Lufta e Putinit është “11 Shtatori” i Europës

Evropianët kanë filluar të kuptojnë pse biseda e tyre më shumë se dy dekada me Putinin ka dështuar: mungesa “hard power”, shkruan Caroline de Gruyter për Foreign Policy.

28 shkurt 2022

Në mëngjesin e 24 shkurtit, presidenti rus Vladimir Putin filloi pushtimin e plotë të Ukrainës, shefi i ushtrisë gjermane Alfons Mais u shfaq duke shkruar në Linkedin se ai kurrë nuk priste të përjetonte luftën përsëri.

Pas viteve të tëra me buxhet të shkurtuar, ai vuri në dukje se Bundeswehr, ushtria gjermane qëndron “lakuriq”.

“Opsionet që mund t’i ofrojmë qeverisë sonë për të mbështetur aleancën [NATO] janë jashtëzakonisht të kufizuara.

Vetëm tre ditë më vonë, më 27 shkurt, pasi Putini kishte vënë forcat e tij të parandalimit bërthamor në alarm, kancelari gjerman Olaf Scholz dedikoi një shtesë prej 100 miliardë euro, rreth 112 miliardë dollarë, në buxhetin e mbrojtjes të vendit të tij.

Me një tjetër kthesë të madhe, ai gjithashtu autorizoi vendet e treta si Holanda për të transportuar armë mbrojtëse gjermane në Ukrainë dhe mbështeti thirrjen drejt Bashkimit Evropian për të financuar furnizimin e armëve mbrojtëse në Ukrainë.

E gjithë kjo, tha ai në parlament, ishte e nevojshme “për të mbrojtur lirinë dhe demokracinë tonë”.

Sipas Claudia Major, një analiste e mbrojtjes për Institutin Gjerman për Çështjet Ndërkombëtare dhe të Sigurisë, këto vendjme bashkë me disa të tjera përbëjnë “një revolucion”.

Edhe në vendet e tjera evropiane, sulmi i pamëshirshëm i Putinit ndaj Ukrainës ka qenë poashtu një moment ku u “mbush kupa”- një lloj “11 shtator-i europian” .

Papritmas, evropianët po fillojnë të kuptojnë më shumë se pse bisedat e tyre 20 vjeçare me Putinin nuk kanë sjellë asgjë: sepse nëdiplomacinë e tyre, megjithatë të mirëmenduar, mungoi themelimi i “hard power”, dorës së hekurt.

Evropianët e shohin luftën si një mallkim të së kaluarës. Putin nuk e sheh ashtu.

Meqenëse evropianët po flisnin nga një pozicioni i dobësisë, e jo fuqisë (ushtarake), Putini e pa luftën në Ukrainë (dhe në Gjeorgji më parë) si një opsion më të mirë sesa bisedimet. Ai llogariti se duke bërë luftë ai ndoshta mund të merrte atë që donte, sepse evropianët nuk do ta pengonin atë, ndërsa në negociata do t’i duhej për të bërë kompromis.

24 Shkurti, dita e pushtimit të Putinit, më në fund e kthjelloi Annegret Kramp-Karrenbauer, Ministre e Mbrojtjes së Gjermanisë deri në dhjetor të 2021 . Në disa tweets që ja vlen të citohen në mënyrë të plotë, Kramp-Karrenbauer shkruan :

“Pas Gjeorgjisë, Krimesë dhe Donbas, ne nuk kemi përgatitur asgjë që do të kishte depërtuar me të vërtetë Putin. Ne kemi harruar mësimin e [ish kancelarëve gjermanë] Schmidt dhe Kohl se negociatat gjithmonë vijnë së pari, por ne duhet të jemi ushtarakisht të fortë për të bërë jo-negociata jo një mundësi për anën tjetër “.

Përballë kërcënimeve bërthamore të Putinit, ajo dhe evropianët e tjerë po rizbulojnë proverbin e njohur latin “Si Vis Pacem, para Bellum” – “Nëse doni paqe, përgatituni për luftë”.

Kjo është ajo që lufta në Ukrainë tregon evropianët sot: Që të ketë paqe, lipset që të dyja palët të zgjedhin paqen në vend të luftës, a për të arritur këtë, duhet që luftën tepër të kushtueshme si opsion.

Kjo çon në përfundim se lufta “Nuk ja vlen”.
Nëse Evropa dëshiron të vazhdojë të jetojë në paqe, duhet së shpejtu të ndërtojë një politikë të fortë dhe mbrojtje të përbashkët.

