Të ftohtë, të uritur e të frikësuar: Emigrantët e Lindjes së Mesme të mbërthyer në pragun e BE-së
Sarkawt Ismat kishte ftohtë, ishte i uritur dhe i tmerruar, e madje i bllokuar mes trupave polake dhe bjelloruse që përballeshin në anët e kundërta të kufirit lindor të Bashkimit Evropian.
Taksisti 19-vjeçar irakian është ndër mijëra emigrantë nga Lindja e Mesme që janë përpjekur të kalojnë në BE gjatë muajve të fundit përmes një dere të mbrapme të hapur nga Bjellorusia e cila nuk është anëtare e BE-së.
Ismat la shtëpinë e tij në Dohuk, një qytet në rajonin autonom të Kurdistanit të Irakut, dy javë më parë, pasi shiti taksinë e tij. Ai pagoi 2600 dollarë në një agjenci lokale udhëtimi për një udhë autobusi në Turqi, një qëndrim në hotel në Stamboll, një biletë avioni për në Minsk dhe tre netë në një hotel në kryeqytetin Bjellorusi.
Ai shpresonte të hynte në Poloni dhe përfundimisht të arrinte në Gjermani për t’u bashkuar me vëllain e tij më të madh, Sarwar, i cili e kishte përfunduar me sukses këtë udhëtim.
Diku afër kufirit polak, ëndrrat e tij u shkatërruan. Ai dhe të tjerët në grup u ndaluan nga trupat bjelloruse të cilët tha se i rrahën dhe ua morën ato ç’ka kishin, duke përfshirë paratë dhe celularin e tij. Për ditë të tëra, grupi u bllokua në një pyll, nuk u lejua të hynte në Poloni ose të kthehej në Minsk.
“Kam frikë dhe dua të kthehem, por nuk kam asnjë qindarkë,” tha ai në një intervistë telefonike, duke përdorur një celular të marrë borxh. “Është një poshtërim absolut këtu,” tha ai.
“Kur udhëtova, më thanë se është shumë e lehtë. “Duhen vetëm tre ditë për të arritur në Evropë.”
Kjo doli të ishte e gabuar.
Për shumë njerëz në Lindjen e Mesme, të goditur nga konflikti dhe mospasja e shpresës, joshja e vendeve të punës dhe stabiliteti në Evropë ka qenë gjithmonë një ide e forte. Hyrja legale ka qenë pothuajse e pamundur, me BE-në që ka shtrënguar kufijntë e saj në vitet e fundit. Çdo vit, dhjetëra mijëra përpiqen të hyjnë, duke nisur udhëtime të rrezikshme dhe, nganjëherë, vdekjeprurëse nga deti dhe nga toka.
Të tjerët u penguan nga rreziqe të këtilla derisa një mundësi për të hyrë në Evropë u shfaq në fillim të këtij viti.
Presidenti i Bjellorusisë, Aleksandër Lukashenko, i zemëruar pasi BE-ja vendosi sanksione ndaj regjimit të tij autoritar pas një goditjeje të ashpër të brendshme ndaj disidencës, njoftoi se po hakmerrej duke liruar kontrollet kufitare kundër emigrantëve të lidhur me perëndimin. Zyrtarët e BE-së e akuzuan atë për përdorimin e emigrantëve si pengje, ndërsa Lukashenko e mohon këtë dhe thotë se Evropa po shkel të drejtat e tyre duke ua mohuar kalimin e sigurt.
Bjellorusia filloi të ofrojë viza të lehta turistike për irakianët, sirianët dhe të tjerë nga Lindja e Mesme dhe Afrika. Kjo nënkuptonte se ata tani mund të arrinin skajin e Evropës me fluturime të rehatshme, pastaj të përpiqeshin të kalonin fshehurazi nga Bjellorusia në Poloni, Lituani ose Letoni, e të gjithë vendet anëtarë të BE-së.
Mijëra kanë tentuar udhëtimin që nga vera. Kjo ka çuar në javët e fundit në bllokime gjithnjë e më të tensionuara në kufirin me Bjellorusinë dhe skena të emigrantëve të dëshpëruar të grumbulluar në pyje mes temperaturave të ngrira. Polonia dërgoi policinë e trazirave dhe trupa për të forcuar rojet e saj kufitare. Të paktën tetë vdekje janë raportuar deri tani.
Një mekanik makinash 44-vjeçar nga Siria thotë se nuk i interesojnë motivet e Lukashenkos apo raportet e vuajtjeve në kufirin me Bjellorusinë.
Ai është i vendosur të arrijë në Bjellorusi me djemtë e tij më të mëdhenj, 16 dhe 17 vjeç, dhe përfundimisht të shkojë në Gjermani. Atje ai shpreson të gjejë punë dhe të organizojë familjen e tij ti bashkohet.
“Nuk ka të ardhme këtu për të rinjtë, qoftë në arsim, kulturë apo jetën shoqërore,” tha ai, duke kërkuar që emri i tij të mos përdoret sepse kishte frikë se emri i tij i publikuar mund t’i prishte punë.
