Demokracia në kohë koronavirusi
Nga DANIELLE ALLEN
Kur koronavirusi mbërriti në Shtetet e Bashkuara në janar 2020, ai goditi një ekonomi, shoqëri dhe demokraci kushtetuese thelbësisht të papërgatitur. Ndërsa shkalla e sfidës u bë e qartë, vendi thjesht nuk mund të jepte atë që duhej për t’u përballur me të. Kishte një zgjidhje, e cila u identifikua nga studiues dhe ekspertë të politikave që në mes të marsit dhe u shpërnda publikisht nga mesi i prillit. Kjo zgjidhje ishte një program në shkallë të gjerë i testimit të shpejtë të pacientëve, gjurmimit dhe testimit të kontakteve të tyre, dhe gjurmimit dhe testimit të kontakteve të atyre individëve nga ana tjetër. Një testim i tillë gjithashtu kishte nevojë për përforcim nga një kulturë e respektimit të masave paraprake universale, si mbajtja e maskave, higjiena e duarve dhe banjove dhe praktikat e forta të kontrollit të infeksionit. Por vendi nuk kishte gati infrastrukturën përkatëse dhe nuk ishte në gjendje ta bënte këtë mobilizim.
Sfida afatshkurtër e janarit 2020 ishte identike me sfidën tonë afatgjatë: si të arrijmë elasticitetin ndaj pandemisë, aftësia e institucioneve tona sociale dhe politike për të përpunuar një goditje të madhe ekzogjene, por për të mbajtur vazhdimin e të gjitha funksioneve thelbësore, duke mbrojtur në të njëjtën kohë jetët, mjetet e jetesës , dhe liritë. Urgjenca e krizës nënkuptonte që ne duhej të ofronim infrastrukturën e qëndrueshme të elasticitetit në formën e reagimit emergjent. Por natyra afatshkurtër e situatës së krizës nuk kërkonte aspak që përgjjgjia ndaj saj të konsistonte vetëm në nisma kalimtare. Emergjencat gjithmonë kanë ofruar mundësi për risi të qëndrueshme.
Shikoni prapa në antikitet. Rruga Appiane e Romakëve, rruga e tyre e parë kryesore, u ndërtua në vitin 312 pes si linjë furnizimi gjatë Luftës së Dytë Samnite. Një reagim ndaj krizës solli infrastrukturë të qëndrueshme. Sigurisht, e njëjta gjë ndodhi me penicilinën dhe energjinë bërthamore gjatë Luftës së Dytë Botërore. Për qëllimet e situatës sonë aktuale, përpjekja për të gjetur një vaksinë për të mbrojtur kundër COVID-19 është një shembull tjetër i mirë i një emergjence që sjell një përparim të përhershëm. Ne mund të kishim dhe duhej të kishim bërë të njëjtën gjë me infrastrukturën e shëndetit publik.
Megjithatë, në vend që të vendoste një themel të ri për ndërmarrjet e përbashkëta, pandemia zbuloi se kontrata jonë sociale është thyer rrënjësisht. Çfarë është saktësisht një kontratë sociale? Kontrata sociale është tërësia e të drejtave dhe përgjegjësive të ndërsjella që ne kemi mes vete si qytetarë në një demokraci kushtetuese. Një kontratë shoqërore është edhe ajo që kërkohet nga ne si pjesëmarrës në një demokraci kushtetuese dhe gjithçka që na mundësohet në sajë të pjesëmarrjes sonë në atë demokraci kushtetuese. Ajo që kërkohet nga ne dhe ajo që marrim vendos marrëdhënie reciprociteti brenda qytetarisë.
