Kryeministri bullgar flet pas dorëheqjes: Ambasadori rus çonte politikanët në Greqi për pushime, Rusia…

Kiril Petkov ka marrë një mësim vendimtar për luftimin e korrupsionit në Evropën Lindore gjatë qëndrimit të tij të shkurtër si kryeministër i Bullgarisë. “Ne frenuam korrupsionin në nivel lokal, por zbuluam se kishim një armik më të madh: ndikimin rus”, tha ai për The Times.

“Ne nuk e kuptuam që korrupsioni dhe ndikimi rus në Bullgari janë e njëjta gjë. Korrupsioni është instrumenti më i mirë i politikës së jashtme të Moskës në Ballkan”.

Modernizuesi i arsimuar në Harvard luftoi për të mbajtur larg spiunët rusë dhe gangsterët lokalë pasi fitoi pushtetin në vendin më të varfër të BE-së në dhjetor. Ai humbi votëbesimin dhe dha dorëheqjen si kryeministër muajin e kaluar, por mbetet në këtë post derisa të formohet një kabinet i ri ose të mbahen zgjedhjet në vjeshtë – dhe ai ka frikë se Rusia është e vendosur ta rrëzojë atë përgjithmonë. Ai është i vendosur të mbajë një qëndrim ndaj ndikimit të Putinit në Evropën Lindore.

Problemet e Petkovit filluan në prill kur ai refuzoi të paguante Moskën në rubla për gazin dhe më pas arriti një marrëveshje për furnizime alternative nga Azerbajxhani kur Putini mbylli rubinetat. Ishte një ndryshim i madh për një vend që merrte rreth 90 përqind të gazit të tij nga Rusia, por Petkovi tha se ishte shumë i vonuar.

“Gazi azerbajxhanas kushtoi tre herë më pak se gazi i Gazpromit, por qeveria e mëparshme kishte hequr dorë disi prej tij. Ata thanë se nuk kishte tubacion, por rezulton se ne kemi një lidhje ekzistuese që është e mjaftueshme. Dikush kishte bërë një marrëveshje për të paguar trefish më shumë”, tha ai. “Duhet të jesh jashtëzakonisht budalla – ose i korruptuar – për ta bërë këtë.” Ai tha se një fuoristradë e re, e paguar nga një kompani ndërtimi ruse, ishte gjetur në garazhin e një zëdhënës të punësuar nga administrata e mëparshme.

Marrëveshja e gazit azerbajxhanas ishte një ndryshim sizmik për Bullgarinë, një ish-aleat besnik i Bashkimit Sovjetik. Petkov, duke folur në zyrën madhështore të kryeministrit, të epokës sovjetike në Sofje, pohoi se Moska reagoi ndaj marrëveshjes duke nxitur opozitën në parlament, duke çuar në votëbesimin qeverinë e tij muajin e kaluar. Një javë më vonë ai u kundërpërgjigj duke dëbuar 70 diplomatë rusë. “Jam mjaft i sigurt se disa nga 70 personat që i kthyem po flisnin aktivisht me deputetët në parlament dhe u jepnin gazetarëve artikuj të gatshëm për botim”, tha ai. “Ambasadori [rus] dyshohej se po luante një rol aktiv, duke çuar politikanët në Greqi për pushime. Kjo ishte një ndërhyrje e plotë.”

Ai hoqi veton e Bullgarisë për aplikimin për anëtarësim në BE ndaj fqinjit të saj, Maqedonisë së Veriut, pavarësisht kundërshtimit rus. “Rusia kishte një efekt në të dyja anët e kufirit,” tha ai. “Ne pamë veprime të koordinuara ndërsa nacionalistët tanë dolën me iniciativa mediatike përpara se zyra jonë kulturore në Maqedoninë e Veriut të digjej”.

Në skajin tjetër të vendit, në kufirin me Turqinë, qeveria e Petkovit po ndjente fuqinë e papërpunuar të mafias bullgare pasi dëboi menaxherët e dyshuar të korruptuar privatë në Kapitan Andreevo, një postë doganore e dyshuar prej kohësh se kalonte emigrantë në kamionë në këmbim të ryshfetit.

