Pse kaosi i tarifave të Trumpit shkaktoi shkrirjen e tregut të aksioneve dhe frikën e recesionit

Tregjet e aksioneve të Shteteve të Bashkuara ranë të hënën mes frikës se politikat tarifore të Presidentit Donald Trump mund ta çojnë ekonominë më të madhe në botë në recesion. Pas viteve të rritjes mbresëlënëse, jashtzakonshmëria ekonomike e Amerikës është vënë në pikëpyetje.

Shqetësimi për një rënie ekonomike ka nxitur një rënie të tregut të aksioneve që fshiu 1.7 trilion dollarë nga S&P 500 – indeksi më i shikuar i kapitalit në botë. Ai ra me 2.7 për qind, duke e zvarritur atë 9 për qind nën nivelin më të lartë të të gjitha kohërave që arriti më 19 shkurt.

I madhi i teknologjisë Nasdaq-100 shpalli ditën e tij më të keqe që nga viti 2022, duke fshirë më shumë se 1 trilion dollarë në vlerë. Investitorët shitën aksione në të ashtuquajturat “shtatë madhështore” – Alphabet, Amazon, Apple, Microsoft, Meta, Nvidia dhe Tesla.

Çfarë e shkaktoi rënien?

Rëniet e tregjeve pas njoftimit të tarifave të Trumpit kanë nervozuar investitorët dhe kanë nxitur frikën se ekonomia amerikane mund të shkojë drejt një ngadalësimi të madh, apo edhe një recesioni.

Javën e kaluar, Trumpi vendosi një tarifë prej 25 për qind për importet nga Meksika dhe Kanadaja dhe dyfishoi normën për mallrat kineze në 20 për qind, vetëm për të njoftuar dy ditë më vonë se do të vononte disa rritje tarifash meksikane dhe kanadeze deri më 2 prill.

Trumpi ka kërcënuar gjithashtu se do të vendosë një regjim global tarifash reciproke: çdo vend do të përballet me të njëjtën taksë që zgjedh të vendosë për mallrat amerikane nga 2 prilli. Një tarifë prej 25 për qind për importet e çelikut dhe aluminit do të hyjë gjithashtu në fuqi të mërkurën.

Tarifat duket se do të rrisin inflacionin dhe konsumatorët do të mbajnë barrën e kostove më të larta. Shumë amerikanë mund të detyrohen të shtrëngojnë rripin, gjë që do të ulte rritjen dhe do të rriste papunësinë.

Shkurtimet e vazhdueshme të sektorit publik dhe tensionet gjeopolitike kanë përforcuar gjithashtu paqëndrueshmërinë e politikave amerikane. Në CNBC, Holger Schmieding, kryeekonomist në Berenberg Bank, e përshkroi Trumpin si një “agjent kaosi dhe konfuzioni”.

“Ajo që po del nga Zyra Ovale … është thjesht pavendosmëri e plotë, konfuzion dhe mesazhe të përziera dhe komuniteti investues humbet besimin,” tha Peter Tuchman, një tregtar i bursës, në një video të postuar në X.

Çfarë tha në të vërtetë Trumpi?

Në një intervistë me Fox News që u transmetua të dielën, Trumpi sugjeroi se rreziku i një rënieje ekonomike – nëse do të ndodhte – do të ia vlente për shkak të ndryshimeve më të gjera ekonomike që ai po përpiqet të krijojë.

“E urrej të parashikoj gjëra të tilla. Ka një periudhë tranzicioni sepse ajo që po bëjmë është shumë e madhe”, tha Trumpi. “Ne po e kthejmë pasurinë në Amerikë. Kjo është një gjë e madhe… Duhet pak kohë, por mendoj se duhet të jetë fantastike për ne.”

I pyetur nëse mendon se tarifat mbi importet amerikane do të rrisin inflacionin, ai tha: “Mund ta thoni. Ndërkohë, gjejeni çfarë? Normat e interesit janë ulur.”

Ai gjithashtu dyfishoi axhendën e tij proteksioniste tregtare, duke thënë: “Ne [SHBA] jemi grabitur në nivele të paparë më parë, dhe ne do të marrim shumë prej tyre”.

Si është përgjigjur Shtëpia e Bardhë?

Ndërsa Wall Street ishte dje në panik, Shtëpia e Bardhë mbajti një perspektivë optimiste, duke vënë në dukje premtimet e mëdha për investime nga udhëheqësit e korporatave.

Zëdhënësi i Shtëpisë së Bardhë Kush Desai tha të hënën se CEO-t i ishin përgjigjur axhendës “America First” të Trumpit, e cila karakterizohet nga tarifat dhe çrregullimi, duke u zotuar për “angazhime në triliona për investime”. Këto angazhime, tha ai, “do të krijojnë mijëra vende të reja pune”.

