Tribunali në Hagë heton vrasjet e gazetarëve

Në kolumnën e tij të fundit në gazetën rajonale meksikane Notiver, Miguel Ángel López Velasco iu përkushtua femicideve, nepotizmit politik dhe ndotjes së ujit të pijshëm.

Autoritetet kishin premtuar se do të kujdeseshin për problemet, shkruante zëvendësdrejtori 55-vjeçar i botimeve nga Veracruz. “Dhe nëse jo, ne do t’ju kujtojmë në këtë pikë.” Por nuk erdhi më deri aty. Disa orë më vonë, López Velasco, i njohur si “Milo Vela” vdiq.

Ishte 20 qershori i vitit 2011. Vrasësi i Milo Velës erdhi në errësirë, kur 55-vjeçari po flinte, theu derën e hyrjes dhe qëlloi me mbi 400 plumba atë, gruan e tij Agustina dhe djalin e tij të vogël Misael (21 vjeç), nga armët automatike. Policia, stacioni i së cilës ishte më pak se një bllok larg, nuk dërgoi asnjë makinë patrullimi. Dhjetë vjet më vonë, prokurori publik ende nuk ka identifikuar ndonjë motiv apo autor të vrasjeve. Dy fëmijët më të mëdhenj të çiftit u detyruan të iknin në mërgim nga frika.

Rasti Milo Velas hapet edhe në Hagë

Një familje u shkatërrua, një zë kritik dhe të gjitha njohuritë e tij u shuan. “Në mbi 90 për qind të rasteve, autorët mund të presin që të shpëtojnë pa u ndëshkuar”, tha për DW, Balbina Flores, nga Reporterët pa Kufij në Meksikë. Të paktën simbolikisht, çështja duhet të përfundojë tani në gjykatë: Gjykata e Përhershme Popullore ka caktuar një ditë negociatash mbi shkeljet mbarëbotërore të lirisë së shtypit më 2 nëntor në Hagë.

Do të diskutohen tre vrasje gazetarësh: Milos nga Meksika, Lasantha Wickramatunga nga Sri Lanka dhe Nabil Al-Scharbaji nga Siria. Gjykata nuk mund të dënojë askënd, por të paktën mund të rrisë presionin mbi qeveritë përkatëse për të mbrojtur më mirë gazetarët në të ardhmen.

Situata për gazetarët është përkeqësuar më tej në Meksikë, Sri Lanka dhe Siri. Sipas Flores, qëllimi në Hagë është që problemi të bëhet i dukshëm dhe të bëhen qeveritë më të përgjegjshme. Procesi i Reporterëve pa Kufij, Free Press Unlimited (FPU) dhe Komiteti për Mbrojtjen e Gazetarëve (CPJ) punuan shumë për këtë.

Kërcënimet ndaj gazetarëve dhe lirisë së shtypit

Procesi është pjesë e fushatës së organizuar nga gazetarët në mbarë botën për të rritur ndërgjegjësimin për rreziqet për ta dhe lirinë e shtypit. Një shembull tjetër është projekti “Tregimet e Ndaluara”. Organizata jofitimprurëse mbështet gazetarët që vazhdojnë të hulumtojnë rastet e kolegëve të vrarë, të burgosur ose të kërcënuar për t’u treguar autorëve se hakmarrja ndaj gazetarëve nuk janë efektive në fshehjen e të vërtetave të pakëndshme.

Vdekja e Milo ishte një e shtënë paralajmëruese. Ai ishte me përvojë dhe i respektuar, e njihte shtetin. “Vdekja e tij ishte fillimi i një serie të tërë vrasjesh të gazetarëve në Veracruz”, kujton Balbina Flores. Midis tyre ishte Yolanda Ordaz von Notiver, e cila para vdekjes së saj kishte kritikuar hetimet e ngadalta të autoriteteve në rastin Milo, si dhe Regina Martínez, korrespondente e gazetës javore me ndikim “Proceso”, e krahasueshme me “Der Spiegel” në Gjermani.

Në atë kohë, Javier Duarte (2010-2016) nga Partia e Revolucionit Institucional (PRI) qeveriste në Veracruz. Gjatë mandatit të tij, 17 punonjës të medias u vranë në Veracruz, tre u zhdukën pa gjurmë. Qarkulloi një e ashtuquajtur listë e zezë e gazetarëve që nuk i pëlqenin Duartes dhe paraardhësit të tij me ndikim dhe babait kujdestar politik, Fidel Herrera, dhe për këtë arsye u spiunuan. Veracruz ishte shteti më i rrezikshëm për gazetarët në atë kohë. Në Meksikë nuk ka pasur ndonjë hetim serioz. Në vitin 2012 është miratuar një ligj përkatës, por mekanizmat mbrojtës asnjëherë nuk kanë qenë të duhur.

Mungesa e vullnetit politik

Në dhjetor 2018, Andrés Manuel López Obrador mori qeverinë dhe premtoi një ndryshim drastik në politikën e sigurisë. Megjithatë, pak ka ndryshuar. Sipas shifrave zyrtare, 43 gazetarë dhe 68 aktivistë janë vrarë që nga fillimi i mandatit të tij në detyrë. “Në shumicën e rasteve ka pasur kërcënime me vdekje paraprakisht”, thotë Flores. Nga shtatë gazetarët e vrarë këtë vit, dy kërkuan masa mbrojtëse, por erdhën shumë vonë”, thotë ajo.

Një reformë e ligjit për mbrojtjen, e cila u hartua në bashkëpunim me komisionet e gazetarëve, është në pritje në Kongres. “Çështja nuk është një prioritet politik”, ankohet Flores. Data e 2 nëntorit në Hagë duhet të shpresojmë që ta ndryshojë këtë.

Rruga Press