Lufta e Ukrainës po ripërcakton presidencën e Bidenit
Associated Press
Biden parashikoi se Putini “do të testojë vendosmërinë e Perëndimit për të parë nëse ne do të qëndrojmë së bashku. Dhe ne do të jemi tok”. Timothy Naftali, historian në Universitetin e New Yorkut, i cili ka studiuar presidencën e SHBA-së dhe Bashkimin Sovjetik, ka thënë se Bideni, politikan me përvojë të gjatë në politikën e jashtme, i cili ka përqafuar rolin tradicional amerikan të ankorimit të aleancës transatlantike, është “pothuajse i kualifikuar në mënyrë unike për të ofruar atë udhëheqje”
Pushtimi në rritje i Ukrainës nga Rusia ka hapur një kapitull të ri dhe të rrezikshëm në presidencën e Joe Bidenit, duke testuar aspiratat e tij për të mbrojtur demokracinë në nivel global dhe duke e shtyrë drejt një lufte afatgjatë për të rivendosur sigurinë evropiane.
Është një trajektore shumë më e ndryshme nga ajo që mund ta ketë imagjinuar kur administrata e filloi vitin e kaluar me synimet për të kundërshtuar ndikimin në rritje të Kinës në botë dhe kthimin e investimeve në vend, ndërsa Shtetet e Bashkuara u përpoqën të mbyllnin kapitullin e pandemisë vdekjeprurëse.
Testi i madh
Biden foli për krijimin e një marrëdhënieje “të qëndrueshme dhe të parashikueshme” me presidentin rus, Vladimir Putin, përshkrim që nënkuptonte se fokusi i Amerikës mund të drejtohej më pas drejt sfidave të tjera, më urgjente.
Tani ai po përballet me shpërthimin e luftimeve më të ashpra në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore. Megjithëse forcat amerikane nuk janë të përfshira drejtpërdrejt, konflikti po teston kufijtë e fuqisë amerikane dhe garancitë e fushatës së Bidenit se është i pozicionuar mirë për të udhëhequr vendin në skenën ndërkombëtare.
“Ne qëndrojmë përballë ngacmuesve”, ka deklaruar Biden të enjten në Shtëpinë e Bardhë. “Ne ngrihemi për lirinë. Këta jemi ne”.
Përpjekjet e tij për të parandaluar pushtimin – duke kërcënuar me sanksione dhe duke ekspozuar nënshtrimin rus – nuk ishin të suksesshme. Zyrtarët amerikanë besojnë se Moska ka në plan të rrëzojë qeverinë e zgjedhur në mënyrë demokratike të Ukrainës dhe të vendosë një regjim kukull në vend të saj.
Skenari i zymtë e ka detyruar Bidenin të zhvendoset drejt planeve komplekse për të ndëshkuar ekonomikisht Rusinë dhe për të demonstruar rrezikun e një qeverie autoritare që të përmbysë një demokraci fqinje.
Cili do të jetë vendi i radhës?
“Kjo është një luftë që mund të marrë vite”, ka thënë Timothy Naftali, historian në Universitetin e New Yorkut, i cili ka studiuar presidencën e SHBA-së dhe Bashkimin Sovjetik. “E ardhmja e Evropës varet nga Kremlini duke paguar një çmim për krimet e luftës. Nëse Putini ia del me këtë, cili është vendi i radhës?”
Biden njoftoi për sanksione shtesë të enjten, duke synuar bankat ruse dhe ngrirë aktivet në vendet perëndimore, si dhe duke kufizuar aftësinë e Moskës për të importuar teknologji të rëndësishme si gjysmëpërçuesit.
“Ne i kemi projektuar qëllimisht këto sanksione për të maksimizuar ndikim afatgjatë mbi Rusinë dhe për të minimizuar ndikimin mbi Shtetet e Bashkuara dhe aleatët tanë”, ka deklaruar Biden.
Po cili është ndikimi tek ai dhe partia e tij?
Lufta do të testojë durimin amerikan për të luajtur rol të madh në konfliktet e huaja, edhe nëse trupat amerikane nuk po luftojnë vetë. Bideni tashmë përballet me ulje të vlerësimeve të miratimit dhe agjenda e tij e brendshme, duke përfshirë iniciativat arsimore dhe programet klimatike, ka ngecur. Tani efektet e valëve ekonomike nga sanksionet mund të kontribuojnë në inflacion dhe çmime më të larta të gazit në një kohë kur demokratët tashmë shihen si të prirë të humbasin kontrollin e Kongresit në zgjedhjet afatmesme të nëntorit.
“Dua të kufizoj dhimbjen që populli amerikan po ndien te pompa e gazit”, tha ai. “Kjo është kritike për mua”.
Sfida e frontit të bashkuar
Mbajtja e një fronti të bashkuar me aleatët mund të jetë gjithashtu sfiduese. Edhe pse Shtëpia e Bardhë e ka theksuar solidaritetin ndërkombëtar, kombet evropiane zakonisht kanë oreks të ndryshëm për të sfiduar Moskën dhe për t’u shkëputur nga pasuria financiare e oligarkëve të saj. Ka mosmarrëveshje nëse do të ndërpritet qasja e Rusisë në SWIFT, një rrjet ndërkombëtar që mundëson transferimet bankare globale.
Bideni parashikoi se Putini “do të testojë vendosmërinë e Perëndimit për të parë nëse ne do të qëndrojmë së bashku. Dhe ne do të jemi tok”.
Naftali tha se Bideni, politikan me përvojë të gjatë në politikën e jashtme, i cili ka përqafuar rolin tradicional amerikan të ankorimit të aleancës transatlantike, është “pothuajse i kualifikuar në mënyrë unike për të ofruar atë udhëheqje”.
