Rusia po përpiqet përmes Serbisë të tërheqë ballkanin në një luftë të përgjakshme

Qëllimi kryesor i Moskës është të dalë në detin Adriatik

Përpjekja e fundit për të nisur një konflikt ushtarak në Kosovë dështoi dhe tani Rusia dhe aleatët e saj mund të presin përpjekje të reja për të aktivizuar krizën në Ballkan; gjërat kanë shkuar aq larg sa edhe presidenti bjellorus Lukashenko po i bën thirrje Serbisë të ndërmarrë veprime më konkrete

Nga Mario Stefanov, i diplomuar në Fakultetin Juridik të Universitetit të Zagrebit, ish-punonjës i sistemit kroat të sigurisë, analist i portalit të specializuar “Geopolitika News” dhe bashkëpunëtor afatgjatë i politikës së jashtme të së përjavshmes kroate “7Dnevno”.

Lufta në Ukrainë, e shkaktuar nga agresioni rus në shkallë të plotë, po përshkallëzohet në mënyrë të parashikueshme si në kohë ashtu edhe në hapësirë. Paaftësia e Ukrainës për ta kthyer debaklin fillestar ushtarak rus në fitoren e saj i lejoi rusët të nguliteshin në pozicionet që kishin arritur, ta zvarrisnin luftën pafundësisht dhe ta shfrytëzonin atë për qëllimet e Rusisë dhe aleatëve të saj në shkallë globale. Rusia, si pjesë e përshkallëzimit të qëllimshëm të luftës, po mbledh vendet në armiqësi të hapur ose konflikt të heshtur me Perëndimin, të gjitha nën mbrojtjen strategjike të Kinës në sfond, me synimin për të përmbysur rendin ekzistues ndërkombëtar dhe për të krijuar një lloj botë të re, shumëpolare, në të cilën, sipas Rusisë dhe aleatëve të saj, ndikimi i SHBA-së dhe Perëndimit nuk do të dominonte më.

Me këtë qëllim, Rusia po përpiqet të aktivizojë sa më shumë pika krizash në mbarë botën dhe konflikte të ngrira, në mënyrë që të largojë vëmendjen nga Ukraina dhe të shtrijë forcat e Perëndimit në disa zona të veçanta. Lindja e Mesme u aktivizua me sukses me ndihmën e aleatit të Rusisë, Iranit, nëpërmjet ndërmjetësit të saj, organizatës terroriste Hamas.

Kompleksin e krizës ballkanike, të pazgjidhur prej tre dekadash, politika ruse po përpiqet gjithnjë e më shumë ta aktivizojë përmes Serbisë si ndërmjetës. Përpjekja e fundit për të nisur një konflikt ushtarak në Kosovë dështoi dhe tani Rusia dhe aleatët e saj mund të presin të ndërmarrin përpjekje të reja për të aktivizuar krizën në Ballkan. Gjërat kanë shkuar aq larg sa që edhe presidenti bjellorus Lukashenko po i bën thirrje Serbisë që të ndërmarrë veprime më konkrete në emër të Rusisë.

Hap i gabuar

Në një situatë të tillë, në mesin e nëntorit u publikua deklarata e presidentit ukrainas Zelensky se “Rusia ka një plan afatgjatë të veprimit shkatërrues në Ballkan, ku do të ketë një shpërthim të ri”. Zelenski paralajmëron: “Kushtojini vëmendje Ballkanit”. Më besoni, ne marrim informacion. Rusia ka një plan afatgjatë: Lindjen e Mesme dhe shpërqendrimi tjetër do të jetë Ballkani”. Ai shtoi gjithashtu se “Rusia do të sigurohet që një vend ballkanik të shkojë në luftë me një tjetër”.