“Ishte gjithashtu kufiri më i madh i kontrabandës së drogës në botë”, tha Ivan Hristanov, një sipërmarrës i IT-së i cili u nënshkrua me Petkov si zëvendësministër i bujqësisë për të pastruar kufirin. Ai tani ka truproja të vendosur në korridorin jashtë zyrës së tij në Sofje pas kërcënimeve. Ai tha: “Unë mendoj se ata po fitonin 1 miliard euro në vit përmes kontrabandës në kufi. Kjo është arsyeja pse ajo që kemi bërë dhemb”. Gazetarët investigativë bullgarë kanë dyshuar për lidhje midis figurave të botës së krimit që drejtojnë pikën kufitare dhe anëtarëve të parlamentit.

Një parti e themeluar nga prezantuesi dhe këngëtari Slavi Trifonov e tërhoqi prizën nga qeveria, duke vënë në dukje mosmarrëveshjet mbi buxhetin dhe marrëveshjen me Maqedoninë e Veriut. Por Hristanov këmbëngul: “Ajo që bëmë në kufi ishte arsyeja kryesore për votëbesimin”.

Kompanitë që kontrollonin kalimin kufitar mund të fitojnë ende koncesionet e tyre pasi kundërshtojnë dëbimin e tyre në gjykata dhe vëzhguesit kanë frikë se gjyqtarët miqësorë mund t’i ndihmojnë ata. Petkov akuzoi prokurorin e përgjithshëm të Bullgarisë se nuk ka hetuar deputetët e korruptuar, por tha se do të duhej një votim nga dy të tretat e deputetëve për ta shkarkuar atë. Problemi, pohoi ai, është se mbi një e treta e deputetëve do të rrezikonin hetimin nën një prokuror të ri të përgjithshëm.

Nëse askush nuk mund të mbledhë një shumicë të re dhe vendi shkon drejt zgjedhjeve të vjeshtës, analistët presin një shfaqje të mirë nga partia nacionaliste Rilindja, e udhëhequr nga Kostadin Kostadinov, i cili e hedh poshtë pushtimin rus të Ukrainës si një “luftë civile” dhe kërkon kthimin e 70 diplomatëve rusë. Ai e ka quajtur dëbimin e tyre “terrorizëm diplomatik”.

Tani me rreth 10 për qind, Kostadinov hedh poshtë akuzat se ai merr urdhra nga Kremlini, në vend të kësaj duke pretenduar se partitë si ajo e Petkovit janë mashtrues amerikanë. “Një javë më parë të gjithë liderët e partive pro-amerikane u kapën duke takuar ambasadorin e SHBA-së dhe duke marrë udhëzime ndërsa filluan konsultimet për qeverinë e re. Ata që shkojnë në ambasadën amerikane duan të na akuzojnë se shkojmë në ambasadën ruse”, tha ai.

Analistët besojnë se shkatërrimi që Putini ka shkaktuar në Ukrainë ka tronditur bullgarët dhe i ka dhënë fund afinitetit të gjatë të vendit me Moskën, por paralajmërojnë se dimri i ardhshëm do të testojë vendosmërinë e tij për të refuzuar gazin rus dhe ndikimin korruptiv që vjen me të.

Petkov përfundoi intervistën e tij me The Times për t’u përgatitur për një fluturim në Azerbajxhan për të diskutuar furnizimin e ri të Bullgarisë me gaz. Por teksa u largua ai pretendoi se mposhtja e oligarkëve kriminalë në Bullgari ishte në dorën e tij. “Kam kuptuar se janë 20 persona kyç”, tha ai. “Korrupsioni nuk është i përhapur në sistem. I takon njerëzve kyç në qeveri dhe rreth 20 njerëzve në sektorin privat – lojtarët afatgjatë. Nëse do të kishim një prokuror plotësisht të pavarur, ky vend mund të pastrohet brenda një viti.”

Duke parë humbjen e administratës së tij muajin e kaluar ‘ishte pjesë e çmimit që duhej paguar’, tha ai. “E gjitha ia ka vlejtur, edhe nëse kostoja ishte qeveria ime.”

Rruga Press