Kroaci/ Si u shndërrua në objekt trashëgimie etnografike fustani nga Arbanasi

Emri i Dila Marushiç nuk është i njohur, nuk ishte ndonjë artiste me famë apo shkëlqeu në ndonjë tjetër profesion. Megjithatë shqiptarja nga Arbanasi u bë pjesë e historisë së Kroacisë. Si? Nëpërmjet fustanit të saj të nusërisë nga Arbanasi i cili sot është objekt trashëgimie etnografike, që mbart një rëndësi identitare për Zadarin

Dila Marushiç dhe Ante Brkan, (mjeshtri kroat i fotgrafisë) u martuan më 8 janar 1882. Ata të dy u martuan në Arbanasi nga ishte dhe ajo, por Dila nga Arbanasi nuk mori asgjë me vete në Zarë, ku jetoi që nga viti 1882 pas martesës, përveç fustanit të nusërisë.

Ante Brkan (Veliki Jadrč, 9 shtator 1918 – Zadar, 25 shkurt 2004), një personazh mjaft karizmatik, parimor dhe i pasur ishte një nga mjeshtrit më të mëdhenj kroat të fotografisë artistike. Ai filloi të ekspozonte në vitin 1937 dhe gjithashtu punoi si fotoreporter në shtypin e Zadarit. Me fotografinë e tij ai ndoqi vuajtjet e Zarës në shek. Lufta e Dytë Botërore dhe ndërtimi i saj i pasluftës dhe konsiderohet si krijuesi i Shkollës së Fotografisë Zadar.

Rikthehemi te dasma. Ante nuk e përdori as tokën që solli në pajë nga Zdari(afërsisht pozicioni i parkingut përballë spitalit në Kolovare).

Fustanin e nusërisë me një fund dhe një gërshet me tafta blu të errët, përparëse prej kadifeje të qëndisur dhe një shall (shami) dantelle mëndafshi e mbajti për dekada në shtëpinë e tyre në rrugën Varoshka. Veshja i mbijetoi kapërcyellit të shekullit dhe rënies së monarkisë, ndryshimit të administratave dhe shteteve të ndryshme, bombardimit të Zarës në Luftën e Dytë Botërore … !!

Fustani iu dhurua nga familja NMZ-së, ku u soll në vitin 1964 nga djali i Dilin dhe Antinit, Antun (babai i fotografëve Ante dhe Zvonimir Brkan).

Tridhjetë vjet pasi mbërriti në muze, nisën të bëhen kopje të këtij fustani, ndaj sot është kthyer në një simbol identiteti të njohur që kur KUD-të e Zarës performojnë në kopjet e saj. I gjithë rrethi u plotësua: fustani u bë një ekspozitë muzeale nga një objekt personal i rëndësishëm për familjen tonë, dhe më pas rifitoi përdorimin e përditshëm (nëpërmjet replikave të tij) dhe mori një rol edhe më të madh si një objekt identitar i të gjithë qytetit. /Diaspora Shqiptare/

Fotot kortezi e familjes Brkan