Zelenski, duke zbuluar ujë të nxehtë, padyshim që po dërgon një mesazh që i drejtohet ekskluzivisht Kroacisë dhe Serbisë, sepse vetëm ata në Ballkan kanë potencial për luftë. Meqenëse Serbia nuk është partnere e Kievit dhe nuk ka arsye ta trajtojë atë, Zelenski në fakt po i dërgon një mesazh Kroacisë, e cila mbështet dhe ndihmon Ukrainën. Nëse largimi i tij nuk do të ishte dakorduar, ose të paktën i njoftohej më parë palës kroate, në atë rast do të kishte formën e një lloj presioni, sepse Zelenski në mënyrë indirekte do ta përfaqësonte veten si një faktor për mbrojtjen e Kroacisë dhe parandalimin e një lufte të re në Ballkan. Informacioni i inteligjencës në dispozicion të shërbimeve të tij, logjikisht, duhet të transmetohet përmes kanaleve profesionale, larg syrit të publikut, te miqtë dhe aleatët e Ukrainës, veçanërisht Kroacia mike të cilës ata i referohen. Prandaj, paraqitja e tij publike, nëse nuk është rënë dakord, është e papërshtatshme, ashtu si njoftimet e tij të mëparshme publike për planet për një ofensivë ukrainase nuk ishin të dobishme për përpjekjet ushtarake të Ukrainës. Një deklaratë publike, nëse nuk është e koordinuar me partnerët dhe aleatët të cilëve u referohet, nuk është e saktë dhe është kundërproduktive. Duhet të përsëritet se dihet se si trajtohet një informacion i tillë dhe vendi i tij nuk është në hapësirën mediatike, por Ukraina duhet ta ndajë atë në mënyrën e duhur me partnerët që e ndihmojnë atë të mbrohet nga agresioni rus. Mirëpo Zelenski, nëse do të shfaqej i pavarur, padyshim donte të thoshte – nëse nuk vazhdoni të na mbështesni në luftën kundër agresionit rus, do të keni agresion në oborrin e shtëpisë tuaj.

Zbulimi i ujit të nxehtë

Në thelb, Zelenski nuk tha asgjë të re. Ajo që ka ndodhur për gati dy dekada dhe tani, në kuadrin e luftës në Ukrainë, po intensifikohet, janë përpjekjet e Rusisë për të destabilizuar Ballkanin Perëndimor apo Evropën Juglindore.

Ndërsa në Lindjen e Mesme prej vitesh po zhvillohet një luftë për kontrollin e korridorit të rëndësishëm strategjik që lidh Evropën dhe Bashkimin Evropian me Lindjen e Mesme dhe përtej Azisë, në juglindje të Evropës, politika ruse, nëpërmjet ndërmjetësve. të Serbisë dhe entitetit boshnjak Republika Srpska, po përpiqet të hapë një front për të kontrolluar portat evropiane të atij korridori dhe në të njëjtën kohë të aktivizojë krizën në sfondin e vendosjes së NATO-s.

Moska po shtyn gjithnjë e më shumë dinamikën e krizës në Ballkan, thellë pas linjave të para të planit të NATO-s, pas krahëve të Rumanisë dhe Bullgarisë, si pjesë e procesit gjeopolitik të konfrontimit rajonal dhe global të Moskës me Perëndimin.

Ata kanë publikuar informacione për atë që duan të arrijnë në Ballkan në mënyrë mjaft eksplicite në vitet e kaluara në botime zyrtare dhe gjysmë zyrtare dhe në analizat e think-tank-eve të tyre me ndikim. Për të parashikuar lëvizjet e ardhshme të Rusisë në Ballkan, mjafton t’i hedhim një sy asaj që kanë publikuar vetë rusët.

Gjeopolitikanët rusë të lidhur ngushtë me majat e fuqisë politike ruse dhe krijuesit e vërtetë të politikës ruse ndaj Evropës Juglindore, kanë paraqitur fare hapur modalitetet specifike të kësaj politike në studimet e think-tank-eve të tyre prej vitesh.

