Federata Shqiptare si domosdoshmëri! Replikë me shkrimin në DITA të Fatos Tarifës për Albin Kurtin dhe bashkimin
Nga Sadri Ramabaja
Politika shqiptare ka nevojë për zhvillimin e një metode të re të të menduarit, respektivisht të një doktrine politike, që do të mundësonte njohjen e tendencave politike globale, duke i vënë ato në funksion të interesit kombëtar. Shqiptarët, për realizimin e Federatës Shqiptare dhe zgjerimin e ndikimit në rajon, kanë nevojë për një doktrinë të re politike.
Akademiku Fatos TARIFA ka publikuar një shkrim të gjatë, në dy pjesë, në gazetën DITA [24 & 25 qershor 2024], me një titull pamfletist “Populizmi, patetizmi dhe solipsizmi politik i Albin Kurtit”. Kisha lexuar pjesën e parë dhe po prisja publikimin e pjesës së dytë, duke shpresuar shumë se, më në fund, një akademik i yni kalon rubkonin e politikës ditore dhe do të merret me çështje serioze, siç është kjo e hartimit dhe publikimit të strategjive që mëtojnë t’i japin shpjegim të ardhmes sonë si komb, qoftë në një Europë federale, siç e shestojnë një lagje ideologësh nga spektri i së majtës europiane, qoftë në një Europë konfederale, siç e parapëlqejnë lagjia tjetër që janë më të lidhur me mendimin konservativ politik, duke i dhënë kështu rrugë pozicionimit të shqiptarëve qoftë edhe në një Europë post-BE-së.
Dr. Fatos Tarifa, ashtu si edhe një lagje e mirë e akademikëve tanë, çështjen që ka të bëjë me të ardhmen e Kombit, për fat të keq, nuk e kishin objekt të trajtimit shkencor, as dje e as sot, në kuptimin e mirëfilltë të fjalës. Por, sidoqoftë, në hapësirën shqiptare ka akademikë dhe politikanë që këtë çështje e kanë pasur dhe e kanë mision jetësor. Mjafton t’i zëmë në gojë disa prej personaliteteve tona të mendimit iluminist, filozofik, juridik e politik dhe publikimet për këtë çështje:
1. Prof. Dr. Rexhep QOSJA, “Strategjia e bashkimit shqiptar” [Prishitnë,1998];
2. Prof. Ukshin HOTI, “Filozofia politike e çështjes shqiptare” [Tiranë, 1995];
3. Prof. Dr Ksenofon KRISAFI, “Organizimi politik në trojet shqiptare” [Tiranë, 2014];
4. Prof. Dr Enis SULSTAROVA, “Hegjemonia Kombëtare” [2017];
5. Dr. Sadri RAMABAJA, “Federata Shqiptare – Kohezioni i shtetit-komb në BE”, Prishtinë/Lubjanë [2016], etj.
Pas leximit të plotë të shkrimit, rrjedimisht jam i prirë ta shoh si pjesë të një fushate të mirëorganizuar nga politika, që tashmë ka hall jo mungesën e mendimit teorik mbi rrugët që duhet të ndiqen për zgjidhjen e çështjes shqiptare, por faktin se cili do të jetë piemonti politik që do t’i prijë këtij misioni historik: Tirana apo Prishtina dhe kush nga politikanët do të jetë bartës i këtij projekti historik?!
Përmes aderimit të Shqipërisë politike në projektin e Ballkanit të Hapur, për çka Fatos Tarifa kishte futur veshët në lesh dhe nuk bënte zë, u dëshmua se idetë për një ribashkim të shqiptarëve po tentohej të vriteshin në embrion, duke shestuar heqjen dorë nga pjesa më jetike e Kombit, siç është veriu i Kosovës.
Pikërisht këtu e kanë burimin përplasjet politike mes Tiranës zyrtare dhe Prishtinës, që qesin kokë në vitin 2018, kur po bëhej gati pranimi i aneksimit të veriut të Kosovës, ndërkaq deklaratat e tipit se “Veriu i Kosovës është shndërruar në Nomansland” dhe thirrjet për “Një Konferencë Ndërkombëtare”, janë nusprodukt i atyre “marrëveshjeve” të fshehta, për të cilat z.Tarifa nuk ia kishte ngenë të shkruante as edhe një kolumnë të vetme.
