“Trump 2.0” nënkupton kaos dhe kërcënim për Evropën, analiza e The Guardian: Tani është mundësia për t’u përgatitur

Është e sigurt që në vitin 2024 do të jetë sërish Joe Biden kundër Trump dhe Europa duhet të përgatitet për mundësinë e një presidence të dytë Trump.

SHBA- Donald Trump kërkon të fitojë nominimin e republikanëve për garën e ardhshme presidenciale, ndërkohë që frika dhe ankthi rritet midis aleatëve europianë të SHBA-së për kthimin e tij në Shtëpinë e Bardhë. Është e sigurt që në vitin 2024 do të jetë sërish Joe Biden kundër Trump dhe Europa duhet të përgatitet për mundësinë e një presidence të dytë Trump. Kjo e fundit ishte traumatike për Europën. Kjo nuk ishte në të vërtetë për arsye politike. Kishte ndarje politike si tërheqja e Trump nga marrëveshja bërthamore me Iranin.

Por tensionet e politikës transatlantike nuk janë pothuajse të reja: ka pasur raste  për shembull lufta e udhëhequr nga SHBA në Irak në 2003, kur përçarja ishte më e thellë. Trauma e Europës kishte të bënte më shumë me politikën: Trump ishte presidenti i parë amerikan që nuk e trajtoi Europën si familje. Ai ndihej dukshëm më rehat me autoritarët si Xi Jinping dhe Vladimir Putin sesa me liderët e zgjedhur në mënyrë demokratike të Europës.

Antipatia e Trump ndaj Europës nuk ka ndryshuar.

Herën e dytë, këto antipasti ndoshta do të përktheheshin në hendek shumë më të madh politik. Ndërsa mandati i tij i parë ishte nga brenda i çrregullt dhe kryesisht joefektiv, me dorëheqje dhe lëkundje të shpeshta, një i dytë mund të ishte më koherent dhe më i vendosur. Në vend të partive të ndryshme të partisë republikane së bashku në një koalicion të vështirë, Trump 2.0 do të ishte 100% Maga (Make America Great Again). Shtojini kësaj, një kontekst ndërkombëtar që është shumë më sfidues. Europa është tronditur thellë nga dy luftëra, njëra prej tyre në vetë kontinentin.

As pushtimi rus i Ukrainës dhe as lufta në Lindjen e Mesme nuk pritet të përfundojnë. Në fakt, kthimi i mundshëm i Trump mund të jetë ndër arsyet që do të shtyjnë Putinin dhe Benjamin Netanyahu të zgjasin luftërat e tyre. Pas nëntorit, gjendja e vështirë strategjike e Europës mund të jetë më e keqe se ajo e tmerrshme që kemi sot.

Çfarë mund të nënkuptojë Trump 2.0 për Europën?

Sa i përket ekonomisë dhe Lindjes së Mesme, dallimet do të intensifikoheshin, pasi me Trump, gjërat pothuajse me siguri do të përkeqësoheshin. Ka të ngjarë që ai të kthehet në mënyrë radikale ndaj Ukrainës.  Ai ka kërcënuar se do ta braktisë Kievin brenda natës, nëse nuk pranon një “paqe” të arritur nga Uashingtoni (me gjasë sipas kushteve të Moskës).

Me marrëveshje ose pa marrëveshje, është e vështirë që Trump të vazhdojë me ndihmën ushtarake të SHBA për Ukrainën. Braktisja e Ukrainës ndoshta do ta inkurajonte më tej Moskën, duke ngritur nivelin e ambicieve perandorake të Kremlinit në Ukrainë dhe më gjerë. Nëse Putin beson se Trump nuk do të ngrejë gishtin për ta ndaluar, ai mund të shkojë aq larg sa të kërcënojë NATO-n.

Një rizgjedhje e Trump mund të minojë gjithashtu demokracinë amerikane, ndoshta fatalisht.