Kështu, instituti rus Katehon, i cili u themelua dhe financohej nga miliarderi Konstantin Malofejev, i afërt me presidentin rus Putin, publikoi më 23 janar 2016 veprën e autorit të nënshkruar si Jafe Arnold nën titullin “Bosnja 2016: Fati i Republikës Srpska është fati i Serbisë dhe Rusisë”, i cili analizon rëndësinë strategjike të Republikës Srpska dhe Serbisë për politikën ruse në Evropën Juglindore.

Integrimi euroaziatik

Arnold pohon se “zona e ish-Jugosllavisë është bërë edhe një herë fushëbeteja e projekteve gjeopolitike kundërshtare të Perëndimit Atlantik, të udhëhequr nga BE-ja dhe SHBA-ja, dhe projektit për integrimin euroaziatik, i udhëhequr nga Rusia. Ballkani është çelësi i të dy projekteve, ku “rihapet edhe fronti boshnjak”. Sipas Arnold-it, integrimi vendimtar i Serbisë në axhendën gjeostrategjike të Rusisë në Evropën Juglindore do t’i mundësonte politikës ruse të bënte atë që nuk ka mundur ta bëjë kurrë në histori – hyrjen në Detin Mesdhe dhe hapjen e derës për depërtimin e gjeoekonomisë dhe gjeopolitikës ruse në opsionet e shprehura në projektin euroaziatik për Evropën Qendrore dhe Juglindore. Në të njëjtën kohë, Republika Srpska dhe presidenti i saj miqësor ndaj Moskës, Dodik, janë të dy shkas i dinamikës gjeopolitike që do ta bënte të mundur këtë dhe një mjet presioni ndaj Beogradit nëse ai do të niste seriozisht në rrugën e integrimit euroatlantik.

Analiza e Arnold-it bazohet në punën e analistit politik serb Stevan Gajić nga Instituti i Beogradit për Studime Evropiane, i cili gjithashtu botoi një ese tek Katehon nën titullin “Pse Bosnja është e rëndësishme për Rusinë” në gusht 2015. Gajić argumenton se “Pozicioni gjeopolitik i Bosnjës e bën atë një fushë të luftës intensive për ndikim, dhe në dritën e marrëdhënieve të sotme me Perëndimin, duhet të jetë një nga fokuset e strategjisë ruse. Pas një periudhe tërheqjeje gjeopolitike, Rusia vendosi të kthehej në gadishullin ballkanik, megjithatë, ndryshe nga shekulli i 19-të, në gjendjen aktuale, Rusia mund të llogarisë vetëm te serbët si një faktor i besueshëm, sepse ata janë e vetmja forcë politike në gadishullin që nuk është pjesë e NATO-s dhe BE-së”.

Gajić paralajmëron se kjo është “e mundur vetëm nëse serbët në Ballkan bëhen dukshëm më të fortë politikisht, ushtarakisht dhe ekonomikisht” dhe përfundon: “Duket se kjo është bërë e qartë edhe për Kremlinin, duke gjykuar nga sjellja e tij në rajon”. Ndryshe, think-tank Katehon është themeluar me qëllim të promovimit të integrimit euroaziatik, dhe analistët që marrin pjesë në punën e tij janë të lidhur drejtpërdrejt me aparatin shtetëror dhe agjencitë e inteligjencës ruse.

Financimi i separatistëve

Themeluesi dhe kryetari i bordit mbikëqyrës të Katehon, miliarderi Konstantin Malofeev, është lidhur nga Bashkimi Evropian, Ukraina dhe SHBA me financimin e separatistëve rusë në Ukrainën lindore. Figura qendrore e Katehon-it është gjeopolitiku i njohur rus Aleksandër Dugin, anëtar i dhomës këshillimore të Presidentit të Dumës dhe pedagog në Universitetin Lomonosov të Moskës. Ai konsiderohet si krijuesi i idesë së integrimit euroaziatik dhe një nga krijuesit e doktrinës së politikës së jashtme ruse.