Kjo nuk do të jetë e lehtë. Shumica e evropianëve kanë jetuar në paqe për gjeneratat – që nga Lufta e Dytë Botërore përfundoi në vitin 1945, për të qenë e saktë.

Ata të lindur pak pas kësaj lufte ndoshta kanë ndjerë “retë e errëta “mbi kokat e tyre, nëpërmjet tregimeve të prindërve të tyre, sepse kontinenti i shkatërruar ishte ende në rindërtim, dhe për shkak se një brez i traumatizuar reagoi fuqishëm ndaj Luftës së Koresë (1950-1953 ), pushtimit sovjetik të Hungarisë në 1956-n, apo ndaj luftës së Suezit në të njëjtin vit.

Shumica e evropianëve të lindur pas vitit 1960, megjithatë, kanë zhvilluar bindjen se paqja është gjendja normale rendit të gjërave -Lufta shpërthen vetëm kur paqja dështon.

Dhe kështu, për dekada, ndërsa Shtetet e Bashkuara u kujdesën për sigurinë e Evropës Perëndimore – gjithmonë duke pasur parasysh që që një luftë me Bashkimin Sovjetik do të zhvillohej në Evropë dhe jo në Amerikën e Veriut, evropianët i’u kushtuan konsolidimit të paqes mes tyre. Ata u përpoqën që ta bënin mirë këtë punë deri deri në javën e kaluar; kur luftën nuk e kishin marrë seriozisht më herët.

Shumica e vendeve evropiane nuk kanë më rekrutim aktiv dhe kanë shkurtuar buxhetet e mbrojtjes deri kur Presidenti i Sh.B.A Donald Trump kërcënoi se do të tërhiqte ombrellën e sigurisë disa vjet më parë.

Disa madje e kanë përshkruar edhe kontributin e tyre në luftërat në Irak apo Afganistan si “paqeruajtje”.
Duke u bërë pacifistët më të përkushtuar në botë, evropianët vështirë se e kuptojnë më luftën.

Edhe lufta në Jugosllavi në vitet 1990, e cila ishte një luftë evropiane, ishte një realitet i largët për shumicën (e evropianëve).

Shumë e konsideruan atë si manifestimin e fundit të asaj që njerëzit i bëjnë me njëri-tjetrin kur nuk jetojnë ende në demokraci të qeverisura nga sundimi i ligjit.

Evropianët disi menduan se, pas shekujve të gjakderdhjes, ata kishin mësuar prej saj.

Luftërat janë ato që bëjnë të tjerët, dhe ne i dërgojmë asistencë humanitare dhe dërgesa të veçanta të paqes.

Ndërsa historiani ushtarak kanadez Margaret Macmillan shkruan në Librin e saj Luftën: “Si na formoi konflikti “, “për ata prej nesh që kanë gëzuar atë që shpesh quhet “Paqe e Gjatë, është shumë e lehtë të shohësh luftën si diçka që e bëjnë të tjerët, ndoshta sepse janë në një fazë tjetër të zhvillimit.

Ne në perëndim, duke e supozuar si të mirëqenë , jemi më paqësore. … rezultati është se ne nuk e marrim luftën aq seriozisht sa e meriton. “

“Zyrat e mëparshme të luftës tani quhen ministri të mbrojtjes. Në universitetet perëndimore, studimi i luftës është injoruar për vite, “ndoshta sepse kemi frikë se akti i thjeshtë i hulumtimit dhe të menduarit për këtë do të thotë miratim”, shkruan Macmillan.

Një herë, (autorja MacMillan) ajo kishte një vizitë nga një konsulent arsimor, puna e të cilit ishte të ndihmonte në kryerjen e leksioneve më tërheqës për studentët.

Ajo i tha atij se po përgatiste një kurs të quajtur “Lufta dhe Shoqëria”. Ai e pa i tronditur. Do të ishte më mirë – këshilloi ai- , të përdorej titulli ‘Një Histori e Paqes’.

Situata që ajo përshkruan nuk është thjesht e përhapur në vendet e vogla evropiane ose në Gjermani, ku militarizimi mbetet i dhimbshëm për arsye historike. Edhe në Mbretërinë e Bashkuar, e cila ende ka ushtrinë më serioze në Evropë (e ndjekur nga Franca), buxhetet ushtarake u ulën në vitet pas krizës financiare të vitit 2008.