“Ai riformulon presidencën e tij”, tha ai. “Dhe kjo i jep atij mundësi për të demonstruar argumentet se keni nevojë për një president që i kupton aleancat dhe e kupton se nuk mund t’ia dalësh vetëm”.
Forcimi i marrëdhënieve ndërkombëtare ishte pjesë e planit të Bidenit për votuesit kur ai konkurronte kundër presidentit Donald Trump, i cili përçmoi aleancat e vjetra në Evropë.
Lufta ndërmjet demokracisë dhe autokracisë
Dhe ndërsa Trumpi shfaqi qetësi me Putinin, Bideni e konsideroi liderin rus si kundërshtar në luftën globale midis autokracisë dhe demokracisë.
“Vladimir Putin dëshiron t’i thotë vetes dhe kujtdo që mund ta mashtrojë duke besuar se ideja liberale është e vjetruar – sepse ai ka frikë nga fuqia e saj”, ka thënë Biden në një fjalim për politikën e jashtme gjatë fushatës së tij presidenciale.
Të enjten, ai e përshkroi Putinin si dikë me një “vizion të keq për të ardhmen e botës sonë”, një vend ku “kombet marrin atë që duan me forcë”.
Konflikti në Ukrainë është vetëm pjesa më e dhunshme në një tërheqje të luftës mbarëbotërore mbi të ardhmen e demokracisë. Kina gjithashtu e ka mbajtur veten si një alternativë ndaj liberalizmit perëndimor, që do të thotë se Bideni përballet me fuqitë autoritare në dy fronte.
“Shtetet e Bashkuara do të duhet të menaxhojnë një diktator agresiv dhe të rrezikshëm rus, nga njëra anë, dhe një regjim kinez më delikat, por po aq sfidues”, ka thënë Eliot A. Cohen, ish-këshilltar i Departamentit të Shtetit, i cili tani është në Qendrën për Strategji dhe Studime Ndërkombëtare.
Një shenjë ogurzezë për sfidat në anën tjetër të globit erdhi të enjten kur Tajvani tha se avionët kinezë hynë në zonën e mbrojtjes ajrore të ishullit.
Edhe pse manovra të tilla janë bërë rutinë muajt e fundit, manovrat e fundit u panë me kujdes teksa analistët pyesin se çfarë mësimesh do të marrë presidenti kinez, Xi Jinping, nga kriza e Ukrainës. Kina e konsideron Tajvanin, një ishull vetëqeverisës në brigjet e kontinentit, si pjesë të territorit të saj.
“Shpallje lufte kundër mbarë Evropës”
Ekziston gjithashtu mundësia që lufta në Ukrainë të shndërrohet në një krizë edhe më të madhe.
Luftimet u zhvilluan rreth Çernobilit, ku ndodhi katastrofa më e keqe bërthamore në histori në vitin 1986. Ndërprerjet në vend, i cili tani kontrollohet nga rusët, mund të lejojnë që pluhuri radioaktiv të largohet dhe të notojë mbi zonë – apo edhe në vendet fqinje.
“Kjo është një deklaratë lufte kundër të gjithë Evropës”, shkroi presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy në Twitter për sulmin në Çernobil.
Kongresisti Adam Kinzinger sugjeroi se “me siguri do të nxiste Nenin 5” angazhimi i ndërsjellë i mbrojtjes i NATO-s.
Tashmë disa anëtarë të NATO-s në rajon kanë thirrur nenin 4, i cili kërkon konsultim kur vendet kanë frikë se territoret e tyre janë nën kërcënim. Vetë Ukraina nuk është anëtare e aleancës.
Pentagoni po dislokon 7,000 trupa të tjera në Evropë dhe po zhvendos më në lindje disa asete që janë tashmë atje, duke përfshirë helikopterë sulmues dhe avionë luftarakë të avancuar. Bideni u zotua se SHBA-ja “do të mbrojë çdo pëllëmbë të territorit të NATO-s me fuqinë e plotë të fuqisë amerikane”.
“Situata të shpërthejë në Luftë të Tretë Botërore”
Douglas Brinkley, historian presidencash në Universitetin Rice, tha se Biden “duhet të jetë i sertë dhe i ashpër, por të mos lejojë që situata të shpërthejë në Luftën e Tretë Botërore”.
“Ju nuk dëshironi që ekspansionizmi rus të japë metastaza”, tha ai. “Kjo duhet të përmbahet shpejt”.
Problemi për Bidenin, tha ai, është se “kjo mund t’i bjerë ziles së njerëzve të Jimmy Carter”, duke iu referuar luftës së ish-presidentit për t’iu përgjigjur pushtimit sovjetik të Afganistanit në 1979.
“Biden duhet të shikojë politikën e situatës”, tha ai. “Republikanët do ta përshkruajnë atë si presidentin që e shkaktoi këtë”.
Vetë Trump, i cili mbetet me ndikim në Partinë Republikane, e ka lavdëruar Putinin si “shumë të zgjuar” për trajtimin e Ukrainës.
Bideni tashmë po vuan nga mbështetja e ulët. Në përgjithësi, 44% e amerikanëve e miratojnë punën e tij si president, ndërsa 55% nuk e miratojnë, sipas një sondazhi të ri nga Qendra e Associated Press-NORC për Kërkimin e Çështjeve Publike.
Një sondazh i mëparshëm i AP-NORC i kryer në janar zbuloi se vetëm 25% e amerikanëve mendonin se “udhëheqësi i fortë” ishte një frazë që e përshkruante Bideni jashtëzakonisht ose shumë mirë.
Tani Bideni ka sfidën dhe mundësinë për të provuar që dyshuesit e tij e kanë gabim./ Përgatiti: Rexhep Maloku – Koha
Rruga Press