Ndeshja e shahut e vitit 1997, që i vuri kompjuterat në vëmendjen e botës

Me dorën e mbështetur fort në faqe dhe sytë e ngulur në tavolinë, Garri Kasparov hodhi një shikim të fundit të zymtë në tabelën e shahut përpara se të dilte nga dhoma: mbreti i shahut sapo ishte mundur nga një kompjuter.

11 maji i vitit 1997 ishte një pikë referimi për marrëdhëniet midis njeriut dhe makinës, kur superkompjuteri i inteligjencës artificiale (AI) Deep Blue më në fund arriti atë që zhvilluesit kishin premtuar për dekada.

Ishte një moment “i pabesueshëm”, tha eksperti i Inteligjencës Artificiale, Philippe Rolet për AFP, edhe pse ndikimi i qëndrueshëm teknologjik nuk ishte aq i madh.

“Fitorja e Deep Blue i bëri njerëzit të kuptojnë se makinat mund të jenë po aq të forta sa njerëzit, madje edhe në territorin e tyre,” tha ai.

Zhvilluesit në IBM, firma amerikane që prodhoi Deep Blue, ishin të entuziazmuar me fitoren, por shpejt u rifokusuan në rëndësinë më të gjerë.

“Kjo nuk ka të bëjë me njeriun kundër makinës. Kjo ka të bëjë me mënyrën se si ne, njerëzit, përdorim teknologjinë për të zgjidhur probleme të vështira,” tha shefi i ekipit të Deep Blue, Chung-Jen Tan pas ndeshjes, duke renditur përfitimet e mundshme që nga analiza financiare deri te parashikimi i motit.

Edhe Chung do të kishte luftuar për të kuptuar se si u bë e pazëvendësueshme Inteligjenca Artificiale  — duke gjetur aplikime në pothuajse çdo fushë të ekzistencës njerëzore.

“Inteligjenca Artificiale ka shpërthyer gjatë 10 viteve të fundit,” tha profesori i shkencave kompjuterike në UCLA, Richard Korf për AFP.

“Tani po bëjmë gjëra që dikur ishin të pamundura”.

Pas humbjes së tij, Kasparov, i cili ende konsiderohet gjerësisht si shahisti më i madh i të gjitha kohërave, u zemërua. Ai la të kuptohej se kishte pasur praktika të padrejta, mohoi se kishte humbur vërtet dhe arriti në përfundimin se asgjë nuk ishte vërtetuar në lidhje me fuqinë e kompjuterëve.

Ai shpjegoi se ndeshja mund të shihet si “një njeri, lojtari më i mirë në botë, i cili ka çmendur nën presion”.

Kompjuteri mund të mundej, argumentoi ai, sepse kishte shumë pika të dobëta.

Në ditët e sotme, kompjuterët më të mirë do të mundin gjithmonë edhe shahistët më të fortë njerëz.

Makineritë e fuqizuara me Inteligjencë Artificiale kanë zotëruar çdo lojë në vazhdim dhe tani kanë botë shumë më të mëdha për të pushtuar.

Korf përmend përparime të dukshme në njohjen e fytyrës që kanë ndihmuar në realizimin e makinave vetë-drejtuese.

Yann LeCun, kreu i kërkimit të AI në Meta/Facebook, i tha AFP se kishte pasur “progres absolutisht të pabesueshëm” vitet e fundit.

LeCun, një nga themeluesit e Inteligjencës artificial moderne, rendit ndër arritjet e kompjuterëve të sotëm një aftësi “për të përkthyer çdo gjuhë në çdo gjuhë në një grup prej 200 gjuhësh” ose “të kesh një rrjet të vetëm nervor që kupton 100 gjuhë”.

Rruga Press