Në kuadrin e marrëdhënieve gjeopolitike në Evropën Juglindore, është e vështirë të anashkalohet artikulli i Duginit i publikuar në portalin rus Evrazia.com me titullin “Duke i kthyer serbët në histori, Republika Srpska do t’i bashkohet Serbisë – me ju Rusia zgjohet dhe forcohet. “
Në të, Dugin bën thirrje për lidhje shekullore ortodokse dhe gjeopolitike ndërmjet serbëve dhe rusëve, kështu që teksti fillon në mënyrë patetike: “Ne nuk kemi dëgjuar asgjë për Serbinë për një kohë të gjatë dhe Serbia është dhimbja jonë. Një vend trim, i palëkundur, ortodoks dhe i magjepsur deri në vdekje, i ekspozuar ndaj mundimeve, një popull krenar sllav që nuk uli kokën para zotërinjve osmanë apo Rendit të Ri Botëror amerikan. Serbët janë i vetmi komb që i do vërtet rusët. Ai kujton gjithçka dhe fal gjithçka. Ata që e njohin historinë e popullit të madh serb e kuptojnë se ajo nuk do të përfundojë kurrë. Ai merr goditje të tmerrshme nga fati, por çdo herë ngrihet përsëri. Serbët janë të ngjashëm me ne në atë çështje, ne arrijmë në vijën e fundit, madje shkojmë pas saj, por pastaj i kthehemi betejës historike – pas disfatave, revolucioneve dhe kohëve të vështira. Kështu marrin frymë gjinjtë sllavë: thith – nxjerr. Kur nxjerr frymën, bota dridhet”.

Pas lajkave dhe vërshimeve melodramatike të dashurisë vëllazërore, të cilat shkaktuan tallje edhe në një pjesë të opinionit dhe qarqeve të ekspertëve serb, Dugin kalon në çështje konkrete të gjeopolitikës lakuriq, e vetmja gjë që e intereson vërtet në të gjithë historinë dhe shprehet: Qëllimi i të gjithë serbëve është vendosja e unitetit. Dhe iniciatori më serioz i këtij procesi është pikërisht Banja Luka, kryeqyteti i Republikës Srpska. Ky krijim politik është unik – ai arriti të mbrojë pavarësinë e tij nga nacionalizmi boshnjak i Sarajevës, i mbështetur nga Perëndimi, për të ruajtur strukturën shoqërore, kulturën, arsimin, administratën dhe fenë serbe. Në të njëjtën kohë, Republika Srpska në kohën e Milorad Dodikut nuk ndoqi rrugën e Serbisë, e cila vitet e fundit gjithnjë e më shumë, qoftë edhe e detyruar, ka luajtur ashtu siç luan Perëndimi”.

Rajoni çelës

Në rubrikën me nëntitullin domethënës “Kundërofensiva jonë në Ballkan”, Dugin shtjellon më tej axhendën e politikës ruse të veprimit nëpërmjet ndërmjetësve serbë: “Çfarë mund të presim nga Milorad Dodik? Shumëçka. Është e vështirë të thuhet se cilat tema u diskutuan në takimin e tij me presidentin Vladimir Putin.

Në tërësi, gjeopolitika tregon gjithsesi një plan veprimi. Në fazën aktuale të tensionuar të përballjes së bllokut ruso-ortodoks me Perëndimin, veçanërisht në dritën e dramës ukrainase dhe betejës së dëshpëruar për Novorusinë, do të ishte logjike të kryhej një goditje hakmarrëse në Ballkan. Republika Srpska zë vendin kryesor në arkitekturën strategjike të Ballkanit. Nëse fillon aty, do të nisin të gjitha proceset në rajon”.