Shoqëria jonë përfshin njerëz të cilëve u kërkohet të zbatojnë ligjin dhe të paguajnë taksat, por që nuk marrin në këmbim mundësinë dhe sigurinë e premtuar nga rregullimi i të drejtave dhe përgjegjësive të ndërsjella. Të moshuarit dhe punëtorët thelbësorë, për shembull, u lanë të ekspozuar ndaj pandemisë. Ne kemi parë ndikime të ndryshme në komunitetet me ngjyrë, sepse themelet fondamentale të shëndetësisë nuk janë krijuar në mënyrë adekuate për punëtorët me të ardhura të ulëta. Kur goditi kriza, shoqëria që premtoi se do t’i mbronte të gjithë, në fakt, nuk mbrojti shumë nga anëtarët e saj. Ne do të kishim më shumë forcë qytetare për shkak të të pasurit një kontratë të shëndetshme sociale, duke mbështetur qeverisjen e mirë dhe solidaritetin. Qëllimi i kësaj eseje është të ndajë një kornizë për ofrimin e një paqeje të transformuar, një gjendje post-pandemike në të cilën, si shoqëri, do të ishim më pak të cenueshëm ndaj lëndimeve sepse do të ishim më të fortë si shoqëri.
Demokracia Kushtetuese në krizë
Cilat synime të vendimmarrjes duhet të drejtojnë një demokraci kushtetuese në krizë?
Kur goditi kriza e COVID-19, ne kishim nevojë për një mjet për të luftuar virusin që nuk do të mbyllte gjithashtu ekonominë, dhe na duhej të mobilizonim ekonominë për të ofruar atë mjet. Ai mjet nuk ishte i vështirë për t’u zbuluar. Kombet aziatike tashmë po e përdornin atë: edhe një herë, një rritjen masive e testimin diagnostik për sëmundjen e shoqëruar me gjurmimin e kontaktit të shkallëzuar masivisht.
Në ato ditë të para të krizës, me një zgjidhje dukshëm të qartë sa dielli, shumë fajësuan përpjekjet e dobëta të Shteteve të Bashkuara mbi sistemin tonë federal dhe kulturën e fortë të të drejtave individuale. Ata argumentuan se një sistem i decentralizuar i qeverisjes që transferon pushtet të konsiderueshëm në 50 shtete nuk mund të krahasohet me një virus me veprim të shpejtë. Ata që përkrahnin këtë pikëpamje shpesh vunë në dukje reagimin e shpejtë të Kinës ndaj shpërthimit si një model për vendimmarrje në një krizë, duke argumentuar se vetëm një shtet autoritar i centralizuar mund të veprojë mjaft shpejt dhe pamëshirshëm për të shuar virusin, edhe nëse shkel liritë civile për të. Por kjo anashkalon faktin se si Australia ashtu edhe Gjermania, me sisteme federale, ia dolën mbanë në fazat më të hershme të reagimit ndaj krizës. Problemi nuk ishte as demokracia dhe as federalizmi. Federalizmi është një pasuri dhe mund të kishte qenë me vlerë të madhe për ne nëse do të kishim përfituar më shumë nga burimet e tij. Në mënyrë të ngjashme, Gjermania dhe Tajvani kanë disa nga regjimet më të mbrojtura të të drejtave të privatësisë në botë.
Megjithatë, është e vërtetë se rruga drejt suksesit përfshinte shkeljen e ligjeve, jo të fizikës, por të politikës. Puna që duhej të bëhej në Shtetet e Bashkuara dhe në Gjermani dhe Australi, ishte e ndryshme në natyrë nga puna që duhej të bënte Kina. Një përgjigje e suksesshme ndaj kërcënimeve ekzistenciale kërkon jo thjesht mbijetesë, por mbijetesë si shoqëria që jemi, domethënë një demokraci kushtetuese. Kërkesa të veçanta u bëhen demokracive kushtetuese nga kriza.
Kriza dhe legjitimiteti politik
Cilat ishin rreziqet e kësaj krize për demokracinë kushtetuese në përgjithësi dhe për demokracinë tonë në veçanti?
Të gjitha regjimet e denja përballen me sfidën e përgjigjes ndaj kërcënimeve ekzistenciale duke rivendosur sigurinë dhe mirëqenien për popullsinë e tyre. Një nga dallimet më të lashta midis llojeve të regjimit është thjesht ai midis regjimeve të rregulluara mirë dhe regjimeve të jashtëligjshme. Të parët ndjekin sigurinë bazë për popullsinë e tyre. Këta të fundit jo. Dallimi kthehet tek Platoni dhe Aristoteli.
