Aeroplani supersonik amerikan përfundon me sukses fluturimin e parë – arrin shpejtësinë prej 1,358 kilometra në orë
Kthimi i udhëtimit supersonik ka qenë jashtëzakonisht i ngadalshëm për diçka më të shpejtë se shpejtësia e zërit, por një moment historik i madh u arrit më 28 janar, kur Boom Supersonic përfundoi fluturimin e tij të parë supersonik, shkruan CNN.
Boom, kompania amerikane që ndërton atë që premton të jetë aeroplani më i shpejtë në botë, ka thyer barrierën e zërit për herë të parë me një fluturim testues në Mojave, Kaliforni.
Fluturimi supersonik i aeroplanit demonstrues XB-1 të kompanisë është hera e parë që një aeroplan i zhvilluar në mënyrë të pavarur, ka thyer barrierën e zërit.
XB-1, i cili tani ka përfunduar 12 fluturime provuese të suksesshme që kur u nis për herë të parë në ajër në mars 2024, është paraardhësi i zhvillimit të avionit komercial supersonik të Boom, Overture.
Kur XB-1 u ngrit nga baza ajrore Mojave në fluturimin e tij të fundit, ishte në të njëjtën hapësirë ajrore historike ku piloti legjendar Chuck Yeager theu barrierën e zërit për herë të parë në 1947.
Aeroplani, i kontrolluar nga shefi testues i Boom, Tristan “Geppetto” Brandenburg, u përshpejtua në 1.1 Mach për herë të parë (1,358 kilometra në orë) – 10 për qind më shpejt se shpejtësia e zërit.
Shpejtësia më e madhe që XB-1 kishte arritur përpara fluturimit të 28 janarit ishte 0.95 Mach, pak më poshtë pragut supersonik prej 1 Mach, të cilin e arriti gjatë fluturimit të fundit provues më 10 janar.
Një transmetim i drejtpërdrejtë dokumentoi momentin historik për aeroplanin e parë supersonik civil të ndërtuar në Amerikë, dhe aeroplanin e parë supersonik të zhvilluar në mënyrë të pavarur në botë.
Në dhomën e kontrollit, 25 inxhinierë shqyrtuan të dhënat e drejtpërdrejta gjatë misionit.
Aeroplani i shumëpritur tashmë ka 130 porosi dhe para-porosi nga American Airlines, United Airlines dhe Japan Airlines.
Kanë kaluar pothuajse 55 vjet që kur prototipi 002 për Concorde fluturoi për herë të parë në 1 Mach më 25 mars 1970, dhe më shumë se 21 vjet që kur udhëtimi komercial supersonik përfundoi me fluturimin e fundit të aeroplanit anglo-francez në nëntor 2003.
Ka pasur disa sfidues në hapësirën supersonike, ndërsa Concordet e mbetura mbledhin pluhur në muzetë në Mbretërisë së Bashkuar, SHBA dhe Francë, por deri më tani askush nuk ia ka dalë.
Ambiciet e Boom Supersonic mbeten të larta. Drejtori ekzekutiv Blake Scholl i tha CNN vitin e kaluar, se pret që aeroplanët supersonikë të zëvendësojnë aeroplanët konvencionalë gjatë jetës sonë.
“Unë besoj shumë në rikthimin e udhëtimit ajror supersonik dhe në fund të fundit për t’ia sjellë atë çdo pasagjeri në çdo rrugë. Dhe kjo nuk është diçka që ndodh brenda natës”, tha ai në mars 2024.
Plani i Boom është që Overture të jetë në funksion para fundit të dekadës, duke transportuar 64 deri në 80 pasagjerë me 1.7 Mach, rreth dyfishi i shpejtësisë së aeroplanëve të sotëm nënsonikë.
Kur CNN Travel foli me Scholl në maj 2021, ai tha se ëndrra e tij ishte që njerëzit një ditë të mund të “fluturojnë kudo në botë në katër orë për 100 dollarë”.
Plani i kompanisë është që Overture të operojë një ditë në më shumë se 600 rrugë në mbarë botën.
“Një aeroplan më i shpejtë është shumë më efikas për njerëzit, dhe është shumë më efikas për kapitalin. Ju mund të bëni më shumë fluturime, me të njëjtin aeroplan dhe ekuipazh”, tha Scholl.
“Ne mund të reduktojmë ndjeshëm të gjithë koston dhe ndikimin që shkon tek aeroplanët, duke i bërë ata më të shpejtë nëse kemi aeroplanë më të shpejtë, nuk na duhen aq shumë”, shtoi ai.
Fluturakja testuese XB-1 është përdorur për të provuar teknologjitë e reja të zhvilluara nga Boom Supersonic.
Ashtu si Concorde, XB-1 dhe Overture kanë të dyja një hundë të gjatë dhe një kënd të lartë për ngritje dhe ulje.
Ndërsa Concorde e trajtoi këtë duke pasur një hundë të lëvizshme të varur, sistemi i vizionit të realitetit të shtuar të Boom mundëson shikueshmëri të shkëlqyer të pistës për pilotët, pa atë peshë dhe kompleksitet shtesë.
“Ardhja e inxhinierisë digjitale është një mundësi e madhe për kthimin e fluturimit supersonik”, tha Scholl për CNN në 2024.
“Aerodinamika, materialet, shtytja: Këto janë tre fushat e mëdha ku ne kemi bërë përparim të madh kundrejt Concorde”, shtoi ai.
Në vitet e 60-ta, Concorde u zhvillua në tunele me erë, që nënkuptonte ndërtimin e modeleve të kushtueshme fizike, kryerjen e testeve dhe më pas përsëritjen.
“Thjesht nuk mund të testosh shumë dizajne, kur çdo përsëritje kushton miliona dhe zgjat muaj”, shpjegon Scholl.
Por Boom ka përsosur dizajnin efikas, aerodinamik të aeroplanit të tij duke përdorur dinamikën e lëngjeve llogaritëse, e cila “është në thelb një tunel digjital me erë.
“Ne mund të kryejmë ekuivalentin e qindra testeve të tunelit të erës gjatë natës në simulim, për një pjesë të kostos së një testi të vërtetë të tunelit të erës”, shtoi ai.
XB-1 është bërë pothuajse tërësisht nga kompozita të fibrave të karbonit, të zgjedhura për të qenë të fortë dhe të lehtë.
Overture është projektuar për t’u mundësuar nga motorë reaktivë konvencionalë dhe për të përdorur deri në qind për qind karburant të qëndrueshëm të aviacionit (SAF).
Rruga Press