Kështu, parashikimet e Dugin-it janë plotësisht në përputhje me analizën e Jafa Arnold në tekstin e Katehon-it “B&H 2016: Fati i Republikës Serbe është fati i Serbisë dhe Rusisë” nga janari 2016. Aleksandar Dugin thekson më tej se mund të pritet një referendum për pavarësinë e Republikës Serbe dhe daljen e saj nga Bosnja dhe Hercegovina dhe thotë hapur: “Ky është skenari i Krimesë. Etnikisht dhe kulturalisht, ky territor është tërësisht serb dhe ortodoks, kufijtë e komunave janë vendosur fort gjatë operacioneve të luftës në vitet 1990. Të drejtat e askujt nuk do të vuajnë”. Atëherë, sipas Duginit, mund të pritet “fillimi i procesit të ribashkimit me Serbinë”, i cili sipas tij mund të ndryshojë rrënjësisht politikën në Serbi dhe ta pengojë atë nga anëtarësimi i mëtejshëm në Bashkimin Evropian dhe NATO: “Duke parë një hap kaq vendimtar. të Republikës Srpska në drejtim patriotik do të inkurajohen qytetarët e Serbisë. Pas kaq shumë disfata, drama, humbje e dëme, do të bëhet pararojë e një agimi të ri… Krahu patriotik antiperëndimor i shoqërisë serbe befas do të forcohet. Në rrethana të tilla, marrëdhëniet me Rusinë gjithashtu do të zhvillohen ndryshe. Pas Krimesë, Moska humbi iluzionet e fundit në lidhje me Perëndimin dhe vendosmëria e saj për të ndërtuar politikën e saj u rrit shumëfish. Prandaj, afrimi me Serbinë, e cila po hyn në një raund të ri të historisë së saj, këtë herë do të jetë një shans unik për Rusinë për të forcuar pozicionin e saj në Evropë… Beogradi tani është shumë i përfshirë në procesin e anëtarësimit në Bashkimin Evropian. Prandaj, nevojitet një faktor shtesë për harmonizimin e nevojshëm të politikave të Moskës dhe Beogradit. Ai faktor është Milorad Dodik”.

Një agim i ri

Dugin nuk ndalet vetëm në mbulimin gjeopolitik të Serbisë nga Rusia, por edhe tek procesi agresiv i ndërtimit të pozicioneve të reja ruse në pjesën e butë të orarit të NATO-s dhe BE-së përhapet më tej në të gjithë Evropën Lindore, ndaj ai shprehet hapur: “Nëse vjen kjo e sipërpërmendur. e vërtetë, do të lansohet e gjithë Evropa Lindore, ku jetojnë shumë popuj ortodoksë. Nëse do të ketë një bazë të mirë në Ballkan, Rusia do të jetë në gjendje të krijojë një bllok vendesh ortodokse në Evropë me serbët, të cilëve mund t’u bashkohen rumunët, bullgarët, maqedonasit dhe grekët në rrethana të caktuara. Kjo mund të jetë përgjigja jonë asimetrike ndaj rrethanave komplekse në Novorussia dhe zhvillimit logjik të procesit të nisur nga Pranvera Ruse”.

Aleksandar Dugin sqaroi shumë qartë dhe me zë të lartë pa asnjë dyshim të gjithë elementët e agjendës gjeopolitike të Rusisë në Evropën Juglindore.

Sido që të jetë, pavarësisht nëse Dugini është ai vetë kur paraqet dhe mbron teza të tilla apo jo, fakti është se ai është i afërt me kryesinë politike dhe ushtarake ruse, në lidhje të drejtpërdrejtë me agjencitë ruse të inteligjencës dhe me ndikim të madh te krijuesit e vendimet strategjike të politikës së jashtme. Është gjithashtu e pamohueshme që pas avokimit të tij të vazhdueshëm për integrimin euroaziatik, u themelua vërtet Bashkimi Ekonomik Euroaziatik. Edhe pse shumë talleshin me të edhe atëherë, duke i konsideruar idetë e tij në kufirin e dijeve fantastike politike, megjithatë idetë e tij bëhen realitet përmes veprimit të politikës shtetërore ruse. Prandaj, sado e pabesueshme të jetë ajo që thotë, duhet marrë jashtëzakonisht seriozisht dhe kur analizohen prezantimet e tij, duhet të hidhen gjithmonë të gjitha shprehjet imagjinative të emocioneve dhe objektivisht të nxirren teza që zbulojnë thelbin e vërtetë të asaj që përfaqëson dhe mbron Dugin-i.

