“Të jesh grua këtu është krim”/ Kufizimet e tmerrshme me të cilat përballen gratë në Afganistan

“Më thyhet zemra që njerëzit në rrugë më afroheshin duke më kërkuar të mbuloja fytyrën”, thotë Soraya. “Edhe rrobaqepësi që vizitova më tha të mbuloja fytyrën para se të mund të flisja me ta.”

Soraya, e cila zotëron një biznes të vogël në Kabul, nuk e besoi kurrë se do të vishte burka, si ajo që talebanët zbatuan gjatë qëndrimit të tyre të parë në pushtet në vitet 1990. Por në 7 maj mbulimi i plotë i grave u bë kufizimi më i fundit, pasi Talibanët në pushtet në Afganistan njoftuan se gratë duhet të veshin një vello të mbuluar në publik për herë të parë në dekada.

Zyrtarët talebanë e përshkruan dekretin e mbulesës së fytyrës si “këshillë”, por parashtruan një grup specifik hapash përshkallëzuese për këdo që nuk respekton.

Dhe kur Soraya doli në dyqanet e Kabulit perëndimor këtë javë, diçka tjetër kishte ndryshuar. Përfaqësuesit e talebanëve ishin brenda dyqaneve të veshjeve të grave për të mbikëqyrur se çfarë shisnin shitëset dhe nëse gjatësia e veshjeve të bëra me porosi ishte e përshtatshme.

“Ishte e frikshme”, tha Soraya.

Që kur talebanët u kthyen në pushtet në gusht 2021, ata kanë nxjerrë dekrete të ndryshme që kufizojnë lirinë e grave – duke i ndaluar ato nga punët qeveritare, arsimi i mesëm dhe të udhëtojnë më shumë se 45 milje (72 km) pa një mahram, ose kujdestar mashkull.

Disa gra në Afganistan thonë se dekreti për përdorimin e mbulesave të fytyrës është vetëm sulmi i fundit ndaj të drejtave të tyre njerëzore.

“Është sikur të jesh grua në Afganistan është një krim”, thotë Sana, e cila humbi punën për shkak të pushtimit nga Talibanët dhe po lufton për të mbijetuar financiarisht.

“Nuk ka rëndësi se çfarë zgjedhin për mua për sa i përket veshjes – gjithsesi nuk po largohem nga shtëpia, situata është e pashpresë”.

Shumica e grave afgane tashmë mbajnë një formë të hixhabit, një shall që mbulon kokën dhe qafën, por kufizimet e reja kërkojnë që gratë ose të mbajnë një nikab të plotë, i cili mbulon fytyrën, por jo sytë, ose një burkë, duke mbuluar trupin dhe fytyrën me një rrjetë mbi sy.

Është mahrami ose kujdestari i tyre mashkull, i cili zakonisht është një i afërm mashkull, i cili do të duhet të kontrollojë veshjen e tyre, përndryshe ata mund të dënohen. Burrat mund të thirren për të parë zyrtarët e ministrisë, madje mund të dërgohen në gjykatë ose të burgosen për tre ditë. Gratë me punë mund të pushoheshin nga puna.