Rikthimi i madh i Gjermanisë, tre vendimet që e çimentojnë si fuqia kryesore europiane

Sebastian Mallaby – Washington Post

Shtetarët amerikanë e kanë parë prej kohësh Gjermaninë me zhgënjim: Ata donin që gjiganti ekonomik i Evropës të mos ishte një xhuxh politik. Sot ka të paktën një shans që dëshira e tyre të plotësohet. Në një botë autokracish gjithnjë e më të sigurta, transformimi i mundshëm i Gjermanisë është një perspektivë e mirëpritur.

Këtu ka tre elementë për t’u parë.

Shenja e parë e Gjermanisë së re është dhënë në sektorin e mbrojtjes. Gjatë dhjetë viteve të fundit, shpenzimet ushtarake gjermane kanë qenë mesatarisht rreth 40 miliardë dollarë në vit, ose pak më shumë se 1 për qind e prodhimit të brendshëm bruto. Për ta vënë këtë në perspektivë, në vitin 2021 buxheti i mbrojtjes i SHBA-ve ishte rreth 14 herë më i madh. Por tre ditë pasi Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt, kancelari gjerman Olaf Scholz njoftoi se vendi i tij, tani e tutje do të tejkalojë objektivin e shpenzimeve ushtarake të NATO-s prej 2 për qind të PBB-së – dhe se do ta bëjë këtë “vit pas viti”.

Si paradhënie, Scholz siguroi 107 miliardë dollarë për të përmirësuar kapacitetin ushtarak të Gjermanisë, një shumë pothuajse e barabartë me shpenzimet vjetore të mbrojtjes të Japonisë dhe Francës së bashku.

Scholz është një kalë pune, jo një kalë shfaqjeje, dhe ai mund të kishte vepruar më shpejt. Por pesë muaj pas luftës, Gjermania publikoi një listë të detajuar të dërgesave të saj të armëve në Ukrainë: rreth 3,000 armë antitank, 3,200 sisteme portative të mbrojtjes ajrore dhe shumë armatime dhe pajisje të tjera.

Ndërkohë, Gjermania ka njoftuar dërgesa shtesë, duke përfshirë 100 topa obus dhe 16 tanke.

Pavarësisht rrënjëve pacifiste të Partisë së tij Social Demokratike dhe partnerit të tij të koalicionit të Gjelbër, kancelari po e përmbush premtimin e tij për ta kthyer Gjermaninë në fuqinë kryesore ushtarake të Evropës.

Tregues i dytë është kthesa e madhe e Gjermanisë në sektorin energjetik. Në vitin 2011, kur një cunami goditi objektet bërthamore të Japonisë në Fukushima, qeveria e kancelares së atëhershme reagoi sikur të kishte ndodhur një avari në sistemet gjermane. Merkel çaktivizoi menjëherë rreth gjysmën e kapacitetit të gjenerimit bërthamor të Gjermanisë dhe deklaroi se pjesa tjetër do të mbyllej deri në dhjetor 2022. Në vitin 2017, qeveria e Merkelit miratoi një ligj që pak a shumë ndalonte teknikën “fracking” gjatë nxjerrjes së hidrokarbureve, edhe pse Gjermania e kishte përdorur në mënyrë të sigurt këtë teknikë për vite me radhë për ta shfrytëzuar rezervat e saj të konsiderueshme të gazit natyror.

Rezultati ka qenë një varësi e rrezikshme nga importet e gazit rus, i cili përbënte 55 për qind të konsumit gjerman të gazit në prag të pushtimit të Ukrainës.

Një traditë e gjatë e Luftës së Ftohtë e “Ostpolitik” – politika e zbutjes së Lindjes komuniste duke bërë tregti me të – e bëri këtë marrëzi të ndihej e pranueshme.

Por sulmi i Rusisë në Ukrainë shërbeu si një thirrje zgjimi. Gjatë pesë muajve të fundit, Scholz ka qenë duke u përpjekur për të gjetur burime alternative të energjisë. Gazi rus tani përfaqëson vetëm 27 për qind të konsumit gjerman. Scholz ka filluar të flasë për zgjatjen e jetës së tre centraleve bërthamore të mbetura të Gjermanisë.

Transformimi i tretë i Gjermanisë lidhet me fqinjët e saj.

Një dekadë më parë, ngurtësia e Berlinit gjatë krizës së euros e zemëroi administratën Obama, e cila donte një partner të qëndrueshëm tregtar dhe gjeopolitik në Evropë. Gjermania nxiti populizmin në ekonomitë më të dobëta të Evropës Jugore, duke aplikuar shumë masa shtrënguese mbi to. Ai goditi përpjekjet e Bankës Qendrore Evropiane për t’i ndihmuar ata me lehtësime monetare.

Ajo hodhi poshtë idenë e lidhjeve të përbashkëta evropiane, duke mbyllur një kanal tjetër të ndihmës për luftimin e krizës. Ajo madje refuzoi të investonte në mënyrë adekuate në ekonominë e saj, duke privuar industrinë gjermane nga infrastruktura dixhitale dhe pjesa tjetër e Evropës nga një furnizim i kërkesës së tregjeve.

Sot Gjermania po mendon ndryshe. Si pjesë e përgjigjes së tij ndaj pandemisë Covid-19, Berlini miratoi më shumë se 800 miliardë dollarë obligacione të garantuara bashkërisht të eurozonës. Ndërkohë, përballë tronditjeve të fundit financiare në periferi të Evropës, këtë herë në Italinë shumë të madhe për të dështuar, Gjermania i është bashkuar një premtimi të BQE-së për të mbështetur borxhin e qeverive që futen në telashe.

Ndërkohë, deficiti buxhetor i Gjermanisë qëndron në 3.7 për qind të PBB-së, një ndryshim i madh nga tepricat e vazhdueshme përpara pandemisë së Covid.

Sigurisht, Gjermania është trazuar më parë – dhe më pas ka rënë përsëri në gjumë.

Në vitin 1999, ajo mori forcën për të mbështetur një përgjigje ushtarake ndaj spastrimit etnik në Kosovë; gjatë dekadës së ardhshme, megjithatë, shpenzimet e saj për mbrojtjen në fakt ranë.

Por zgjimi i sotëm gjerman ka të bëjë më pak me një luftë zgjedhjeje dhe më shumë me vetë-ruajtje.

Rusia ka dëshmuar se është shumë më e rrezikshme nga sa e kishin imagjinuar gjermanët. Falë presidencës dikur dhe ndoshta të ardhshme të Donald Trump, Shtetet e Bashkuara e kanë treguar veten të jenë një aleat shumë më pak i besueshëm.

Kina, duke tundur grushtin e saj ndaj Tajvanit dhe duket si një kandidat gjithnjë e më i varfër për të qenë partneri kryesor tregtar i Gjermanisë, megjithëse kjo është ajo që ka ndodhur deri më tani.

Scholz i ka njohur kuptuar këto ndryshime dhe po përgjigjet, duke demonstruar vlerën e një lideri me një stil të ngadaltë dhe empirik. Njerëzit në ish-Gjermaninë Lindore janë nervozë për antagonizimin e Rusisë, por shumica e vendit mbështet qëndrimin e kancelarit.

Po kështu edhe shokët socialdemokratë të Scholz-it. Siç tha Lars Klingbeil, bashkë-udhëheqësi i partisë, “Gjermania duhet të pretendojë të jetë një fuqi udhëheqëse”. /abcnews.al/

Rruga Press