Publikohet lista e 18 liderëve të huaj që do marrin pjesë në paradën e fitores që organizon Putini në Moskë
Më 9 maj 2025, Moska do të jetë skena e një prej ngjarjeve më të rëndësishme të vitit në kalendarin politik dhe ushtarak rus: Parada e Ditës së Fitores, e cila shënon 80-vjetorin e fitores ndaj Nazizmit në Luftën e Dytë Botërore. Tradicionalisht e mbajtur në Sheshin e Kuq, kjo paradë jo vetëm që përfaqëson krenarinë historike dhe ushtarake të Rusisë, por shërben edhe si një platformë diplomatike ku presidenti Vladimir Putin kërkon të konsolidojë aleanca dhe të tregojë ndikimin ndërkombëtar të Kremlinit.
Këtë vit, Rusia ka publikuar zyrtarisht listën e 18 liderëve të huaj që kanë konfirmuar pjesëmarrjen në këtë ngjarje simbolike, duke sfiduar kritikat e Perëndimit dhe tensionet gjeopolitike të shkaktuara nga lufta në Ukrainë. Kjo listë përfshin kryesisht aleatë të vjetër dhe partnerë strategjikë të Rusisë.
Ja kush janë liderët e ftuar dhe pjesëmarrës:
- Xi Jinping – President i Kinës
- Narendra Modi – Kryeministër i Indisë
- Aleksandar Vučić – President i Serbisë
- Robert Fico – Kryeministër i Sllovakisë
- Nicolás Maduro – President i Venezuelës
- Emomali Rahmon – President i Taxhikistanit
- Kassym-Jomart Tokayev – President i Kazakistanit
- Sadyr Japarov – President i Kirgistanit
- Shavkat Mirziyoyev – President i Uzbekistanit
- Ilham Aliyev – President i Azerbajxhanit
- Miguel Díaz-Canel – President i Kubës
- Aleksandr Lukashenko – President i Bjellorusisë
- Mahmoud Abbas – President i Autoritetit Palestinez
- Hun Sen – Kryeministër i Kamboxhias
- Ebrahim Raisi – President i Iranit
- Nguyễn Phú Trọng – Sekretar i Përgjithshëm i Partisë Komuniste të Vietnamit
- Bashar al-Assad – President i Sirisë
- Kim Jong-un – Udhëheqës i Koresë së Veriut (i ftuar, pjesëmarrja ende në shqyrtim)
Një ngjarje mes lavdisë dhe tensioneve
Parada e 9 Majit në Sheshin e Kuq të Moskës është një ndër ngjarjet më të rëndësishme të kalendarit shtetëror rus, që shërben si një kombinim i solemnitetit historik dhe fuqisë demonstrative ushtarake. Në vitin 2025, përvjetori i 80-të i fitores ndaj Nazizmit vjen në një kohë kur Rusia ndodhet në qendër të vëmendjes ndërkombëtare për shkak të luftës në Ukrainë. Parada do të përfshijë mbi 12,000 trupa ushtarake, qindra tanke të gjeneratës së fundit, sisteme raketore moderne dhe një fluturim të sinkronizuar të forcave ajrore ruse, duke e kthyer sheshin historik në një arenë të fuqisë së re ushtarake që Kremlini synon të shfaqë.
Pavarësisht rrezikut të sulmeve me dron apo shqetësimeve për sigurinë – për shkak të situatës së tensionuar në frontin lindor të Ukrainës – autoritetet ruse kanë vendosur që parada të zhvillohet me të gjithë madhështinë tradicionale. Për presidentin Vladimir Putin, kjo është një mundësi jo vetëm për të nderuar të kaluarën heroike të Bashkimit Sovjetik, por edhe për të riafirmuar rolin e Rusisë si një fuqi globale që nuk i nënshtrohet presioneve ndërkombëtare apo përpjekjeve për izolim diplomatik.
Perëndimi reagon
Pjesëmarrja e 18 liderëve të huaj në këtë ngjarje ka ngjallur reagime të ashpra nga Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Zëdhënës të BE-së kanë deklaruar se prania e liderëve ndërkombëtarë në paradë përbën “një legjitimim simbolik të një regjimi që po përdor historinë për të justifikuar luftë moderne”. SHBA dhe vendet e NATO-s kanë dënuar atë që e quajnë një “instrumentalizim të trashëgimisë antifashiste” për të mbuluar agresionin ndaj një shteti sovran – Ukrainës.
Në këtë klimë përçarëse, disa vende i kanë bërë thirrje aleatëve të tyre që të bojkotojnë ceremoninë, ndërsa vendet që kanë marrë pjesë, si India, Kina, dhe disa kombe nga Azia Qendrore dhe Amerika Latine, kanë zgjedhur një rrugë më pragmatike. Për këta liderë, marrëdhëniet me Rusinë – që përfshijnë bashkëpunim në fushat e energjisë, sigurisë dhe tregtisë – janë më të rëndësishme se pasojat diplomatike të një përqafimi simbolik me Kremlinin.
Një balancë mes kujtesës historike dhe realpolitikës
Parada e Fitores është rrënjosur thellë në kujtesën kolektive të popullit rus, si një kujtim i fitores së madhe ndaj nazizmit dhe një moment krenarie kombëtare për sakrificat e mëdha të popullsisë sovjetike gjatë Luftës së Dytë Botërore. Por ajo që dikur shënohej si një ceremoni uniteti antifashist, sot është shndërruar në një skenë ku përplasen vizionet rivale të historisë, të drejtës ndërkombëtare dhe rendit global.
Nga njëra anë, Rusia përpiqet të paraqesë veten si trashëgimtare e fitores së vitit 1945, duke e vendosur veten në anën “e drejtë të historisë”. Nga ana tjetër, shumë vende perëndimore shohin tek kjo paradë një tentativë për të justifikuar agresione të tanishme në emër të të kaluarës.
Ky dualitet mes kujtesës historike dhe realpolitikës pasqyron ndarjen në rritje të botës në dy kampe: njëri që sheh tek Rusia një partnere strategjike dhe tjetri që e konsideron atë një kërcënim për rendin ndërkombëtar të bazuar në rregulla.
Rruga Press