Nëntorin e kaluar, Kryeministri Boris Johnson tallej me idenë e konfliktit të armatosur që mund të kthehet në Evropë.

Ai tha, në parlament: “Konceptet e vjetra të luftimeve të betejave të mëdha të tankeve në tokën evropiane kanë mbaruar”.

Duke injoruar luftën, evropianët kanë dëmtuar paqen e tyre dhe atë të fqinjëve të tyre. Kur dikush nuk e di se çfarë lufte është, kur dikush nuk e kupton pse video games të vendosur në fushën e betejës janë të njohura, dikush përfundon duke mos i njohur më luftënxitësit. Për më tepër, harron se si duhet të negociojë me ta. Siç tregojnë shumë përpjekje evropiane për të ndryshuar mendjen e Putinit, mund të merren me ngacmuesit vetëm nga një pozicion i fuqisë politike dhe ushtarake. Vetëm atëherë dikush mund ta detyrojë kundërshtarin të bëjë lëshime, sepse alternativa, luftimi i mëtejshëm, do t’i kushtonte shumë. Kjo është ajo që i mashtroi evropianët mbi 22 vite në marrëdhëniet gjithnjë e më të vështira me Presidentin e Rusisë. Putin ka qenë i qartë për dëshirën e tij për të rivendosur një lloj perandorie ruse për vite me rradhë.

Ai ngriti statujat për Car Alexander I, i cili në fillim të shekullit të 19-të, ishte një vendimmarrës i rëndësishëm në arkitekturën e sigurisë të Evropës. Putini tha dhe shkuajti shumë herë se ai e konsideron Ukrainën si pjesë të Rusisë dhe se ai dëshiron të sjellë Bjellorusinë dhe shtetet e tjera të ish-Bashkimit Sovjetikë nën udhëheqjen e Kremlinit përsëri. Rreth kësaj perandorie të re ruse ai donte të krijonte një unazë të vendeve neutrale. Prandaj në dhjetor 2021 kërkesa e tij që trupat e NATO-s të lënë vendet e Evropës Qendrore dhe Lindorem, të cilat ishin bashkuar në aleancë pas vitit 1997.

Pas takimit të saj të parë me Putinin, në vitin 2000, sekretarja e e atëhershme e shtetit amerikan Madeleine Albright, vuri në dukje se “Putini është i turpëruar nga ajo që i ndodhi vendit të tij [rënia e Bashkimit Sovjetik] dhe i vendosur të rivendosë madhështinë e tij”. Krahasuar me paraardhësin emocional dhe të sjellshëm të Putinit, Boris Yeltsin, ajo e gjeti Putinin “aq të ftohtë sa dukej pothuajse si një zvarranik”.

Stephen Kotkin, një profesor i historisë në Universitetin Princeton dhe biograf i njohur i Jozef Stalinit, e ka krahasuar Putinin me Stalinin gjatë Luftës së Dytë Botërore, i cili është i vendosur që të vërë në përdorim të gjitha mundësitë për të rimarrë territorin dhe statusin e humbur. Putini po përpiqet të ribashkojë një perandori që u shpërbë pas vitit 1989, ashtu si Stalini pushtoi pjesë të mëdha të Evropës Qendrore dhe Lindore pas vitit 1945, për t’u hakmarrë për humbjet territoriale të vitit 1919. Të dyja, tha Kotkin së fundmi, karakterizohen nga një mentalitet perandorak dhe një frikë e thellë ndaj demokracive perëndimore. Në fakt, ata kanë më shumë frikë nga demokracia perëndimore sesa perëndimorët janë krenarë për të: “Është vetëm ekzistenca e sistemit tonë që kërcënon … regjimin rus.”

Ku do të ndalet Putini? Deri më tani, ai ka bërë gjithçka që ai tha se do të bënte. Nuk ka asnjë arsye për të supozuar se ai nuk është serioz në lidhje me hapin tjetër: duke i detyruar vendet e ish-Bllokut Lindor të largohen nga NATO.. Kjo është arsyeja pse lufta në Ukrainë është një pikë e tillë kthese për Evropën dhe për NATO-n. Më në fund e bën Evropën të kuptojë se ka vetëm një mënyrë për të ndaluar këtë agresor bërthamor: për ta bërë sa më të lartë çmimin që paguhet për luftën, politikisht, ekonomikisht dhe tani edhe ushtarakisht

© Rruga Press