Ndërkaq, tani kur teza e Albin Kurtit mbi funksionalizimin e Republikës së Kosovës si parakusht i ecjes drejt bashkimit, që në fakt është vazhdim i mendimit politik të Profesor Ukshi Hotit, po realizohet, ai – pra Dr. Tarifa – ka kohë t’i rikthehet analizës historike dhe të citojë fjalimet e liderit të Vetëvendosjes, kur ajo si forcë e re politike po afirmohej edhe si faktor politik i së ardhmes së Kosovës, siç po dëshmohet çdo ditë, sot e kësaj dite.
Megjithëkëtë, derisa po lexoja pjesën e dytë, sikur mu largua mllefi që po më rritej nga fryma përçarëse e përçmuese e përqëndruar në pjesën e parë të shkrimit, i denjë për drejtuesit e agjitpropeve të BRSS-së, por jo për një akademik, aq më pak të pavarur, siç pretendoon të jetë Prof. Fatos Tarifa.
Pikërisht kjo lagje agjitpropësh në Tiranë, çuditërisht përafrohen e përbashkohen lehtë me atë të kosova-centristëve në Prishitnë dhe madje edhe me bijtë ideologjikë e biologjikë të titistëve, duke i qasur ata jo vetëm si këshilltarë politik në Kryeminsitri, po edhe duke iu krijuar hapësirë të pakufizuar në media! Kjo lagje “inelektualësh” që shkojnë prapa politikanëve, që me kohë ishin identifikuar nga Profesor Hoti, si nusprodukt i esadizmit në Prishtinë, tani ngrejnë kokë edhe në Tiranë.
Këtë lagje kuazi-mendimtarësh e pengon organizimi i shqiptarëve, qoftë edhe në trajtën e një Federate Shqiptare, si fazë e parë e faktorizimit të Kombit, në rrjedhat e rirreshtimit gjeopolitik që tashmë ka filluar. Segmente të kësaj lagjeje kuazi-ideologësh në Kosovë patën selitur idenë e krijimit të “Kombit kosovar”, si pjesë e strategjisë që gjente njëfarë mbështetjeje tek modeli Austriako-Gjerman!
Prandaj, këtu, në këtë pjesë të parë të reagimit tim, dua të sjell disa argumente dhe të hedh dritë mbi disa teza që kanë të bëjnë jo vetëm me historinë e shtetit, por edhe me atë të kombit, duke filluar nga vetë nocioni mbi kombin deri te shteti-komb.
1.
Në literaturën bashkëkohore, tashmë është përpunuar gjykimi, se kuptimi më i gjerë i nocionit “komb” është ai që ka kontekst politik. Ai njësohet, shkrihet me nocionin që shënon edhe shtetin. Por jo gjithmonë shteti njësohet me kombin. Janë një varg rastesh, kur një komb është i ndarë në disa shtete.
Sipas shprehjes republikane francize, “kombi duhej të ishte një dhe i pandashëm”. Nga ky përkufizim rrjedh ideja që kombi është i paracaktuar të formojë një shtet të vetëm dhe që përbën një tërësi të pandashme. Sipas këtij koncepti, “kombi” është një tërësi qytetarësh, sovraniteti kolektiv i të cilëve konstituonte një shtet, si shprehje e vullnetit të tyre politik. Në këtë përkufizim, barazimi komb=shtet=popull, veçanërisht Popull Sovran, padyshim që e lidhte kombin me territorin.
Historia si vlerë e veçantë shënjuese e kombit në kujtesën e përbashkët për të kaluarën, luan rol të rëndësishëm. Kombi është dëshmuar si fuqia kohezive më e madhe politike për integrimin e pjesëtarëve të grupit.
Shteti nënkupton kuadrin juridik dhe institucional, ndërkaq kombi përmbledh dimensionet morale dhe kulturore.
Shtet-kombi është një bashkim konceptesh, i cili nuk vetëkuptohet. Ai më shumë përbën një tip ideal dhe rezulton si produkt i transformimeve, konflikteve dhe i përballjeve të shumta gjatë historisë moderne europiane. Shtet-kombi në thelb është shteti me kombin (popullin, etninë), si bartës të shtetësisë.
E kundërta e këtij nocioni është ai për shtetin multietnik.
2.
