panë qiellin të pikturuar në portokalli nga zjarret në Kaliforni në gusht, të favorizuar nga temperaturat rekord.

Në nëntor, dy ciklone goditën Amerikën Qendrore , duke vrarë më shumë se 200 njerëz dhe duke shkaktuar miliona dollarë dëm.

Në të njëjtin muaj, në Australi, në verë , zjarret gjigante shkatërruan 40% të pyjeve të ishullit Fraser , ishullit më të madh me rërë në botë, i cili përfshihet në listën e Vendeve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. 

Në kontinentin Australian, periudha e zjarreve që filluan në 2019 përfundon në fund të Janarit 2020, pasi një sipërfaqe më e madhe se ajo e Portugalisë është djegur.

Zona të tëra përgjatë kufijve të Argjentinës, Paraguait, Bolivisë dhe Brazilit jugor po përjetojnë zjarre shkatërruese.

Sipas të dhënave provizore nga Organizata Botërore Meteorologjike (WMO), 2020 do të jetë viti i dytë më i ngrohtë i regjistruar ndonjëherë pas 2016.

Normalizimi i marrëdhënieve me Izraelin

Më 15 shtator, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Bahreini nënshkruajnë marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve me Izraelin në Shtëpinë e Bardhë.

Sudani dhe Maroku gjithashtu po normalizojnë marrëdhëniet e tyre me Izraelin përkatësisht në 23 Tetor dhe 10 Dhjetor.

Më 23 nëntor, shtypi izraelit raportoi për një takim të fshehtë midis Kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu dhe Princit të Kurorës Saudite Mohammed bin Salman në Arabinë Saudite, të cilën Riad nuk e pranon.

Përleshjet në Nago-Karabak

Më 27 shtator, luftimet shpërthyen midis forcave të Azerbajxhanit dhe atyre të Nago-Karabakut, një enklavë e mbizotëruar nga Armenia me dekada.

Jerevani akuzon Ankaranë për dërgimin e mercenarëve nga Siria për të mbështetur forcat Azerbajxhanase. 

Baku thotë se armenët në diasporë po luftojnë në Karabak.

Pas gjashtë javësh luftimesh (më shumë se 5,000 të vdekur), një marrëveshje armëpushimi u nënshkrua në nëntor nën kujdesin e Moskës.

Sulmet në Francë dhe Austri

Më 16 tetor, një mësues  historie, Samuel Patti, iu pre koka në zonën e Parisit nga një islamik radikal pasi u tregoi studentëve skicat e Profetit Muhamed gjatë një ore të lirisë së shprehjes.

Presidenti francez Emmanuel Macron mbrojti të drejtën për karikaturat . 

Homologu turk i Rexhep Tajip Erdogan e shikoj atë si një fyerje ndaj myslimanëve dhe bëri thirrje për bojkot të produkteve franceze. 

Protestat kundër Francës përfshinë shumë vende myslimane.

Më 29 tetor tre besnikë të Bazilikës së Nicës në Francën juglindore, u vranë nga sulmi me thikë nga një tunizian cili kishte arritur së fundmi në Evropë.

Më 2 nëntor, katër njerëz u vranë në një sulm islamik në Vjenë, i pari i këtij lloji që goditi Austrinë.

Humbja e Trump, zgjedhjet e Biden

Më 3 nëntor, amerikanët u  thirrën të zgjedhin presidentin e tyre të ardhshëm midis republikanit në largim Donald Trump dhe kandidatit për Demokrat Joe Biden mes një klime të paparë të polarizimit në vend.

Pas katër ditësh pritje, Joe Biden fitoi betejën për Shtëpinë e Bardhë. 

Donald Trump pretendon se zgjedhjet ishin të manipuluara dhe refuzon të pranojë humbjen e tij . 

Sipas rezultateve të konfirmuara nga shtetet amerikane, Trump siguroi 46.8% të votave, krahasuar me 51.3% të Joe Biden.

Etiopi: Konflikt në Tigray

Më 4 nëntor, Kryeministri Etiopian Abi Ahmed , i cili është dhënë me Çmimin Nobel për Paqe, njoftoi një operacion ushtarak në rajonin Tigris të Etiopisë Veriore, duke akuzuar autoritetet për sulmin e dy bazave të ushtrisë atje.

Sulmet u krijuan për të justifikuar operacionin, sipas autoriteteve rajonale të Frontit Çlirimtar të Popullit Tigray (TPLF). 

Kjo parti u margjinalizua pas ngritjes në pushtet të Abii, ndërsa kontrollonte jetën politike në Etiopi për gati 30 vjet.

Dhjetëra mijëra etiopianë dynden në Sudan për t’i shpëtuar luftimeve.

Vdekja e Maradonës

Më 25 nëntor,  bota e futbollit vajton vdekjen e futbollistit më të madh të të gjitha kohërave, Diego Maradona , në moshën 60 vjeçare!

 Lajmi tronditës u raportua nga media argjentinase Clarin dhe Ole, duke theksuar se Maradona pësoi një  sulm në zemër në shtëpinë e tij në Tigre, Buenos Aires, ku ishte duke u rikuperuar nga operacioni serioz i trurit që iu nënshtrua disa ditë më parë.

Rruga Press