Si Siria ashtu edhe Iraku janë shkatërruar nga vitet e konfliktit. Siria është një vend i shkatërruar pas një dekade lufte civile që vrau më shumë se 400,000 njerëz dhe zhvendosi gjysmën e popullsisë së saj. Presidenti Bashar Assad mbizotëroi me ndihmën e Rusisë dhe Iranit, duke i kufizuar ata që përpiqeshin ta rrëzonin atë në një cep të vogël të Sirisë. Por vendi është në një rënie të lirë ekonomike të shkaktuar nga sanksionet perëndimore dhe kostot kumulative të luftës.
Mekaniku tha se nuk ka absolutisht asnjë shpresë se situata do të përmirësohet dhe është më mirë të rrezikosh tani sesa të shohësh fëmijët e tij të dënuar me dëshpërim në Siri. Gjërat janë aq keq sa djali i tij më i madh nuk mund të marrë as një libër shkollor për anglishten e klasës së 10-të, tha ai.
Kur dëgjoi për atë që po ndodhte në Bjellorusi përmes mediave sociale, ai shkoi në një agjenci udhëtimesh në Damask që ofronte paketa për 4000 dollarë për person. Ai aplikoi për vizë dhe mori para borxh për të mbuluar shpenzimet për veten dhe djemtë e tij.
Ai do të niset për në Bjellorusi sapo të marrë vizën, tha ai.
Në këtë fazë, asgjë nuk do ta pengonte atë. Ai tha se është i përgatitur të provojë katër ose pesë herë.
“Ka njerëz që ia dalin herën e parë, të tjerë herën e dytë dhe të tjerë herën e tretë, por më në fund ata mbërrijnë,” tha ai. “Unë duhet të garantoj të ardhmen e fëmijëve të mi.”
Një agjent udhëtimesh në Damask tha se kërkesa ka rritur çmimet për paketat në Bjellorusi, nga 2,600 dollarë për një fluturim dhe pesë netë në një hotel në Minsk, në rreth 4,000 dollarë.
Shumica e sirianëve e realizojnë udhëtimin me kompaninë private siriane Cham Wings, tha agjenti, i cili foli në kushte anonimiteti nga frika e dëmtimit të mundshëm të biznesit të tij.
BE po shikon rolin që kanë luajtur disa linja ajrore, siç thuhet duke marrë në konsideratë sanksionet kundër tyre.
Opsionet e fluturimit po pakësohen. Turqia tha të premten se po ndalon biletat e linjave ajrore për irakianët, sirianët dhe jemenasit që duan të udhëtojnë në Bjellorusi. Duke cituar atë vendim, linja ajrore bjelloruse Belavia tha se gjithashtu nuk do të biletonte qytetarët e atyre vendeve në fluturimin e saj Stamboll-Minsk.
Iraqi Airways, i cili pezulloi fluturimet midis Bagdadit dhe Minskut më 5 gusht, ka kthyer në shtëpi rreth 1,000 irakianë të bllokuar nga Bjellorusia dhe janë planifikuar më shumë fluturime shpëtimi, tha zëdhënësi Hussein Jalil.
Kameran Hassan, një irakian, tha se ai dhe familja e tij prej katër anëtarësh u detyruan që të ktheheshin. Ata arritën në Poloni, por u kapën. Pas tre javësh në një qendër mbajtjeje, ata u futën në një autobus me irakianë të tjerë. Atyre iu tha se do të dërgoheshin në një kamp tjetër në Varshavë, por në vend të kësaj u dërguan në aeroport.
“Ata filluan të na fusin me forcë në aeroplan,” tha Hassan, duke folur nga krahina e Sulejmanias në rajonin kurd të Irakut.
Një burri i ra të fikët kur pa se po deportoheshin duke pasur parasysh përpjekjen e tij “sepse kishte shitur gjithçka” për këtë, tha Hassan. Shoqëruesit polakë e mbajtën me barelë në fluturimin e kthimit për në Irak.
Për nënën e Sarkawt Ismat, gjendja e tij e vështirë në Bjellorusi dukej se konfirmonte frikën e saj. Adla Salim i ishte lutur që të mos shkonte.
Djali i saj i madh, 22-vjeçari Sarwar, ishte nisur për në Bjellorusi tre muaj më parë dhe arriti në Gjermani në fillim të tetorit, pasi kishte kaluar 10 ditë i fshehur në një pyll. Ai vuan nga probleme kronike të zemrës dhe është shtruar në spital në Gjermani, tha ajo. Familja e la të shkojë vetëm sepse ishte i sëmurë dhe nuk mund të bënin asgjë për të në Dohuk.
“Ne u përpoqëm ta bindnim Sarkawt që të mos shkonte, por ai ishte shumë këmbëngulës,” tha ajo.
Sarkawt ende i detyrohej 10,000 dollarë në taksinë që ai shiti për të paguar udhëtimin – para që babai i tij, një luftëtar Peshmerga (guerrillas kurd), tani duhet t’i paguajë nga të ardhurat e tij mujore prej rreth 1,000 dollarë.
Të gjitha ato para tani duket se kanë shkuar kot. Sarkawt u lejua të enjten të largohej nga pylli ku po qëndronte për në Minsk, në përgatitje për t’u kthyer në Irak.
Nëna e tij, një amvisë 45-vjeçare, thotë se gjithçka që dëshiron është që djali i saj të jetë në shtëpi.
“Ai çirret duke qarë, duke thënë ‘Dua të kthehem në Irak. Unë nuk dua asgjë. Unë thjesht dua të kthehem. Jam e uritur dhe kam ftohtë”, tha ajo./ap/