Platoni dhe Aristoteli argumentuan se kriteri i parë për të gjykuar se sa mirë funksiononte një regjim i caktuar ishte thjesht nëse sundimtarët po vepronin në interes të të sunduarve. Në çdo regjim të mirë, pavarësisht nëse qeveriset nga një, pak apo shumë, sundimtarët sundojnë për hir të popullit që sundohet dhe për këtë arsye i japin popullatës mirëqenien bazë.
Kjo është kërkesa e parë për legjitimitetin politik të çdo lloji. Në Shtetet e Bashkuara, kjo kërkesë është artikuluar në Deklaratën e Pavarësisë, kur ai tekst përcakton parimin e parë të institucioneve tona se si ne t’i ndërtojmë ato, në mënyrë që të “ndikojmë sigurinë dhe lumturinë [tonë]”, domethënë sigurinë tonë kolektive. Fraza, e cila vjen në fund të fjalisë së dytë të gjatë për të vërtetat e vetëkuptueshme, është një përkthim i shekullit të tetëmbëdhjetë të argumentit të Ciceronit se “shëndeti i njerëzve është ligji suprem” (salus populi suprema lex esto). Si fraza “siguri dhe lumturi” në Deklaratë dhe shprehja “mirëqenie e përgjithshme” në preambulën e Kushtetutës së SHBA-së, janë përkthime të shekullit të tetëmbëdhjetë të kësaj ideje romake.
Deklarata, nuk e trajton kërkimin tonë individual të lumturisë si pikën e institucioneve tona politike. Ai argumenton se njerëzit ndërtojnë institucionet e tyre politike për të arritur sigurinë dhe lumturinë e tyre të përbashkët, një element i të cilit konsiston në ofrimin e një konteksti, në të cilin njerëzit mund të ndjekin në mënyrë autonome drejtimet e jetës që ata zgjedhin (“ndjekja e lumturisë”). Që nga lashtësia deri në themelimin e Shteteve të Bashkuara teoricienët politikë, kanë argumentuar vazhdimisht se i gjithë legjitimiteti politik rrjedh nga aftësia e institucioneve politike, për të ofruar shëndetin dhe mirëqenien e njerëzve si një organ kolektiv. Suksesi në sigurimin material, është një element i domosdoshëm legjitimiteti për çdo lloj regjimi.
Kriza e COVID-19, pra, kërcënoi të gjitha regjimet politike në tokë me dështim të legjitimitetit nëse ata nuk mund të zotëronin pandeminë dhe të ofronin siguri materiale për popullsinë e tyre. Për t’i bërë gjërat edhe më keq, në Shtetet e Bashkuara, ky kërcënim ndaj legjitimitetit erdhi në një kohë kur institucionet tona politike po përballeshin tashmë me një krizë legjitimiteti. Kur goditi pandemia, ne nuk patëm konsensus të gjerë që institucionet tona po ofronin sigurinë bazë materiale që na nevojitet kolektivisht. Kjo çështje del në pah më fuqishëm dhe më prerë në opinionet e të rinjve. Siç tregojnë Yascha Mounk dhe Roberto Stefan Foa, ndërsa për brezin e lindur para Luftës së Dytë Botërore, afërsisht 70 përqind e konsiderojnë thelbësore të jetosh në një demokraci, vetëm rreth 30 përqind e konsiderojnë të tillë. Një sistem demokratik është një mënyrë e mirë ose e keqe për të drejtuar një vend, 25 përqind e të rinjve do të thonë se është një mënyrë “e keqe” ose “shumë e keqe” për të drejtuar një vend.