Dhjetëvjeçari i fundit i shekullit XX është epoka kur po përmbysej rendi shoqëror në Europën Lindore. Kjo periudhë do të hyjë në histori edhe si epokë e rilindjes së dytë të shtet-kombit për këtë pjesë të Europës.
SHBA-ja kontribuoi shumë për këtë rilindjeje, përmes doktrinës që legjitimonte planet për ngritjen e shteteve qoftë edhe të vogla, por funksionale. Kjo strategji u aplikua edhe në Kosovë.
Kundër kësaj strategjie ishin dhe mbesin të angazhuar Beogradi dhe aleatët e tij. Vetëvendosja dhe, rrjedhimisht, edhe Albin Kurti, angazhohen pikërisht për funksionalizimin e Republikës, që do të rezultonte me shndërrimin e saj në shtet zhvillimor. E kundërta ndodh me autokratët që kanë marrë peng Shqipërinë politike për dekada me radhë. Ishin pararendësit e Albin Kurtit, për të cilët nuk i mungojnë lavdatat ideologëve dhe agjitpropëve të Edi Ramës, që për dy dekada rresht ishin angazhuar pikërisht për ta zhbërë Republikën. Pra, për defunksionalizimin e Republikës dhe shndërrimin e saj në një shtet të dështuar.
Dhe në kulmin e këtij dështimi, na vinte në Prishtinë Edi Rama dhe bënte propozimet për një president të përbashkët, ndërkaq, në planin e brendshëm, i sillte në Tiranë si ministra bijtë dhe bijat e ish funksionarëve të lartë të UDB-së, që të pregatiste terrenin politik të ndarjes së pranueshme të veriut të Kosovës, madje duke e propaguar atë akt tradhëtie si pragmatizëm politik, kompromis historik, respektivisht zgjidhje të nyjes serbo-shqiptare!
Në fakt, në këtë betejë, VV na rezulton si mbrojtësja më reale e Republikës, ndërkaq ata që nënshkruajtën marrëveshje të tipit si ajo e prillit 2013, vunë themelet e federalizimit të brendshëm, rrjedhimisht ndarjes së Republikës. Marrëveshja e vitit 2015 ishte rrjedhojë e së parës. Ajo ndante Gjyqësorin mbi baza etnike. Ndërkaq ti, i dashur akademik Tarifa, e di se, shtylla e tretë e Shtetit të së drejtës dhe garantuesja e lirive qytetare është Gjyqësori. Ajo kastë politikanësh, që e solli Republikën e Kosovës në atë stad zhbërjeje, përbëhej pikërisht nga ata që njiheshin edhe si këshilltarë të Edi Ramës, por që ishin njëkohësisht edhe këshilltarë të Hashim Thaçit.
Në këtë epokë ndryshimesh të mëdha, sidomos tashti kur fushëbeteja mes konceptit perëndimor mbi shtetin modern dhe atij lindor mbi shtetin me sovranitet të kufizuar (teoria e Brezhnjevit, për të cilën angazhohet sot Putini), janë pikërisht kombet e Europës Lindore dhe asaj Juglindore, që ndihen të rrezikuara. Ukraina është viktima e parë e këtij koncepti. Prandaj teoria mbi shtet-kombin del sërish në skenë si struktura që garanton shtetin dhe qytetarin, rrjedhimisht lirinë, paqen dhe sigurinë.
Arsyet janë të natyrave të ndryshme. Madje, konstatimi se vetëm në shtet-komb demokracia, në kuptimin e gjerë të fjalës, gjen truallin më të përshtatshëm për selitjen e saj të mirëfilltë, tashmë pas kapjes së shtetit nga mafia politike dhe bandat e krimit në Shqipërinë tonë politike, pas eksodit pothuajse biblik të qytetarëve, që de fakto po nulifikon legjitimitetin e qeverisë së “Rilindjes”, merr peshë edhe më specifike.
3.
Kryengritja gjithëpërfshirëse e vitit 1912 filloi me Kuvendin e Junikut të majit 1912. Në ballë të saj ishte Hasan Prishtina, korifeu i saj, që shtroi edhe programin politik. Më 28 nëntor 1912, ajo u kurorëzua me shpalljen e pavarësisë së shtetit shqiptar.
Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë dhe themelimi i Shtetit të Pavarur Shqiptar po hapte një epokë të re për shqiptarët.
