Ja cilat janë 10 zbulimet e teknologjisë për 2020
Historia ka treguar se një inovacion teknologjik, një shpikje e re apo gjetja e nje zgjidhje tek shkenca ka qënë gjithmon krah njerëzimit. Kjo mund të vërtetohet edhe në rastin e pandemisë së shkaktuar nga koronavirusi, ky përvec mjekëve bota ktheu sytë nga shkenca me shpresën se do të mund të gjendej një zgjidhje për të parandaluar apo kuruar virusin.
SHBA– Bota po kalon një periudhë pandemie globale e cila e ka kryqëzuar, disa jetë të humbura, një ekonomi e gjunjëzuar, shëndetësia në kolaps në përpjekje për të shpëtuar jetë njerëzish dhe për të dalë nga kjo katrahurë. Historia ka treguar se një inovacion teknologjik, një shpikje e re apo gjetja e nje zgjidhje tek shkenca ka qënë gjithmon krah njerëzimit. Kjo mund të vërtetohet edhe në rastin e pandemisë së shkaktuar nga koronavirusi, ky përvec mjekëve bota ktheu sytë nga shkenca me shpresën se do të mund të gjendej një zgjidhje për të parandaluar apo kuruar virusin. Dhe në fakt të gjitha kompanitë farmaceutike u ‘sulën’ në aksion për të gjetur një vaksinë duke studiuan cdo detaj dhe të dhënë të virusit të marrë nga individët e infektuar.
Por sa mund të na ndihmojë teknologjia dhe zhvillimet e saj në këtë situatë?
Po, thotë një raport i ri nga Forumi Ekonomik Botëror dhe revista Scientific American.
Këto risi dhe zbulime u bënë në fushën e industrisë, kujdesit shëndetësor dhe shoqërisë, sipas Top 10 Technologies Emerging të vitit 2020 .
Nga avionët elektrikë te sensorët e teknologjisë që mund të “shohin” rreth qosheve, lista e këtij viti është e mbushur me përparime frymëzuese. Ekspertët zbritën shumë nominime për një grup të zgjedhur të zhvillimeve të reja me potencialin për të prishur status quo-në dhe për të nxitur përparimin e vërtetë.
Këtu janë 10 teknologjitë kryesore të vitit 2020.
1.Zbulimi i disa vaksinave anti-COVID në periudhën e fundvitit ishte drita në tunel që të gjithë shpresonin dhe kjo mund të konsiderohet si risia e parë dhe kryesore e këtij viti të zymtë. Falë zbulimeve të bëra nga Oxford dhe Biotech por dhe disa kompanive ruse e kineze më në fund bota mund të marrë frymë lirisht duke nisur një 2021 më shpresëdhënës.
2.Mikronela për injeksione dhe analiza pa dhimbje
Këto gjilpëra të vogla, jo më shumë se thellësia e një fletë letre dhe gjerësia e qimeve të njeriut, mund të na sjellin injeksione pa dhimbje në testimin e gjakut. “Microneedles” depërtojnë në lëkurë pa prekur mbaresat nervore, dhe mund të ngjiten në shiringa ose copa, ose madje edhe të përziera me krem. Ata mund të lejojnë që testet e gjakut të bëhen në shtëpi dhe të dërgohen në laborator ose të analizohen në vend. Dhe për shkak se përdorimi i tyre nuk kërkon pajisje të shtrenjta ose nivele të larta trajnimi, testimi dhe trajtimi mund të ofrohen në zona nën shërbim – duke e bërë kujdesin më të arritshëm.
3.Kimi me energji diellore
Bërja e shumë kimikateve në të cilat mbështetemi kërkon lëndë djegëse fosile. Por një qasje e re mban premtimin e uljes së emetimeve të sektorit duke përdorur rrezet e diellit për të shndërruar mbetjet e dioksidit të karbonit në kimikate të dobishme. Zhvillimet e fundit në katalizatorët e aktivizuar nga rrezet e diellit të nevojshme për këtë proces janë një hap drejt krijimit të rafinerive “diellore” për të prodhuar përbërje të dobishme nga gazi i mbeturinave, të cilat mund të shndërrohen në gjithçka, nga ilaçet dhe detergjentët te plehrat dhe tekstilet.
4.Pacientët virtualë
Nëse qëllimi i shkëmbimit të njerëzve për simulime për t’i bërë provat klinike më të shpejta dhe më të sigurt tingëllon i thjeshtë, shkenca që qëndron pas kësaj nuk është asgjë tjetër. Të dhënat e marra nga imazhe me rezë të lartë të një organi njerëzor futen në një model kompleks matematikor të mekanizmave që kontrollojnë funksionin e këtij organi. Pastaj, algoritmet kompjuterikë zgjidhin ekuacionet që rezultojnë dhe gjenerojnë një organ virtual që sillet si gjëja e vërtetë. Organe të tilla virtuale ose sisteme të trupit mund të zëvendësojnë njerëzit në vlerësimet fillestare të barnave dhe trajtimeve, duke e bërë procesin më të shpejtë, më të sigurt dhe më pak të kushtueshëm.
