Zohran Mamdani, socialisti që ëndërron një Nju Jork ndryshe

Nga Pablo Pillaud-Vivien

Favorit për të fituar zgjedhjet për kryetar bashkie në Nju Jork këtë të martë, ai mishëron një të majtë amerikane që është e vetëdijshme për veten dhe që kërkon të bashkojë gjerësisht.

Të shohësh në Nju Jork – kryeqytetin botëror të kapitalizmit financiar, vitrinë e pabarazive më të mëdha – të ngrihet një i ri socialist, është më shumë se një paradoks: është një tërmet politik. Në qytetin ku paraja është mbret, Zohran Mamdani flet për klasën shoqërore. Sepse Nju Jorku nuk është vetëm zemra që rreh e financave. Një studim i vitit 2023 kujtonte se një e katërta e banorëve të qytetit jetojnë nën kufirin e varfërisë. Bronx, Queens, Staten Island… këto emra janë bërë sinonim si të mundimit, ashtu edhe të krenarisë. Dhe pikërisht aty ka rrënjët Zohran Mamdani.

Në moshën 34-vjeçare, ai përfaqëson gjithçka që progresizmi amerikan kishte hequr dorë ta mishëronte: i ri, i arsimuar, qytetar, me origjinë të përzier dhe thellësisht socialist. I lindur në Ugandë, bir i një intelektuali marksist ugandez dhe i një regjisoreje indo-amerikane, i rritur në Queens, ai mishëron atë që mund të quhet “Amerika e botës së tretë brenda vetes”. Zohran Mamdani e ka kuptuar plotësisht si funksionon pushteti modern: komunikim i përpunuar, buzëqeshje që të fiton, elokuencë që godet – gjithçka në shërbim të një mesazhi të thellë. Ai flet për luftën e klasave me fjalët e përditshme. Për dinjitetin si një thirrje për veprim. Për racën dhe klasën si dy fronte të së njëjtës betejë.

Propozimet e tij janë të thjeshta, konkrete, radikale:
– ngrirje të qirave,
– transport publik falas,
– taksa për gjigantët e pasurive të paluajtshme,
– mbështetje për punëtorët emigrantë,
– rishikim të policisë dhe sistemit tatimor,
– përballje e drejtpërdrejtë me miliarderët.

Larg teorive abstrakte, Zohran Mamdani flet për jetën e shtrenjtë, banesat e kalbura, pagat qesharake. Socializmi i tij është socializmi i kuzhinës, i autobusit, i lagjes.

“Ajo që po bëjmë në Nju Jork,” thotë ai, “është të tregojmë se e majta mund të qeverisë pa mohuar idealet e veta.”

Zohran Mamdani nuk përballet vetëm me të djathtën trumpiste, por edhe me aparatin e vjetër demokrat. Ai sfidon hapur kryetarin aktual të bashkisë, ish-demokratin që ka marrë mbështetjen e Donald Trumpit. Për Mamdanin, kjo është prova që Partia Demokratike është borgjezizuar, është shkëputur nga rruga, nga punëtorët, nga njerëzit që s’kanë mundësi të paguajnë qiranë. Prandaj ai po ringre një të majtë të masave – të duruar, konkrete, gazmore.

Kandidatura e tij për bashkinë e Nju Jorkut është një provë: a mund të pushtojë socializmi qytetin e botës?
Një tjetër shenjë e kurajos politike së tij është mbështetja e hapur për popullin palestinez. Nuk është një gjest anësor – është një akt themelor. Zohran Mamdani ecën pa mllef, pa urrejtje. Me një fisnikëri të rrallë.
Dhe nëse do t’ia dilte?

Një pyetje mbetet: çfarë do të thotë për pjesën tjetër të SHBA-së një fitore e tillë? Për ata të fushave me misër e fabrikave të mbyllura, të supermarketeve Walmart e restoranteve të vogla?
Për të ofruar një perspektivë të besueshme, duhet t’u flasësh të gjithëve. Aty do të luhet prova e vërtetë e zjarrit: t’u flasësh punëtorëve të Rust Belt-it, kasierëve të Ohajos, punëtorëve të Miçiganit, bujqve të Kansasit – të gjithë atyre që, një ditë, besuan te Donald Trump vetëm sepse s’dëgjuan një alternativë tjetër.

Rruga Press