Vendet e BE shprehin zemërim lidhur me veton e Hungarisë mbi ndihmat ndaj Ukrainës

“Ka shkuar shumë larg:” Vendet e BE shprehën zemërim lidhur me veton e Hungarisë mbi ndihmat ndaj Ukrainës.

Hungaria vazhdon të vërë veton ndaj ndihmës ushtarake të BE-së për Ukrainën, duke penguar vendet anëtare nga rimbursimi pjesërisht i donacioneve të tyre.

Ministrat e Punëve të Jashtme të Bashkimit Evropian nuk i kursyen fjalët të hënën kur shprehën zemërimin e tyre për veton e gjatë të Hungarisë mbi ndihmën ushtarake për Ukrainën.

“Ka shkuar shumë, shumë larg,” tha Gabrielius Landsbergis nga Lituania.

Bllokimi filloi një vit më parë kur Budapesti refuzoi të miratonte një këst prej 500 milionë eurosh në kuadër të Mjetit Evropian të Paqes (EPF), një mjet jashtë buxhetit që u lejon shteteve anëtare të marrin rimbursime të pjesshme për pajisjet ushtarake që dërgojnë në Kiev.

Mosmarrëveshja, e cila ka shkaktuar një zhgënjim të madh në mesin e diplomatëve të BE-së, u përkeqësua pasi vendet anëtare arritën në mars një marrëveshje të vështirë për të plotësuar Mjetin Evropian të Paqes me një shtesë prej 5 miliardë eurosh, projektuar për t’u shtrirë deri në fund të vit.

Vetoja e Hungarisë në zarfin prej 500 milionë eurosh do të thotë se 5 miliardë euro të ardhshme nuk mund të shkojnë përpara, duke krijuar një pengesë të gjerë të ndihmës së BE-së. Si rezultat, vendet janë zhvendosur në donacione dypalëshe që anashkalojnë Brukselin.

Vonesat janë bërë një siklet për bllokun, pasi Ukraina po lufton me një ofensivë të re të fortë nga trupat ruse në rajonin verilindor dhe presidenti Volodymyr Zelenskyy i lutet Perëndimit të rrisë furnizimet me armë dhe municione.

Të shtunën, sulmet ajrore ruse kundër një supermarketi në Kharkiv vranë të paktën 16 persona dhe lanë 65 të plagosur, sipas autoriteteve lokale.

Frustrimi rritet

“Ne nuk mund të pranojmë që një vend i vetëm, i cili gjithashtu nënshkroi në favor të kësaj shume disa muaj më parë gjatë një samiti midis krerëve të shteteve, tani po bllokon këtë ndihmë thelbësore për Ukrainën,” tha Hadja Lahbib e Belgjikës.

“Ne duhet të marrim përgjegjësitë tona dhe të bëjmë atë që është e nevojshme për të ndihmuar ushtarakisht Ukrainën”, shtoi ajo.

Homologu i saj estonez, Margus Tsahkna, tha se “sa herë që ministrat vijnë në Bruksel, ata përballen me veton e Hungarisë për “iniciativa shumë të rëndësishme”.

“Ne duhet të heqim (bllokimin) në kuptimin që duhet të bindim Hungarinë. Por është thelbësore se Ukraina ka nevojë për këtë lloj mbështetje,” u tha Tsahkna gazetarëve.

Baiba Braže e Letonisë tha se uniteti politik i BE-së duhet të përkthehet në “arritje reale, praktike” dhe u ankua për një “një numër çështjesh” që mbahen pezull në Këshill.

“Ne presim që ato shtete anëtare të heqin dorë,” tha ajo.

Landsbergis i Lituanisë dha vlerësimin më të ashpër, duke e dënuar qëndrimin hungarez si një “qasje sistematike ndaj çdo përpjekjeje të BE-së për të pasur ndonjë rol domethënës në punët e jashtme”. Ministri iu referua procesit të pranimit të Ukrainës dhe ligjit të “ndikimit të huaj” të Gjeorgjisë si raste në të cilat Budapesti u përpoq të prishte vendimet kolektive.

Kryeministri Viktor Orbán ka kundërshtuar konsensusin perëndimor duke kryer politikë të hapur miqësore me Rusinë dhe duke kërkuar lëshime për të ulur sanksionet.

“Nuk është rast pas rasti. Dhe ne duhet të fillojmë të flasim për këtë,” tha Landsbergis. “Unë e di se në disa raste mund të duket si një gjë jodiplomatike për t’u bërë sepse, ju e dini, ne jemi njerëz të sjellshëm dhe njerëz të sjellshëm.”

Hungaria do të prishë përdorimin e aseteve të palëvizshme ruse?

Arsyet e vetos kanë habitur zyrtarët në Bruksel. Budapesti fillimisht refuzoi të miratonte këstin prej 500 milionë eurosh sepse agjencia ukrainase kundër korrupsionit kishte futur në listën e zezë OTP Bank të Hungarisë si një “sponsor ndërkombëtar të luftës”.

Emërtimi inatosi qeverinë e Orbanit dhe shkaktoi një grindje midis Budapestit dhe Kievit, me Brukselin të kapur në mes.

OPT Bank përfundimisht u hoq nga katalogu i turpërimit të emrit, por Hungaria e mbajti veton në mënyrë të vendosur, duke argumentuar se kishte nevojë për garanci të mëtejshme se asnjë kompani tjetër hungareze nuk do të futej në listën e zezë në të ardhmen.

Diplomatëtjanë habitur nga ky arsyetim, të cilin e shohin si kapriçioz dhe të pabazë. Ata tani kanë frikë se pengimi i Mjetit Evropian të Paqes mund të prishë marrëveshjen e re për të përdorur të ardhurat e jashtëzakonshme që rrjedhin nga asetet e pamobilizuara të Rusisë.

Projekti mund të mbledhë nga 2.5 miliardë deri në 3 miliardë euro në vit, 90% e të cilave do të shkonte në furnizimet me armë dhe municione për Ukrainën.

Ndërsa Budapesti nuk e bllokoi marrëveshjen ligjore për asetet e pamobilizuara, ai ende mund të përdorë të drejtën e vetos për të penguar çlirimin e parave të tjera.

Rruga Press