Sa shpenzon SHBA për NATO-n?

Pas ankesave të Donald Trump për shpenzimet për NATO-n – duke paralajmëruar se ai do ta linte Rusinë “të bëjë çfarëdo dreqin që do” për anëtarët që ai mendon se nuk paguajnë mjaftueshëm për mbrojtjen – Sky News ka sjellë një vështrim rreth asaj se si financohet aleanca.

Sa shpenzon SHBA?

Sipas Sky News, përcjell Telegrafi, SHBA shpenzon shumë më tepër se çdo nga 30 shtetet e tjera anëtare për mbrojtjen, me të dhënat e NATO-s që tregojnë se vendi shpenzoi 860 miliardë dollarë në vitin 2023 – që është 3.49% e GDP-së së saj, një masë e pasurisë totale të një vendi.

Kontribuesi tjetër më i madh për sa i përket shumës bruto të paguar është Gjermania, e cila shpenzoi 68 miliardë dollarë, e ndjekur nga Mbretëria e Bashkuar me 65 miliardë dollarë.

Për Mbretërinë e Bashkuar, kjo përfaqëson 2.07% të GDP-së së saj, ndërsa për Gjermaninë është 1.57%.

Si një superfuqi globale, SHBA-ja ka interesa në të gjithë botën, që do të thotë se shpenzimet e saj mbulojnë edhe zona përtej Euro-Atlantikut. Është gjithashtu vendi më i pasur, gjë që shpjegon pjesërisht pse kontributi i tij si vend është shumë më i lartë.

“Ky çekuilibër ka qenë konstant, me variacione, gjatë historisë së aleancës dhe është rritur duke bërë më i theksuar që nga ngjarjet tragjike të 11 shtatorit 2001, pas së cilave SHBA rriti ndjeshëm shpenzimet e saj të mbrojtjes”, citohet të ketë thënë NATO.

Kështu, “vëllimi i shpenzimeve të mbrojtjes së SHBA-së përfaqëson afërsisht dy të tretat e shpenzimeve të mbrojtjes të aleancës në tërësi”.

Megjithatë, kostot e funksionimit ndahen ndërmjet anëtarëve.

Po rregulli i shpenzimeve prej 2%?

Sipas shkrimit të Sky News, 31 anëtarët e NATO-s kanë rënë dakord për një objektiv për të shpenzuar të paktën 2% të GDP-së për mbrojtjen, por vlerësimet e vetë aleancës tregojnë se vetëm 11 vende po shpenzojnë kaq shumë.

Shifra prej 2% përshkruhet si një udhëzues nga NATO dhe nuk është e detyrueshme – megjithëse aleanca thotë se “shërben si një tregues i vullnetit politik të një vendi për të kontribuar në përpjekjet e përbashkëta të mbrojtjes së NATO-s”.

Dhe në përgjigje të aneksimit të paligjshëm të Krimesë nga Rusia dhe trazirave në Lindjen e Mesme në 2014, udhëheqësit e NATO-s ranë dakord që aleatët që përmbushin udhëzimin 2% duhet të synojnë të vazhdojnë ta bëjnë këtë.

Ndërkohë, anëtarët, proporcioni aktual i GDP-së së shpenzuar për mbrojtjen e të cilëve është nën këtë nivel, duhet të ndalojnë çdo rënie dhe të synojnë të rrisin shpenzimet ndërsa GDP-ja rritet.

Në këtë drejtim, ata duhet të synojnë të lëvizin drejt udhëzimit 2% brenda një dekade – këtë vit. 

Rruga Press