5.Llogaritja hapësinore
Informatika hapësinore është hapi tjetër në bashkimin e botëve fizike dhe dixhitale që tashmë po shohim me aplikacionet e realitetit virtual dhe realitetit të shtuar. Ashtu si me VR dhe AR, ajo dixhitalizon objektet që lidhen përmes reve, lejon sensorët dhe motorët të reagojnë ndaj njëri-tjetrit dhe krijon një përfaqësim dixhital të botës reale. Por shkon edhe më tej, duke shtuar hartëzimin hapësinor që lejon një “koordinator” kompjuteri të gjurmojë dhe kontrollojë lëvizjet dhe ndërveprimet e objekteve ndërsa një person lëviz nëpër botën dixhitale ose fizike. Kjo teknologji do të sjellë zhvillime të reja në mënyrën se si njerëzit dhe makineritë ndërveprojnë, në industri, kujdes shëndetësor, transport dhe shtëpi.
6.Mjekësia dixhitale
Mjekësia dixhitale nuk do të zëvendësojë mjekët së shpejti, por aplikacionet që monitorojnë kushtet ose administrojnë terapi mund të rrisin kujdesin e tyre dhe të mbështesin pacientët me qasje të kufizuar në shërbimet shëndetësore. Shumë orë inteligjente tashmë mund të zbulojnë nëse mbajtësi i tyre ka një rrahje zemre të parregullt dhe po punohen mjete të ngjashme që mund të ndihmojnë në çrregullimet e frymëmarrjes, depresionin, Alzheimerin dhe më shumë. Tabletat që përmbajnë sensorë madje janë duke u zhvilluar – këto dërgojnë të dhëna tek aplikacionet për të ndihmuar në zbulimin e gjërave si temperatura e trupit, gjakderdhjet e stomakut dhe ADN-ja kanceroze.
7.Aviacioni elektrik
Shtytja elektrike do të lejojë udhëtimet ajrore të shkurtojnë emetimet e karbonit, të ulin kostot e karburantit dhe të sjellin ulje të mëdha të zhurmës. Një mori organizatash nga Airbus në NASA janë duke punuar në teknologji në këtë zonë, dhe ndërsa fluturimet elektrike me transport të gjatë mund të jenë ende larg, dhe ka pengesa të kostos dhe rregullatorit, ka investime të konsiderueshme në hapësirë. Ka rreth 170 projekte të avionëve elektrikë në zhvillim, kryesisht për udhëtime private, të korporatave dhe udhëtarëve – por Airbus thotë se mund të ketë aeroplanë elektrik me 100 pasagjerë të gatshëm për ngritje në 2030.
8.Çimento me karbon të ulët
Sot, 4 miliard ton çimento – një përbërës kryesor i betonit – prodhohen çdo vit, në një proces që kërkon djegien e lëndëve djegëse fosile. Kjo përbën rreth 8% të emetimeve globale të CO2. Ndërsa urbanizimi rritet gjatë 30 viteve të ardhshme, kjo shifër është vendosur të rritet në 5 miliardë ton. Studiuesit dhe fillestarët po punojnë për qasje me karbon më të ulët, duke përfshirë rregullimin e ekuilibrit të përbërësve të përdorur në proces, duke përdorur teknologjinë e kapjes dhe ruajtjes së karbonit për të hequr emetimet dhe duke marrë çimento nga betoni krejtësisht.
9.Hidrogjen i gjelbër
Kur hidrogjeni digjet, i vetmi nënprodukt është uji – dhe kur prodhohet përmes elektrolizës duke përdorur energjinë e rinovueshme bëhet “jeshile”. Në fillim të këtij viti ishte parashikuar hidrogjeni i gjelbër do të bëhet një treg prej 12 trilion dollarësh deri në vitin 2050. Pse? Për shkak se mund të ketë një rol kryesor në tranzicionin e energjisë duke ndihmuar dekarbonizimin e sektorëve – si transporti dhe prodhimi – që janë më të vështirë për t’u elektrizuar sepse kërkojnë karburant me energji të lartë.
10.Sinteza e gjenomit të tërë
Përmirësimet në teknologjinë e nevojshme për të hartuar sekuencat gjenetike që futen më pas në mikrobe, po bëjnë të mundur shtypjen e sasive gjithnjë e më të mëdha të materialit gjenetik dhe ndryshimin e gjenomeve më gjerësisht. Kjo mund të japë njohuri se si viruset përhapen ose ndihmojnë në prodhimin e vaksinave dhe trajtimeve të tjera. Në të ardhmen, ajo mund të ndihmojë në prodhimin e qëndrueshëm të kimikateve, lëndëve djegëse ose materialeve të ndërtimit nga biomasa ose gazrat e mbeturinave. Dhe madje mund të lejojë shkencëtarët të projektojnë bimë rezistente ndaj patogjenit, ose ne të shkruajmë gjenomën tonë – duke i hapur dyert keqpërdorimeve të mundshme, natyrisht, por edhe shërimeve për sëmundjet gjenetike.
Forumi Ekonomik Botëror mbështet dhe ndihmon në nxitjen e këtij lloji të inovacionit, i cili është thelbësor për rritjen ekonomike dhe mirëqenien e ardhshme të shoqërisë, përmes punës duke përfshirë komunitetin e tij të Pionierëve të Teknologjisë dhe rrjetin e saj të Këshillave Global të Ardhmërisë.dosja/