Ukrainasit shtrojnë kërkesat për garancitë e sigurisë. Flasin edhe për Krimenë

Anëtarët e lartë të delegacionit ukrainas folën me zyrtarët rusë sot dhe thanë se kishte përparim pas një dite bisedimesh në Turqi Ata dhanë më shumë detaje se cilat garanci sigurie do të priste Ukraina pas një armëpushimi.

Mykhailo Podolyak, një këshilltar i presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky, iu referua bisedimeve për statusin e Krimesë, e cila u aneksua nga Rusia në 2014.

“Dëshiroj të theksoj për sa i përket territoreve të Krimesë dhe Sevastopolit, u ra dakord në format dypalësh që të bëhet një pauzë për 15 vjet dhe të zhvillohen bisedime dypalëshe për statusin e këtyre territoreve”, tha ai.

Ukraina dhe Perëndimi kanë refuzuar të njohin aneksimin e rusë të gadishullit, dhe pauza mund të jetë një formulë për ta hequr çështjen nga tavolina për momentin.

“Më vete, ne diskutuam që gjatë 15 viteve derisa të zhvillohen bisedimet dypalëshe, nuk do të ketë armiqësi ushtarake”, shtoi Podolyak.
Ai iu referua gjithashtu një prej elementëve më të ashpër në bisedime: garancitë e sigurisë për Ukrainën nëse dhe kur bihet dakord për një armëpushim dhe zgjidhje paqeje.

“Pa dyshim, ky traktat për garancitë e sigurisë mund të nënshkruhet vetëm pas një armëpushimi dhe tërheqjes së plotë të trupave ruse në pozicionet e tyre më 23 shkurt 2022”, tha ai.

“Ne thjesht po i sjellim Rusisë propozimet tona si negociatorë për sistemin e garancive të sigurisë së Ukrainës”, vazhdoi ai.

Podolyak tha se negociatorët rusë “kanë marrë traktatin që përshkruan mënyrat për t’i dhënë fund luftës” dhe do të përpunojnë kundërpropozimet e tyre.

Ai shtoi se të dyja palët ende “po diskutojnë një armëpushim humanitar”, duke theksuar se ka “shumë vende ku nevojiten korridore humanitare”.

Për garancitë e sigurisë ka folur edhe një tjetër anëtar i ekipit ukrainas, David Arakhamia. Ne këmbëngulim që ky të jetë një traktat ndërkombëtar, duke nënshkruar të gjithë garantuesit e sigurisë, i cili do të ratifikohet.

Ai tha se kjo do të ishte e krahasueshme me nenin 5 të NATO-s, i cili mbron parimin e mbrojtjes kolektive. Marrëveshja, tha ai, do të ishte e ngjashme me nenin 5, “por edhe me një mekanizëm më të rreptë aktivizimi”.

“Ne themi se konsultimet duhet të bëhen brenda tre ditëve. Ata duhet të zbulojnë nëse kjo është luftë, agresion, një operacion ushtarak… Pas kësaj, vendet garantuese janë të detyruara të na ndihmojnë. Dhe ndihma ushtarake, forcat e armatosura, armët dhe qielli i mbyllur, gjithçka që na nevojitet kaq shumë tani dhe nuk mund t’i arrijmë. Ky është propozimi ynë”, tha ai.

Arakhamia i emëroi garantuesit si “vende të përhershme të Këshillit të Sigurimit të OKB-së”, si dhe Turqinë, Gjermaninë, Kanadanë, Italinë, Poloninë dhe Izraelin.

“Ne kemi përcaktuar në këtë marrëveshje që vendet garantuese jo vetëm që nuk duhet të mohojnë anëtarësimin e Ukrainës në BE, por edhe të ndihmojnë me të”, tha ai.

Arakhamia shtoi: “Sigurisht, ne kemi çështje të pazgjidhura me pjesët e pushtuara të rajoneve Donetsk dhe Luhansk, me Krimenë dhe Sevastopolin. Dhe garancitë ndërkombëtare të sigurisë nuk do të funksionojnë përkohësisht në këto territore.”

Një anëtar i tretë i delegacionit ukrainas, Oleksandr Chalyi, theksoi gjithashtu afatin treditor për konsultime në rast të “ndonjë agresioni, sulmi ushtarak apo operacioni ushtarak”.

“Dhe nëse këto konsultime nuk çojnë në një zgjidhje diplomatike të problemit, vendet garantuese duhet të na ofrojnë ndihmë ushtarake, armë, madje edhe ne përfshijmë një situatë të tillë si hapësira ajrore e mbyllur mbi Ukrainë,” tha Chalyi.
Duke folur për televizionin ukrainas, ai tha: “Të bësh gjithçka që është e mundur për të rivendosur sigurinë e Ukrainës është një kërkesë kyçe. Nëse arrijmë të konsolidojmë këto dispozita kyçe, që është kërkesa më themelore për ne, Ukraina në fakt do të jetë në gjendje të rregullojë Statusi aktual si një shtet i paangazhuar dhe jobërthamor në formën e neutralitetit të përhershëm”.

“Rrjedhimisht, këto garanci, të cilat në fakt janë në përputhje me nenin 5 të NATO-s, siç kërkohet nga Kushtetuta e vendit tonë. Ne nuk do të vendosim baza ushtarake të huaja apo kontigjente ushtarake në territorin tonë dhe nuk do të hyjmë në aleanca ushtarako-politike. Stërvitjet ushtarake në vendin tonë do të kryhen me pëlqimin e vendeve tona garantuese”, tha Chalyi.

“Megjithatë, është thelbësore për ne që asgjë në këto dispozita nuk do ta mohojnë pranimin tonë në BE. Vendet garantuese janë gjithashtu të përkushtuara për të lehtësuar këto procese,” shtoi ai.

Rruga Press