Politika ruse në Evropën Juglindore, nga pozicioni i dikurshëm mbrojtës i mbajtur nga instrumentet e “fuqisë së butë” të performancës diplomatike dhe ekonomike, tani duke filluar luftën ruse në Ukrainë dhe duke tërhequr këmbëzën për ndarjen e Republikës Srpska nga Bosnja dhe Hercegovina, filloi një lojë të ashpër dhe shkoi në ofensivë.

Përpjekje për revansh

Politika serbe në thelb nuk është në gjendje të përballet me disfatën strategjike ushtarake dhe politike të idesë së Serbisë së Madhe, si me efektet faktike të kolapsit të saj epokal, ashtu edhe me pasojat materiale dhe etike të përpjekjes së dhunshme për ta realizuar atë në rrënojat e ëndrrës së saj të dështuar në një kthesë historike, ajo u përpoq të ripërsëritte të njëjtën model të pasuksesshëm të Serbisë së Madhe të modifikuar vetëm përmes agjendës së Memorandumit 2 të AASHS [SANU-së]. Moska, duke përdorur në mënyrë aktive një politikë të tillë serbe të nxitur nga ëndrrat për një revansh strategjik në Ballkan dhe dëshira për një përpjekje të re për të realizuar konceptin e mposhtur serbomadh, këtë herë nën kujdesin e opsioneve gjeostrategjike të Rusisë, po përpiqet në çdo mënyrë, në përputhje me atë që Zelenski thotë publikisht, për të aktivizuar kompleksin e pafund të krizës dhe për të filluar një konflikt lufte në Ballkan.

Ata duan të krijojnë një Perandori të re Bizantine

Në sfondin e aktiviteteve politike, ekonomike dhe ushtarake ruse në Ballkan, megjithatë, janë motive shumë më të zakonshme – interesat e tyre gjeostrategjike rajonale në konfrontim me Perëndimin. Ato janë një relike e aspiratave të vjetra perandorake ruse për të zotëruar pellgun e Detit të Zi, ngushticat strategjike të Bosforit dhe Dardaneleve, duke u lidhur me trupat ortodokse në Ballkan nga Rumania përmes Serbisë në Greqi, duke shpërthyer në detin e ngrohtë Mesdhe dhe duke krijuar përfundimisht një formë të një mini-Bizanti të ri. Sado e pabesueshme të duket, Perandoria Ruse ishte afër këtij qëllimi njëqind vjet më parë, kur gjatë Luftës së Parë Botërore, me aleatët e saj francezët dhe britanikët, planifikoi ndarjen e pasluftës të territorit gjerman. Aleat i Perandorisë Osmane. Sipas marrëveshjes sekrete britaniko-franceze Sykes-Picot të vitit 1916, në të cilën u bashkua edhe Rusia, për kontributin e saj në fitoren, supozohej të fitonte kontrollin mbi Bosforin dhe Dardanelet dhe mbi pjesë të bregut të Detit të Zi që do t’i mundësonte lidhjen me shtetet mike ballkanike. Me shpërthimin e revolucionit, qeveria e re komuniste e nxori Rusinë nga lufta dhe botoi publikisht në gazetën Pravda një kopje ruse të traktatit, duke dashur të tregonte karakterin imperialist të luftës. Ndoshta e vetmja ekskluzive e botuar ndonjëherë nga Pravda nuk e pengoi zbatimin e marrëveshjes, kështu që britanikët dhe francezët, duke iu përmbajtur marrëveshjes, ndanë me të vërtetë pjesën e tyre të plaçkës në zotërimet turke të Lindjes së Mesme. Fatkeqësisht, historia ka treguar se gjithçka ndryshon, përveç luftës për pasuri dhe interesave të përjetshme gjeopolitike të popujve, grupeve dhe entiteteve të tyre shtetërore. Ose siç do të thoshte shkrimtari i famshëm amerikan Mark Twain: “Historia nuk përsëritet, por rimon në mënyrë të përsosur”. [Përktheu: ISHGJ]

Rruga Press