Si ndryshimi i klimës ashtu edhe pabarazia ekonomike zakonisht thirren nga votuesit e rinj për të shpjeguar pakënaqësinë e tyre dhe tëhuajsimin e tyre me institucionet tona politike. Edhe para se të godiste kriza e COVID-19, ne kishim humbur besnikërinë e brezave në rritje ndaj sistemit tonë të qeverisjes. Pra, pyetja nëse ky vend mund t’i përgjigjej në mënyrë të arsyeshme dhe efektive krizës së COVID-19 dhe të jepte në mënyrë të kënaqshme një ndjenjë themelore të sigurisë materiale dhe sigurisë, shkoi drejt e në zemër të asaj që ishte tashmë një krizë legjitimiteti.
Megjithatë, arritja e sigurisë materiale është vetëm fillimi i historisë së legjitimitetit demokratik. Demokracitë kushtetuese kanë gjithashtu kushtet e tyre shtesë për arritjen dhe ruajtjen e legjitimitetit. Po u drejtohem atyre tani.
Premisa që qëndron në themel të demokracisë, është se lulëzimi njerëzor shtrihet përtej sigurisë bazë materiale. Një siguri e tillë është e nevojshme, por jo e mjaftueshme. Qeniet njerëzore, në përshkrimin e përbashkët të vlerës së demokracisë, janë krijesa që duhet të përcaktojnë rrugët e tyre në jetë. Ata lulëzojnë me autonominë, mundësinë për vetë-krijim dhe vetëqeverisje. Kjo autonomi bëhet e vërtetë në institucionet tona politike nëpërmjet mbrojtjes së lirive negative dhe pozitive. Liritë negative janë ato të të drejtës së fjalës së lirë, të drejtat e shoqërimit, të drejtat e lirisë së fesë, e kështu me radhë, që na lejojnë secilit të hartojmë rrugën tonë drejt lumturisë, bazuar në përkufizimet tona për të mirën. Liritë dhe të drejtat pozitive janë ato mundësi që ne kemi për të marrë pjesë në institucionet tona politike si vendimmarrës, si votues, si zyrtarë të zgjedhur, si njerëz që kontribuojnë në diskutimet e organeve tona publike.
Nëpërmjet lirive tona pozitive, ne kemi mundësinë të formojmë botën tonë kolektive së bashku. Një pasqyrë thelbësore e teorisë demokratike është se autonomia që ofron lulëzimin njerëzor kërkon gjithashtu një lloj të dytë të autonomisë së përbashkët përmes institucioneve politike, në mënyrë që autonomia të ketë formën e saj më të plotë. Përqendrimi vetëm në sigurinë materiale, çon vetëm në një lulëzim të pjesshëm; një lulëzim më i plotë kërkon gjithashtu mbrojtjen dhe ushtrimin e lirive negative dhe pozitive. Përtej kësaj, gjithashtu, lulëzimi i plotë kërkon mbrojtjen e të drejtave sociale që ndërveprojnë me sigurinë e bazës materiale për t’u siguruar që ne kemi atë themel të mundësive dhe mundësive ekonomike që na lejojnë të përdorim liritë tona negative dhe pozitive.
Gjatë shekullit të njëzetë, regjimet janë kategorizuar në varësi të faktit nëse ato fokusohen vetëm në sigurinë materiale, apo edhe në liritë negative, liritë pozitive dhe të drejtat sociale.
Kina, për shembull, do të ishte një shoqëri ku institucionet dhe autoritetet politike janë të përkushtuara për mirëqenien materiale të pjesëve të mëdha të popullsisë së tyre (edhe pse jo për mirëqenien e pakicave si ujgurët). Qeveria kineze është gjithashtu e përkushtuar ndaj një dispozite të caktuar të të drejtave sociale, të drejtat shëndetësore, për shembull, por jo për liritë negative ose të drejtat pozitive. Përderisa liderët po qeverisin në interes të arritjes së sigurisë materiale, Kina bie në kategorinë e regjimeve të rregulluara mirë, por jo në kategorinë e demokracive kushtetuese, të cilat duhet të mbrojnë gjithashtu të drejtat dhe liritë negative dhe pozitive.