Ndërkohë, në një intervistë me CNBC të hënën, Kevin Hassett, kreu i Këshillit Ekonomik Kombëtar të Trumpit, hodhi poshtë lëkundjet e tregut financiar si “rrëshqitje në të dhëna”.

Howard Lutnick, sekretari i tregtisë i Trumpit, tha për Meet the Press të NBC: “Nuk do të ketë recesion në Amerikë… do të shihni gjatë dy viteve të ardhshme rritjen më të madhe që vjen nga Amerika,” tha Lutnick.

A janë përhapur diku tjetër shqetësimet e Wall Street?

Aksionet aziatike ranë ndjeshëm mëngjesin e së martës, pasi rënia e tegjeve e një dite më parë në tregun amerikan u zgjerua globalisht. Aksionet japoneze Nikkei ranë rreth 3 për qind, duke arritur nivelin më të ulët që nga shtatori.

Aksionet kineze gjithashtu nuk ishin të imunizuara ndaj luhatjes. Indeksi blu-chip ra 0.5 për qind, ndërsa Indeksi Hang Seng i Hong Kongut ishte 0.8 për qind më i ulët. Indeksi standard i Australisë gjithashtu ra me 0.8 për qind.

Parajsa e aseteve të sigurtë – tek të cilat investitorët dynden në periudhat e pasigurisë së tregut – janë tani në kërkesë, me jenin japonez që prek një nivel të lartë prej pesë muajsh kundrejt dollarit, në 147.07 për dollar. Është forcuar edhe franga zvicerane. Të dyja monedhat konsiderohen të qëndrueshme për shkak të sfondit të tyre të parashikueshëm ekonomik dhe mjediseve me inflacion të ulët.

Ari, i konsideruar prej kohësh i sigurt financiarisht, arriti deri në 2,895.75 dollarë për ons, në distancë të prekshme nga rekordi i lartë që arriti muajin e kaluar. Ari tani është rritur 10 për qind deri më tani në 2025, pasi u rrit me 27 për qind vitin e kaluar.

Çmimet e naftës, të cilat zakonisht lëvizin së bashku me produktin e brendshëm bruto global, ranë për të dytën ditë të martën. Kontratat e së ardhmes Brent, standardi global, ranë me 0.65 për qind në 68.83 dollarë për fuçi.

Çfarë do të ndodhë më pas?

Ndryshe nga mandati i parë i Trumpit, kur çarjet në ekonomi ose lëkundjet e tregut të aksioneve shpesh çuan në lëvizjen e levave politike, presidenti amerikan duket i vendosur të ndjekë marrëveshjet kufizuese tregtare këtë herë.

Nga ana tjetër, analistët e Citi ulën rekomandimin e tyre për stoqet amerikane në “neutrale” nga “mbipesha”, duke argumentuar se ekonomia amerikane mund të mos kalojë më pjesën tjetër të botës në muajt e ardhshëm.

Ekonomistët e Goldman Sachs javën e kaluar ngritën shanset e saj për një recesion brenda 12 muajve të ardhshëm nga 15 për qind në 20 për qind, ndërsa JPMorganChase e ka rritur probabilitetin nga 30 për qind në 40 për qind “për shkak të politikave ekstreme të SHBA”.

Rendimenti (ose norma e kthimit) për një obligacion dyvjeçar të qeverisë amerikane, i cili ecën në hap me pritjet e normave të interesit, ra me 0.05 për qind dje, në nivelin më të ulët në pesë muaj. Si e tillë, shumë presin që Rezerva Federale e SHBA-së të ulë kostot e huamarrjes.

Norma standarde e Fed aktualisht qëndron në rreth 4.3 përqind , e cila është e lartë nga standardet e fundit historike.

Tregtarët tani po vlerësojnë një ulje prej 0.85 për qind të normave të interesit nga Fed këtë vit, krahasuar me 0.75 për qind pikë bazë të hënën, sipas Grupit të Bursës së Londrës. Kostot më të ulëta të huamarrjes janë krijuar për të ndihmuar në nxitjen e rritjes në një ekonomi të ngadalësuar.

Prashant Newnaha, një strateg i lartë i normave të Azisë Paqësorit në TD Securities, i tha agjencisë së lajmeve Reuters se “tregjet tani kanë marrë memorandumin se administrata ka për qëllim të heqë ndihmën e bandës”.

Që nga dita e tij e parë në detyrë, Trump ka deklaruar dëshirën e tij për të zbutur inflacionin në SHBA . Në të njëjtën kohë, ai i ka vendosur tarifat tregtare në qendër të presidencës së tij. Ai nuk ka gjasa t’i arrijë të dyja synimet e politikës në të njëjtën kohë.

“Recesioni mund të jetë ilaçi për të krijuar dezinflacion … tani për tani është një shkatërrim i kontrolluar,” tha Newnaha.

Rruga Press