“Shushica”/ La Repubblica: Shqipëria do të devijojë rrjedhën e një lumi për të furnizuar me ujë resortet bregdetare, rebelohet komuniteti lokal

Banorët e fshatrave përgjatë luginës së lumit të Shushicës prej kohësh kanë protestuar kundër projektit të ujësjellësit të Himarës, i cili ka për qëllim futjen e lumit nëpër tubacione për të furnizuar me ujë të pijshëm bregdetin jonian.

Protestave dhe projektit të ujësjellësit që kërcënon lumin i ka kushtuar një artikull edhe media italiane “La Reppublica”. Në shkrim janë përcjellë edhe deklaratat e banorëve të fshatrave të cilët shprehen se ai ujë është jeta e tyre dhe se do të vazhdojnë të luftojnë për ta mbrojtur lumin. 

ARTIKULLI I PLOTË: 

Nën një diell përvëlues, lumi Shushica ujit një luginë në Shqipërinë jugore, ku banorët vendas po protestojnë kundër planeve për të devijuar një nga burimet e tij në vendpushimet bregdetare në bregdetin e Jonit.

“Ky ujë është jeta jonë dhe ne do të vazhdojmë të luftojmë për të mbrojtur lumin. Beteja për ujin është beteja për fëmijët tanë, për të ardhmen tonë”, shpjegon për agjencinë e lajmeve France Presse, Lulezim Bardhi, mjek nga lugina, pasi ka pirë nga lumi i kristaltë.

Jo shumë larg, qindra tuba blu janë grumbulluar në një kantier ndërtimi që ka ndaluar në pritje të një studimi të ndikimit të biodiversitetit të këtij projekti të diskutueshëm, i nisur në vitin 2019. Tubat do të përdoren për të ndërtuar një ujësjellës 17 kilometra për të sjellë ujin nga një prej burimeve të lumit në bregdet, plotësisht turistik.

Degë e një lumi të mbrojtur, por kjo nuk mjafton

80 kilometra i gjatë, Shushica është një degë e lumit Vjosa, të cilit qeveria shqiptare i ka dhënë statusin e parkut kombëtar për vitin 2023, duke i dhënë teorikisht rrugës ujore dhe degëve të saj “nivelin më të lartë të mbrojtjes”. Vjosa e ka origjinën në Greqi dhe rrjedh për 200 kilometra përmes Shqipërisë deri në detin Adriatik.

Sotir Zaho Aliaj, banor i fshatit Brataj, nëpër të cilin kalon Shushica, si në rreth tridhjetë fshatra të tjerë, shpjegon se projekte të ngjashme janë shfaqur prej rreth pesëdhjetë vitesh.

“Por asnjë nuk është realizuar për pasojat sociale, ekonomike dhe mjedisore”, thotë ky vendas, duke nxituar të shpalosë një pankartë të madhe në Urën e Bratajt me mesazhin në anglisht “Save our Shushica”.

Mbështetja e grave të Krusçicës

Në këmbët e urës luksoze prej guri të shekullit të 14-të, lumi i gjelbër smerald përshkon një plazh me guralecë. Disa OJQ ndërkombëtare mjedisore, duke përfshirë Riverwatch, EuroNature dhe partnerin e tyre shqiptar EcoAlbania, po organizojnë një protestë për të mbështetur luftën e popullsisë vendase.

Të pranishme do të jenë edhe “Gratë e guximshme të Krusçicës “, të njohura për 500 ditë roje në 2017 dhe 2018 për të parandaluar ndërtimin e hidrocentraleve në lumin e tyre në Bosnjën qendrore. “Të heqim ujin do të thotë të na shkatërrojmë të ardhmen. Do të ishte një fatkeqësi, do të ishte fundi i bujqësisë, fundi i blegtorisë sonë. Kjo është beteja jonë për mbijetesë”, thërret Ilia Bombaj, një mësues i ardhur për të protestuar.

Banorët pranojnë se duhet gjetur një zgjidhje për furnizimin e bregdetit, dhe i kërkojnë qeverisë të braktisë projektin dhe të gjejë ujë diku tjetër. Ata argumentojnë se rrjedha e lumit është prekur tashmë nga ndryshimet klimatike. Në mes të thatësirës që goditi Ballkanin, Shushica u zvogëlua në disa vende.

“Ndalohet devijimi i ujit të lumit në parkun kombëtar. Një projekt i tillë do të rrezikonte gjendjen e lumit, me ndikim në biodiversitetin dhe ekosistemin, por edhe në ekonominë lokale që varet nga lumi”, thotë Besjana Guri, përfaqësuese e EcoAlbania.

Sigurimet e ministres

Ministrja shqiptare e Mjedisit, Mirela Kumbaro, siguroi se “nuk bëhet fjalë për devijimin e ujit të Shushicës për furnizimin e bregdetit dhe rrjedhimisht heqjen nga uji të banorëve të luginës së lumit”.

Autoritetet pretendojnë se Shushica ushqehet nga dhjetëra burime dhe se ai i prekur nga ujësjellësi ndodhet jashtë zonës së mbrojtur. “Për realizimin e këtij projekti u konsultuan ekspertë shqiptarë dhe ndërkombëtarë dhe puna filloi shumë kohë përpara se Vjosa të shpallej park kombëtar, një status me vlerë të madhe që autoritetet janë të vendosura ta mbrojnë”, siguron Kumbaro.

Shqipëria është e pasur me ujë. Ka më shumë se 150 lumenj dhe përrenj, por ato menaxhohen keq. Mungesa e ujit është e shpeshtë në vend.

“Për shkak të ndryshimeve klimatike, ne duhet të jemi të përgatitur për të gjithë skenarët”, paralajmëron Ferdinand Bego, profesor i shkencave të natyrës në Universitetin e Tiranës, i cili i druhet një “konflikti të përhershëm mes bujqësisë dhe turizmit”. “Beteja për arin blu është sfida më e madhe e mijëvjeçarit të ri. Ky rajon lindor i Mesdheut do të jetë një nga më të goditurit,” thotë ai.

Rruga Press