Si luftoi Rumania kundër një populisti të rrezikshëm dhe çfarë mësimesh duhen nxjerrë
Javën e kaluar, Zyra e Prokurorit të Rumanisë ia referoi gjykatës çështjen e figurës së ekstremit të djathtë, Calin Georgescu , një ish-kandidat presidencial.
Ai akuzohet për promovim publik të ideve fashiste dhe raciste, si dhe për glorifikimin e individëve të përfshirë në gjenocid dhe krime lufte.
Kjo padi e profilit të lartë është rezultat i historisë së gjatë të aktivitetit skandaloz të politikanit. Por në të njëjtën kohë, ajo shërben si një shembull i rëndësishëm për vendet e tjera, veçanërisht Moldavinë, ku demokracia është nën sulm nga radikalët pro-rusë.
Lexoni më shumë rreth asaj se si një populist i ekstremit të djathtë, i mbështetur nga Rusia, sfidoi demokracinë e Rumanisë dhe pse dështoi ai në artikullin e Serhii Herasymchuk dhe Rostyslav Klimov të Këshillit të Politikës së Jashtme Ukrainase Prism: Rasti kundër ‘mikut të Putinit dhe Trumpit’: si po mbrohet Rumania nga agjentët rusë të ndikimit.
Vetëm një vit më parë, në mesin e vitit 2024, inxhinieri 62-vjeçar i bujqësisë, Călin Georgescu, një ish-anëtar i partisë ultranacionaliste AUR, ishte në periferi të politikës rumune me vetëm 4–7% mbështetje.
Megjithatë, përqendrimi i tij në fushata jashtë mediave tradicionale, veçanërisht përmes videove virale në TikTok, çoi në një rritje të shpejtë të popullaritetit . Hetimet zbuluan se fushata e tij mbështetej nga një rrjet i koordinuar ndikuesish dhe llogarish të rreme (mbi 66,000), ndërsa shërbimet e inteligjencës rumune raportuan ndërhyrje ruse.
Më 24 nëntor 2024, Georgescu papritur doli i pari në raundin e parë të zgjedhjeve presidenciale, duke fituar mbështetjen e 22.9% të votuesve.
Ai arriti të mobilizojë votuesit protestues me slogane anti-establishment dhe anti-perëndimore, duke folur kundër NATO-s dhe BE-së, duke shprehur mbështetje për Putinin dhe duke romantizuar fashistët e periudhës midis dy luftërave botërore.
I quajtur “fundamentalist ultranacionalist”, Georgescu u pa nga disa si një i huaj rebel, dhe nga të tjerë si një populist i rrezikshëm.
Pavarësisht fitores së tij në raundin e parë, Georgescu nuk arriti të shkonte në balotazh. Në një vendim të paprecedentë, Gjykata Kushtetuese e Rumanisë anuloi rezultatet e zgjedhjeve, duke përmendur ndërhyrjen e huaj.
Më vonë, Byroja Qendrore Zgjedhore refuzoi ta regjistronte atë për zgjedhjet e përsëritura në maj 2025, duke përmendur vendimin e gjykatës dhe shkeljet procedurale.
Vendimi për të ndaluar hyrjen e Georgescu-t shkaktoi një reagim të fortë, duke përfshirë protesta dhe trazira.
Vala e zemërimit të krahut të djathtë u përhap edhe jashtë vendit, disa figura të huaja ultrakonservatore e shpallën Georgescu-n viktimë të “praktikave jodemokratike”.
Në këtë drejtim, autoritetet rumune nuk hezituan të nisnin procedurat penale kundër Georgescut.
Ai akuzohet për nxitje të urrejtjes, glorifikim të kriminelëve të luftës dhe inkurajim të veprimeve kundër rendit kushtetues. Ai dyshohet gjithashtu për komplotimin e një grushti shteti me mbështetjen ruse . Të dyshuar të tjerë përfshijnë ish-oficerin ushtarak Horatiu Potra dhe kreun e një kompanie private ushtarake që mbikëqyrte sigurinë e Georgescu-t.
Në fund, reagimi i ashpër i ekstremit të djathtë në Rumani dështoi. Pasardhësi i Georgescu-t, George Simion, nuk u bë president. Dhe të nesërmen pas inaugurimit të presidentit të ri më 27 maj 2025, Georgescu njoftoi largimin e tij nga politika.
Ngritja dhe rënia e Calin Georgescu-t u shndërrua në një provë të madhe stresi për demokracinë rumune.
Situata çoi në polarizim të thellë, por gjithashtu ngriti pyetjen kyçe se ku shtrihen kufijtë e demokracisë: A mund të kufizohen kandidatët me qëllim mbrojtjen e shoqërisë nga ekstremizmi?
Shumica ishin dakord: demokracia ka të drejtë të mbrohet, por duhet ta bëjë këtë pa dëmtuar themelet e veta.
Ky mësim është veçanërisht i rëndësishëm për fqinjin e Rumanisë, Moldavinë, ku këtë vjeshtë Moska pritet të testojë përsëri taktikat e saj hibride, dhe Presidentja Maia Sandu do të përballet me sfidën e parandalimit të një ringjalljeje pro-ruse, pa kaluar vijën e asaj që demokracia mund të tolerojë.
Rruga Press