Trump ndoshta do t’i përmbushte kërcënimet e tij për të ndjekur ata që i konsideron tradhtarë. Duke vazhduar aty ku e la në vitin 2020, Trump mund të shkojë më tej në dobësimin e rendit shumëpalësh tashmë të brishtë, duke filluar me OKB-në. Fitorja e Trump nuk do të mbetej e kufizuar në kufijtë amerikanë, por do të jehonte në të gjithë botën, duke filluar nga Europa. Kjo do të shoqërohej me rrezikun e rritjes së një të djathtë ekstreme që mund të materializohet në zgjedhjet europiane në qershor. Forcat e djathta populiste në Europë sot janë mjaft të këqija.

Megjithatë, Biden në Shtëpinë e Bardhë dhe një Brexit katastrofik kanë vepruar si kufizime, duke moderuar shumë nga ekseset e tyre. Pak nëse ndonjë nga këto parti sot kërkon që vendet e tyre të dalin nga BE. Kur ato të tilla si Alternativa për Deutschland në Gjermani nxjerrin idenë e një referendumi për daljen nga BE, ato hidhen poshtë në masë të madhe. Qeveritë e ekstremit të djathtë, si ajo e Italisë, deri më tani kanë ndjekur linjën si për bashkëpunimin brenda BE-së ashtu edhe për mbështetjen për Ukrainën.

Pra, çfarë mund të bëjmë për t’u mbrojtur nga Trump?

Për Ukrainën, përgjigja është mjaft e drejtpërdrejtë. Shumë është bërë tashmë për të ngushtuar hendekun midis ndihmës së ofruar nga Uashingtoni dhe nga qeveritë europiane. Sot, Europa ndihmon rreth dy herë më shumë se SHBA, duke llogaritur ndihmën ushtarake dhe ekonomike. Kjo ende nuk mjafton. Europa ka një vit për të plotësuar mungesën që do të rezultonte nëse SHBA braktisin Kievin. Dhe kjo ende mezi do të mjaftonte. Nëse qëllimi është të mbështesë Ukrainën për të fituar luftën, prodhimi i armëve dhe municioneve do të duhet të rritet për të rimbushur furnizimet.

Europa do të duhet të bëjë investime strategjike gjithashtu në drone dhe satelitë, të bëjë më shumë trajnime të përbashkëta dhe të përmirësojë planifikimin e saj logjistik. Përtej Ukrainës, implikimet e mbrojtjes të Uashingtonit që sinjalizojnë një angazhim të reduktuar ndaj NATO-s janë të mëdha. Europianët duhet të përballen me realitetin se kontinenti i tyre është në luftë. Luftimet sot janë në Ukrainë, por mund të përhapen përtej saj në vitet e ardhshme.

Mbështetja e demokracisë liberale dhe multilateralizmit është po aq e rëndësishme. BE-ja duhet të forcojë kushtet e saj të sundimit të ligjit (jo t’i dobësojë ato siç ka bërë për të fituar mbi Hungarinë e Victor Orban). Ndryshe nga gjatë presidencës së parë të Trump, kur Europa ishte e kënaqur me mendimin se mund të punonte me Kinën për të forcuar multilateralizmin, ajo tani duhet të dyfishojë marrëdhëniet (si dypalëshe ashtu edhe shumëpalëshe) me demokracitë liberale me të njëjtin mendim (Japonia, Koreja e Jugut, Australia. dhe Kanada) dhe vende nga jugu global në Afrikë, Azi dhe Amerikën Latine.

Kjo do të jetë një luftë e vështirë, duke pasur parasysh dobësimin dramatik të besueshmërisë së Europës në sytë e pjesës më të madhe të botës për bashkëpunimin e saj me luftën në Gaza. Ekziston mundësia që Europa të bëjë të gjitha sa më sipër në pritje të një rikthimi të mundshëm të Trump. Por duhet të veprojë pavarësisht. Edhe më keq se të mos bësh asgjë gjatë vitit të ardhshëm do të ishte përpjekja për të reaguar në një mënyrë të ndarë dhe kaotike nëse frikat më të këqija bëhen realitet. Kjo do të shihej nga Trump si provë se taktika e tij po funksionon.

Rruga Press