Pranimi në BE i Serbisë me në krye Vuçiqin rrezikon të sjellë një Orban të dytë

Rruga e Serbisë drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian duket gjithnjë e më e pasigurt, derisa shqetësimet rriten mbi institucionet demokratike të këtij vendi dhe përafrimin e tij me politikën e jashtme të BE-së.

Një shkrim nga Angelica Vascotto, anëtare pan-evropiane në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë (ECFR), paralajmëron se pranimi i Serbisë mund t’ia sjellë bllokut një lider të dytë joliberal të ngjashëm me Viktor Orbanin e Hungarisë, duke minuar potencialisht objektivat e BE-së dhe duke dobësuar ndikimin e saj në rajon, shkruan The Geopost.

Komenti i publikuar nga ECFR më 29 janar e vendos në fokus largimin e Serbisë nga normat demokratike të kërkuara për anëtarësimin në BE. Opinioni argumenton se Serbia është bërë “kandidati më i diskutueshëm në listën e pritjes” për pranim.

Vazhdimi me pranimin e Serbisë pavarësisht trajektores së saj mund të ketë kosto të larta politike. Për BE-në, ajo rrezikon të importojë një tjetër Orban – një figurë joliberale që mund të vërë veton ndaj objektivave evropiane, të tilla si financimi për Ukrainën ose pranimi i vendeve të tjera të Ballkanit – dhe mund të dëmtojë më tej dorën e Evropës kur bëhet fjalë për zbatimin e sundimit të fortë të ligjit, lirinë e medias dhe standardet demokratike”, thuhet në koment.

Opinioni vjen në mes të një përplasjeje midis Hungarisë dhe anëtarëve të tjerë të BE-së mbi një paketë ndihme prej 50 miliardë eurosh për Ukrainën. Presioni aktualisht po rritet mbi Hungarinë përpara samitit të Këshillit Evropian më 1 shkurt, i cili do të votojë paketën, pasi Orban bllokoi paketën në samitin e mëparshëm para Krishtlindjeve.

Zgjedhjet ndezën protesta

Rezultatet e zgjedhjeve të përgjithshme në Serbi më 17 dhjetor, të katërtat në tre vjet, kanë ngritur pikëpyetje serioze për integritetin e procesit demokratik. Protestat e mëdha shpërthyen në Beograd, duke kërkuar anulimin e zgjedhjeve me raportimeve për votues fantazmë, mbushje të kutive të votimit dhe blerje votash.

“Serbia po largohet me shpejtësi nga kursi i saj për pranim. Zgjedhjet e përgjithshme potencialisht mashtruese të muajit të kaluar dhe distanca në rritje e Beogradit nga politika e jashtme e BE-së duhet të shqetësojnë ata në Bruksel”, paralajmëron Vascotto, duke tërhequr vëmendjen mbi avantazhet që gëzon Partia Progresive Serbe (SNS) e Vuçiqit.

Udhëheqësit evropianë po bëjnë thirrje tani për një hetim mbi zgjedhjet, ndërsa shqetësimet rriten për erozionin e proceseve demokratike. Një kthim në praktikat më të shëndetshme demokratike duket i vështirë nëse Vuçiq vazhdon të shmangë dialogun kuptimplotë me opozitën, të shtypë lirinë e medias dhe të pakësojë të drejtat politike.

Parlamenti Evropian synon të arrijë një rezolutë se si t’i përgjigjet zgjedhjeve serbe më 8 shkurt.

Shqetësimet e politikës së jashtme

Divergjenca e Vuçiqit nga politika e jashtme e BE-së po shkakton shqetësim në Bruksel. Pavarësisht se ka shprehur publikisht mbështetjen për vlerat evropiane dhe zgjerimin, Serbia nuk i është bashkuar sanksioneve kundër Rusisë dhe ka thelluar lidhjet e saj ekonomike me Kinën. Vlerësimi i BE-së për shtrirjen e politikës së jashtme të Beogradit, fillimisht në 51%, ka të ngjarë të jetë ulur nën 50%, duke ngritur dyshime rreth angazhimit të Serbisë ndaj vlerave evropiane.

“Ngurrimi i Vuçiqit për t’u lidhur me BE-në në skenën botërore ose në proceset e saj demokratike, rrezikon jo vetëm projektin e zgjerimit të Evropës, por mund të dobësojë kapacitetin e saj për të forcuar sigurinë në fqinjësinë e saj lindore”.

“Në veçanti, dështimi për të ndërmjetësuar dhe nxitur rimëkëmbjen demokratike mund të krijojë hapësirë më të madhe për manovra politike nga vendet e treta, duke e tërhequr Serbinë më larg nga fqinjët e saj perëndimorë.”

Ngurrimi i Vuçiqit për t’u lidhur me BE-në jo vetëm që rrezikon projektin e zgjerimit, por gjithashtu dobëson kapacitetin e BE-së për të promovuar sigurinë në fqinjësinë e saj lindore. Dështimi për të ndërmjetësuar dhe nxitur rimëkëmbjen demokratike mund t’u lejojë vendeve të tjera, përfshirë Rusinë, Kinën dhe shtetet e Gjirit, të ushtrojnë ndikim në Serbi, duke e larguar potencialisht vendin nga fqinjët e tij perëndimorë.

“Nëse Serbia vazhdon të lëvizë drejt akterëve të tillë, BE-ja mund të humbasë ekonominë e Serbisë në tregjet e huaja. Kjo mund të jetë gjithashtu e dëmshme për Serbinë: ndërsa grantet dhe mbështetja financiare e BE-së mund të duken shumë të kufizuara nga politika, fondet e huaja nuk duken më pak të lidhura me detyrimet ose varësinë”, thuhet në opionin.

Rekomandime politike

Në një sërë rekomandimesh politikash, Vascotto thotë se BE-ja duhet të gjejë mënyra efektive për të komunikuar me akterët politikë liberalë serbë dhe për ta paraqitur veten si një referencë demokratike dhe e politikës së jashtme, duke ofruar mbështetje përballë tendencave joliberale.

“BE duhet të trajtojë gjithashtu refuzimin e Serbisë për të njohur Kosovën dhe të mbështesë përpjekjet për të arritur një zgjidhje dypalëshe, një mosmarrëveshje e gjatë që vonon procesin e pranimit. Politikëbërësit evropianë duhet të monitorojnë nga afër situatën demokratike në Serbi dhe të jenë të përgatitur për të ndërmarrë veprime vendimtare në rast të paqëndrueshmërisë së mëtejshme”, shton ajo./The Geopost/

Rruga Press