Shekulli i njëzet e një na ka dhënë një kërkesë të mëtejshme për legjitimitet në demokracitë kushtetuese. Përveç mbrojtjes së lirive negative dhe pozitive, një demokraci kushtetuese e shëndetshme duhet të sigurojë gjithashtu barazi sociale dhe mosdiskriminim, në mënyrë që të drejtat dhe liritë pozitive dhe negative, si dhe të drejtat sociale, të sigurohen njësoj mirë për të gjithë anëtarët e shtetit.
Modelet e vjetra të diskriminimit minojnë ofrimin e lirive negative, lirive pozitive dhe të drejtave sociale, ashtu siç kemi arritur t’i kuptojmë më në fund. Rrjedhimisht, arritja e qëllimeve thelbësore të një demokracie kushtetuese kërkon gjithashtu fokusimin në çështjet e barazisë sociale dhe mosdiskriminimit. Ndërsa pabarazitë shëndetësore u bënë të dukshme në këtë pandemi të koronavirusit, ato e bënë të qartë se sa i dobët ishte legjitimiteti i institucioneve tona politike.
TIPARET DALLUESE TË QEVERISJES NË NJË DEMOKRACI KUSHTETUESE
Niveli më i lartë i vendosur nga demokracitë kushtetuese për vendimmarrjen e tyre, duke përfshirë edhe në kohë krize, çon në katër përgjegjësi të dallueshme të qeverisjes.
Këto janë:
(1) politikëbërja dhe gjykimi integrues;
(2) edukimi i publikut;
(3) vëmendja ndaj një kontrate sociale të shëndetshme, nëpërmjet mbrojtjes së lirive negative dhe pozitive;
(4) vëmendja ndaj një kontrate sociale të shëndetshme nëpërmjet mbrojtjes së të drejtave sociale, barazisë sociale dhe mosdiskriminimit.
Siç e kemi parë, legjitimiteti në një demokraci kushtetuese varet nga suksesi në sigurimin e mirëqenies materiale, mbrojtjen e lirive negative, mbrojtjen e lirive pozitive, mbrojtjen e të drejtave sociale dhe sigurimin e barazisë sociale. Vendimet duhet të integrohen në të gjitha këto dimensione. Kjo kërkon partneritet ndërmjet ekspertëve në çdo fushë. Ekziston nevoja për ekspertizë për çështjet specifike të sigurisë materiale në lojë. Në rastin e pandemisë, na duheshin ekspertë në shëndetësi dhe ekonomi për të ndihmuar në formimin e diskutimit tonë të politikave. Por ata duhet të integrohen plotësisht dhe të bashkëpunojnë me: ekspertë të ligjit të fokusuar në liritë civile; ekspertë që punojnë në çështjet e barazisë dhe politikave sociale; ekspertët që punojnë në çështjet e shëndetit të komunitetit dhe se si çështjet e barazisë shëndetësore ndikojnë në formën e përgjithshme të një politike. Në këtë drejtim, pikërisht për shkak se demokracitë kushtetuese duhet të përpunojnë çdo vendim për një sërë dimensionesh, ato kanë nevojë për liderë që janë si dirigjentë simfonikë, të aftë për të aktivizuar instrumentet e ndryshme të nevojshme për gjykim në shumë dimensione njëkohësisht dhe për t’i thurur ato instrumente të ndryshme së bashku në një tërësi të integruar.
Udhëheqës të tillë duhet gjithashtu të udhëheqin edukimin e publikut. Ekzistenca e lirive tona pozitive, fakti që ne, populli, në fund të fundit jemi sunduesit në këtë demokraci, do të thotë se vendimet publike kërkojnë mbështetjen dhe mirëkuptimin tonë. Angazhimi i një demokracie ndaj lirive pozitive sjell me vete një angazhim për transparencë në komunikim. Gjatë një periudhe krize të shpejtë, kjo përbën një angazhim për edukim të qartë dhe të qëndrueshëm publik. Në mënyrë që qytetarët e një demokracie të shohin dhe kuptojnë krizën, procesi integrues i diagnostikimit të komponentëve të krizës dhe i gjetjes së rrugëve të zgjidhjes duhet të ndahet me publikun në mënyra që të bëjnë të dukshme zgjedhjet para nesh. Ne kemi nevojë për zyrtarë publikë që mund të shpjegojnë ndjekjen e shtrirjes përgjatë të gjitha dimensioneve të aspiratave tona dhe të shpjegojnë se si do të arrihet integrimi.
