Pse të gjithë po e ndalojnë TikTokun në telefonat zyrtarë?

Komisioni Evropian ka ndaluar TikTokun në telefonat zyrtarë. Të njëjtën gjë bënë edhe SHBA-ja, Kanadaja, Parlamenti Evropian… Pse? Dhe pse është kjo temë kaq e rëndësishme tani?

TikToku në shikim të parë është një aplikacion i padëmshëm dhe banal për telefonat inteligjentë. Përdoruesit kanë mundësinë të shikojnë një seri videosh të shkurtra. Në fillim bëhej fjalë kryesisht për shfaqje muzikore dhe ndërkohë ka gjithçka tjetër, shkruan Insider.

Algoritmi vendos se cila përmbajtje do të shfaqet në “timeline” të përdoruesit, bazuar në sjelljen e përdoruesit. Këto janë përmbajtje që algoritmi beson se janë më të interesit për pronarin e telefonit – ngjashëm me rrjetet e tjera sociale.

Duke përdorur atë aplikacion, njerëzit gjenerojnë të dhëna të vlefshme. Dhe duke pasur parasysh që TikToku vjen nga Kina, ka një shqetësim në rritje për atë që po bëhet me ato të dhëna në atë vend? Dhe çfarë mund të bëhet me to? Si frika se TikToku mund të keqpërdoret për të spiunuar ose ndikuar në sjelljen e përdoruesve të aplikacionit.

Çfarë vendosi Komisioni Evropian?

Pak ditë më parë, Komisioni Evropian njoftoi se zyrtarët e tij duhet ta fshijnë TikTokun nga telefonat zyrtarë më së voni deri më 15 mars. E njëjta gjë vlen edhe për telefonat privatë – me kusht që aplikacionet e punëdhënësit të jenë të instaluara në to.

“Në këtë mënyrë, Komisioni dëshiron të sigurojë që zyrtarët e tij të mbrohen mirë kundër kërcënimit në rritje të kërcënimeve kibernetike. Është detyrimi ynë që të reagojmë ndaj alarmeve të mundshme kibernetike sa më shpejt që të jetë e mundur”, njoftoi Komisioni. Të martën pasdite, Parlamenti Evropian bëri të njëjtën lëvizje.

Algoritmet e TikTokut janë të varur

Dhe pak ditë më parë, qeveria amerikane dhe kanadeze ndërmorën hapa të ngjashëm. Në SHBA, presidenti Joe Biden shpalli një afat 30-ditor gjatë të cilit aplikacioni duhet të fshihet nga telefonat zyrtarë dhe pajisjet e tjera të departamenteve qeveritare. Në Dhomën e Përfaqësuesve dhe në Senat, në Shtëpinë e Bardhë, në Departamentin e Punëve të Jashtme të SHBA-së, si dhe në departamentet e mbrojtjes, rregulla të përshtatshme kanë qenë në fuqi prej kohësh. Senatori republikan Marco Rubio ka njoftuar gjithashtu një nismë ndërpartiake për të miratuar legjislacionin që do të lejonte fshirjen e TikTokut nga telefonat privatë në të gjithë SHBA-në.

Në Kanada, vendimi për ndalimin e aplikacionit në telefonat zyrtarë të punonjësve të qeverisë hyri në fuqi menjëherë.

Parlamenti danez ka njoftuar se të gjithë deputetët dhe bashkëpunëtorët e tyre duhet ta fshijnë TikTokun për shkak të “rreziqeve të spiunazhit”.

Pse dyshohet TikToku?

Pas rritjes së popullaritetit të TikTokut, zyrtarët perëndimorë kanë shprehur gjithnjë e më shumë shqetësime për sigurinë e të dhënave të përdoruesve të aplikacionit – të cilat Kina thotë se janë më shumë se një miliard. Pronari i TikTokut është kompania e Pekinit, “Bytedance”, e cila refuzon rregullisht kundërshtimet se shteti kinez ka qasje edhe në aplikacion, pra në të dhënat e përdoruesit.

Përveç kësaj, kritikohet mënyra se si funksionon algoritmi, çfarë përmbajtje shohin përdoruesit dhe çfarë jo. Në vitin 2019, një video e fshirë më vonë e një vajze 17-vjeçare duke dhënë këshilla grimi dhe më pas, vetëm disa fjali më vonë, duke kritikuar trajtimin e Pekinit ndaj ujgurëve myslimanë në provincën veriperëndimore të Xinjiangut, fitoi shumë vëmendje. Pas një proteste për heqjen e videos, TikToku pati thënë se ishte një “gabim njerëzor në moderim” të përmbajtjes.