Edhe në relacion me bashkësinë ndërkombëtare të kohës, prej 28 Nëntorit të vitit 1912 e deri në marrjen e vendimeve nga Fuqitë e Mëdha dhe fillimin e zbatimit të tyre, në muajt e parë të vitit 1914, Shqipëria ishte dhe sillej si shtet i pavarur.
Ajo kishte një qeveri legjitime dhe organe të tjera shtetërore, të cilat kishin shpallur dhe kishin vendosur autoritetin e vet mbi popullsinë që jetonte në territore, të cilat formalisht dhe juridikisht përfshinin katër vilajetet e Perandorisë Osmane të banuara nga shqiptarë. Në to bënin pjesë edhe Kosova dhe trojet e tjera shqiptare në Maqedoni, në Serbi, në Mal të Zi dhe në Greqi, të njohura tradicionalisht nën emërimin Shqipëri.
“Kjo Shqipëri, sipas teorisë deklarative të njohjes, e cila mbizotëron në të drejtën ndërkombëtare, formalisht ishte shtet dhe subjekt i saj, për rrjedhojë edhe anëtar i bashkësisë botërore të asaj kohe”, – konstaton me të drejtë prof. Ksenofon Krisafi.
Këtë fakt, ju zoti Tarifa si sociolog që jeni, e kaloni sikur të mos ishte zënë në gojë asnjëherë, por nuk di pse përsërisni tezat e dy-tre publicistëve të Prishtinës që mbrojnë tezën e “Kombit kosovar” që thirren po në tezën tuaj se “Kosova nuk na ishte kurrë pjesë e shtetit shqiptar”!
4.
Konferenca e Ambasadorëve në Londër la jashtë hartës politike të shtetit shqiptar më shumë se gjysmën e territorit që banohej nga shqiptarët.
Përmes një marrëveshjeje irracionale në mars të 1913, Traktatit të Bukureshtit të 11 gushtit 1913 dhe Protokollit të Firences të 17 dhjetorit 1913, Konferenca e Ambasadorëve shpërbleu fqinjët e shqiptarëve me sipërfaqe të tëra të banuara kryesisht nga shqiptarët.
Pas këtij vendimi kaq tragjik, ishte plotësisht e natyrshme të pritej rezistenca e shqiptarëve të krahinave të pushtuara dhe mosnënshtrimi i tyre. Kjo rezistencë në forma të ndryshme përthekoi tërë shekullin XX, deri më 12 qershor 1999, me hyrjen e trupave të NATO-s në Kosovë.
5.
Politika shqiptare ka nevojë për zhvillimin e një metode të re të të menduarit, respektivisht një doktrine politike, që do të mundësonte njohjen e tendencave politike globale, duke i vënë ato në funksion të interesit kombëtar. Në këtë pikë, unë dhe ti, zoti Tarifa, pajtohemi plotësisht.
Nëse anglosaksonët pas Luftës së Dytë Botërore ishin përqendruar në ndërtimin e kësaj metode të të menduarit politik, duke marrë në konsideratë aspektet dhe interesat gjeostrategjikë, ndërkaq francezët krahas përqendrimit në selitjen e mendimit mbi interesin hapësinor, kishin kultivuar, përmes shkencave sociale dhe politike, komponentin filozofik dhe ideologjik, ne, pra shqiptarët, për realizimin e projektit të Federatës Shqiptare dhe zgjerimin e influencës në rajon, kemi nevojë për kombinimin e të dy shkollave të lartpërmendura, duke i shtuar kësaj konceptin ushtarak të të menduarit.
Ky koncept do ta bënte Federatën Shqiptare më me peshë në syrin e aleatëve tanë gjeopolitikë, para së gjithash SHBA-së dhe Gjermanisë. Në këtë rast, Aleancës sonë gjeopolitike (NATO-s) në vend që t’i japim refugjatë, qytetarë që ikin nga mjerimi nga republikat tona, siç po ndodh në ditët e sotme, do t’i jepnim gjeneralë e ushtarë.
Federata Shqiptare duhet të krijohet dhe, besoj e pres, të krijohet ose disa vite para integrimeve të rajonit në BE, ose në hap me të. Natyrisht, nëse mbijeton projekti ambicioz i BE-së.
Prandaj Federata Shqiptare, tashmë, po shndërrohet në domosdoshmëri./ Gazeta Dita
Rruga Press