Dallimi ndërmjet edukimit dhe propagandës ruhet nga përkushtimi i zyrtarëve të zgjedhur për vërtetësi. Ne kemi një debat të madh në vendin tonë për faktet, dhe shpesh njerëzit ankohen se nuk duket se të gjithë veprojmë me të njëjtin grup faktesh. Kjo nuk është diagnoza e duhur e problemit tonë. Pyetja se cila provë është e rëndësishme për një vendim, do të varet nga ajo pyetje që po përpiqeni të bëni dhe t’i përgjigjeni; kështu që një pjesë e procesit të debatit do të përfshijë në mënyrë të pashmangshme një kontest se cilat fakte janë më të rëndësishmet. Kur njerëzit përpiqen të shënojnë një grup të vetëm faktesh të dakorduara, sikur kjo do t’i japë fund debatit problematik, ata shpesh e shohin projektin jashtëzakonisht të pakapshëm. Përpjekjet anti-propagande në fillimin e Luftës së Dytë Botërore u përballën me të njëjtin problem.[iii] Ajo që ka rëndësi, nuk është se ne stabilizojmë një sërë faktesh si ato në të cilat të gjithë do të biem dakord të fokusohemi, por se ne stabilizojmë një përhapje të gjerë përkushtimi ndaj vërtetësisë.
Përgjegjësia e tretë e rëndësishme e qeverisjes demokratike është vëmendja ndaj një kontrate sociale të shëndetshme nëpërmjet mbrojtjes së lirive negative dhe pozitive. Për shembull, si Kina ashtu edhe Koreja e Jugut kanë përdorur mjete mbikëqyrëse intensive për të gjurmuar dhe karantinuar njerëzit në mënyrë që të kontrollojnë virusin. Në mënyrë të ngjashme, Kina ka karantinuar në mënyrë rutinore një pjesë të madhe të popullsisë në një masë shumë më të madhe sesa ne këtu në Shtetet e Bashkuara. Ajo i ka zbatuar këto karantina me mjete që janë të papajtueshme me mbrojtjen e lirive civile, duke përfshirë të dhënat e vendndodhjes, teknologjinë e njohjes së fytyrës dhe kodet QR që varen mbi hyrjen e komplekseve të banimit që përdoren për të mbështetur gjurmimin e lëvizjeve të njerëzve.[iv]
Duke pasur parasysh hezitimin e duhur, për t’u mbështetur në mjete që bien ndesh me liritë civile, zyrtarët në demokracitë kushtetuese duhet të mbështeten në një mjet tjetër: pjesëmarrjen vullnetare që mbështetet në solidaritet, një angazhim i qytetarëve për të ndërmarrë barra në emër të njëri-tjetrit. Fakti që demokracitë kanë një pengesë më të lartë për ndërtimin dhe ruajtjen e legjitimitetit do të thotë se, kur ato ia dalin, ato kanë gjithashtu burime solidariteti në popullatë për të shfrytëzuar, në mënyrë që vullnetarizmi mbështetës të mund të aktivizohet në emër të së mirës publike. Por siç do të theksojnë teoricienët politikë, burimet e solidaritetit varen nga një kontratë sociale funksionale dhe e shëndetshme. Ndërveprojnë ngushtë me shëndetin e kontratës sociale: pavarësisht nëse marrëdhëniet bazë midis qytetarëve, vetë format ekzistuese të angazhimit të ndërsjellë, mund të mbështesin llojin e solidaritetit që nevojitet për të bërë gjëra të vështira së bashku në një kohë krize.