Hulumtimi i gazetarëve të shërbimit publik gjerman ARD në mars të vitit të kaluar vërtetuan se TikToku përdor gjithashtu filtra në Gjermani që “nxjerr” përmbajtjen me fjalë kyçe të caktuara nga rrjeti. Midis tyre janë, për shembull, “LGBTQ”, “seksi”, “nacional socializmi” – dhe emri i tenistes kineze Peng Shuai, e cila akuzoi një zyrtar sportiv në Kinë për abuzim seksual. Pas këtij hetimi, TikToku premtoi t’i “hetojë tërësisht” ato ankesa.

Pse është TikToku në fokus?

Lëvizjet aktuale nga autoritetet në Evropë dhe Amerikën e Veriut janë, ndër të tjera, një reagim ndaj direktivës së re për mbrojtjen e të dhënave që TikToku prezantoi në nëntor 2022 – me pretekstin ironik se dëshiron të sigurojë më shumë transparencë kur bëhet fjalë për të dhënat personale të përdoruesve evropianë. Të dhënat ruhen në serverë në SHBA dhe Singapor. Por të dhënat mund të shihen edhe nga “zyrtarë të caktuar” të një sërë vendesh të tjera, përfshirë Kinën. Duke vepruar kështu, TikToku praktikisht konfirmoi se të dhënat e përdoruesve evropianë shkojnë drejtpërdrejt në Kinë – dhe kjo shkaktoi zemërim.

Në dhjetor, kreu i FBI-së, Christopher Wray, paralajmëroi se TikToku ishte nën kontrollin e një qeverie kineze “që nuk ndan vlerat tona”. FBI, siç tha ai, dyshon se edhe Pekini kontrollon funksionimin e algoritmit, pra mënyrën se si u “servon” përmbajtje të caktuar përdoruesve, “duke u mundësuar atyre të manipulojnë përmbajtjen”, pra ta përdorin atë me qëllim që të ndikojnë te përdoruesit.

Cila është situata në Gjermani?

Në Gjermani, disa institucione qeveritare, si Zyra Federale për Informacion dhe Media (Bundespresseamt), kanë ndaluar TikTokun në pajisjet zyrtare. Në disa institucione të tjera, si Ministria e Brendshme, vendosën të mos ofrojnë softuer kinez në AppStorein e brendshëm, përmes të cilit mund të instalohen programe të caktuara në pajisjet zyrtare.

Nuk ka asnjë ndalim të përgjithshëm për TikTokun për shërbimet publike në Gjermani. Madje Ministria e Shëndetësisë ka kanalin e saj në TikTok, por e përdor atë përmes pajisjeve speciale, të cilat nuk janë të lidhura me serverët e Ministrisë.

Dhe çfarë po ndodh në vendet e tjera?

Është e mundur që vendimet e fundit në Evropë dhe Amerikën e Veriut do të ndikojnë në miratimin e rregullave kombëtare edhe në vende të tjera. Në fillim të shkurtit, ministrja norvegjeze e Drejtësisë, Emily Enger Mel, iu desh të kërkonte falje, sepse kishte instaluar aplikacionin dhe ishte në shënjestër të kritikave për aspektet e sigurisë.

Në Estoni, TikToku u ndalua në pajisjet qeveritare dy vjet më parë. Nëse shërbimet shtetërore apo ministritë atje duhet të përdorin TikTokun, për shembull sepse kanë kanalet e tyre në atë aplikacion përmes të cilit komunikojnë me qytetarët, atëherë duhet të përdorin pajisje speciale për këtë. Ky rregull nuk zbatohet për përdorimin e TikTokut në telefonat privatë, sepse një vendim i tillë (p.sh. për të fshirë TikTokun ose një aplikacion tjetër nga AppStore) mund të merret vetëm nga një gjykatë estoneze.

Në Tajvan, TikToku u ndalua plotësisht në dhjetor dhe u deklarua si “software që kërcënon sigurinë kombëtare të informacionit dhe komunikimit”. Në Tajvan, TikToku shihet si një mjet i përdorur nga Pekini për të arritur qëllimin e tij politik për të marrë kontrollin e Tajvanit. Vendimi për të bllokuar TikTokun në Indi ka gjithashtu një sfond politik, ku në vitin 2020 një seri e tërë aplikacionesh kineze u ndaluan për shkak të mosmarrëveshjeve me fqinjin verior. Ndërkohë, talebanët radikalë islamikë po mendojnë ndalimin e TikTokut në Afganistan – sundimtarët kanë frikë se të rinjtë mund të “devijojnë nga rruga e drejtë” përmes TikTokut dhe programeve të ngjashme.

Rruga Press