Tipari i katërt dhe i fundit i qeverisjes legjitime demokratike është vëmendja ndaj një kontrate të shëndetshme sociale nëpërmjet mbrojtjes së të drejtave sociale, barazisë sociale dhe mosdiskriminimit. Kjo përgjegjësi nxjerr në pah rëndësinë e kujdesit të vazhdueshëm ndaj shëndetit të vetë kontratës shoqërore, shëndetit dhe marrëdhënieve midis qytetarëve dhe sigurimit të themeleve për lulëzimin e barabartë për të gjithë. Kur njëri prej këtyre dy dimensioneve të kontaktit social dobësohet, do të dobësohet edhe kapaciteti i shoqërisë për t’iu përgjigjur momenteve të krizës. Në këtë krizë ne të gjithë kemi parë shumë mënyra se si kontrata jonë sociale është më e dobët nga sa mund të kishim menduar. Ndërsa zbulojmë këto dobësi, duhet të pranojmë se ato identifikojnë gjithashtu vendet ku burimet tona, furnizimet tona të solidaritetit dhe vullnetarizmit mbështetës, nuk janë aq të plota dhe të pasura sa do të donim në mënyrë ideale të ishin.
Ne kemi parë se sfida fillestare ndaj një demokracie kushtetuese nga COVID-19 nuk ishte thjesht nevoja për një politikë efektive për të kontrolluar sëmundjen dhe për të mbajtur ekonominë të hapur. Korniza e nevojshme e politikave ekzistonte tashmë në vende të tjera. Sfida e vërtetë – dhe ajo në të cilën dështuam në Shtetet e Bashkuara – ishte gjykimi i integruar i shpjeguar me edukim të shëndoshë dhe të qëndrueshëm publik. Asnjë ligj i fizikës nuk duhej thyer për të arritur një rrugë të shëndoshë të politikës dhe infrastrukturën e zbatimit. Megjithatë, ishte e nevojshme të thyheshin ligjet e politikës. Ligji i politikës dikton që një demokraci kushtetuese duhet të ketë një kontratë të fortë sociale për të mbështetur burimet e qeverisjes që i nevojiten për të përballuar një krizë. Në vitin 2020 Shtetet e Bashkuara nuk e kishin atë kontratë të fortë sociale, dhe kështu i mungonte forca qytetare. Përgjigja e suksesshme afatshkurtër ndaj krizës së COVID-19 do të na kërkonte të riparonim kontratën tonë sociale me një ritëm që vetëm engjëjt mund ta kishin arritur. Të vdekshmit, duke lëvizur në kadencat kohore të vdekshme, mund të riparojnë lidhjet e prishura shoqërore vetëm me shpejtësinë me të cilën mund të rritet besimi. Politika ka edhe një fizikë, dhe ajo fizikë rrjedh nga përkohshmëria e besimit.
[ii] Roberto Stefan Foa and Yascha Mounk, “The Danger of Deconsolidation: The Democratic Disconnect,” Journal of Democracy 27 (3): 5–17, July 2016, https://journalofdemocracy.org/wp-content/uploads/2016/07/FoaMounk-27-3.pdf.
[iii] Danielle Allen and Justin Pottle, “Why James Madison Would Say Our Real Problem Is Not Misinformation,” Medium, March 29, 2018, https://medium.com/trust-media-and-democracy/why-james-madison-would-say-our-real-problem-is-not-misinformation-62e3c2f49c8a.
[iv] Yuan Yang et al, “China, Coronavirus and Surveillance: The Messy Reality of Personal Data,” Financial Times, April 2, 2020, https://www.ft.com/content/760142e6-740e-11ea-95fe-fcd274e920ca.
[v] Melanie Cammett and Evan Lieberman, “Building Solidarity: Challenges, Options, and Implications for COVID-19 Responses,” COVID-19 Rapid Response Impact Initiative, Edmond J. Safra Center for Ethics, Harvard University, March 30, 2020, https://ethics.harvard.edu/files/center-for-ethics/files/safrawhitepaper4c.pdf?m=1585845049.
© Rruga Press