Kriza evropiane e energjisë ishte e pashmangshme

Evropa është në mes të një krize energjetike në përkeqësim e sipër nëse shpërthen lufta midis Rusisë dhe Ukrainës. Rusia është ofruesi i vetëm më i madh në kontinent i gazit natyror të lëngshëm, ndërsa Ukraina është një pjesë shumë e  rëndësishme për transportimin e karburaneteve nga Rusia në Bashkimin Evropian.

Një konflikt midis këtyre dy pjesëve thelbësore të zinxhirit evropian të furnizimit me energji do të përbënte një kërcënim serioz për sigurinë energjetike të Evropës tashmë të rrënuar.

Ndërkohë që deficiti energjetik i Evropës është bërë gjithnjë e më deshpërues, po ashtu është bërë edhe varësia e kontinentit evropian nga Kremlini për t’i mbajtur linjat e furnizimit të hapura dhe për t’i rritur dërgesat e gazit natyror.

Vetëm vitin e kaluar, pengesat e zinxhirit të furnizimit dhe mungesat e karburantit çuan në një rritje mahnitëse prej 330% të çmimeve të gazit në të gjithë Evropën, duke i goditur konsumatorët në të njëjtën kohë kur ekonomia globale po përpiqet të rikuperohet dhe të përshtatet me pandeminë e vazhdueshme Covid-19.

Qeverive evropiane u është dashur të vendosin masa të shtrenjta ndalimi për të zbutur pasojat ekonomike nga kriza e furnizimit me energji dhe deri më tani kanë “shpenzuar dhjetëra miliarda euro duke u përpjekur t’i mbrojnë konsumatorët nga çmimet e larta rekord të energjisë dhe ta mbrojnë veten njëkohësisht nga zemërimi i votuesve të tyre”, sipas raportimeve dhe analizave të fundit nga Reuters.

Për më tepër, pavarësisht përpjekjeve më të mira të Bashkimit Evropian, Kremlini jo vetëm që ka refuzuar t’i hapë çezmat e tij mjaftueshëm për ta shuar krizën energjetike të Evropës, por në fakt i ka ulur eksportet në Evropë pikërisht kur kontinenti ka më shumë nevojë për to.

Varësia e sapoekspozuar e BE-së nga Rusia i ka dhënë Putinit një levë të re për t’u përpjekur të shtyjë përpara disa nga interesat e tij, veçanërisht gazsjellësin Nord Stream 2, i cili do t’i lejonte Rusisë të pomponte gaz natyror të lëngshëm direkt në Gjermani (e cila merr 50% të gazi natyror nga Rusia) nëpërmjet Detit Baltik, duke e anashkaluar tërësisht Ukrainën. Ky tubacion, ndërsa është i ndërtuar tashmë, nuk ka qenë në gjendje ta marrë dritën jeshile përfundimtare për të funksionuar për shkak të kundërshtimit të ashpër në Perëndim, me liderët përfshirë Presdentin Joe Biden që argumentojnë se kjo masë do t’i jepte shumë fuqi negociuese Kremlinit, duke reduktuar më tej sigurinë energjetike dhe stabilitetin gjeopolitik të kontinentit.

Ndërkohë që një numër i pallogaritshëm mendimesh kanë qenë të shpejta për t’i drejtuar gishtin Putinit për përkeqësimin e krizës energjetike të Evropës, duke e fajësuar Rusinë se po i shpërqendron nga politikat evropiane të energjisë që e vendosin kontinentin në një pozicion kaq të pasigurt në radhë të parë.

Gjatë 20 viteve të fundit, Evropa ka çrregulluar në mënyrë të vazhdueshme sektorin e saj të gazit dhe ka investuar shumë në zgjerimin e tubacioneve dhe objekteve të LNG-së me synimin për të lejuar një qasje më të lirë të tregut. Duke vepruar kështu, ata e kanë braktisur sistemin e mëparshëm të lidhjes së çmimeve afatgjatë të gazit me çmimin e naftës dhe e kanë lënë çmimin e gazit të sundohej nga oferta dhe kërkesa.

Në vitin 2021 u bë e qartë se ndërkohë që ky sistem lejoi çmime më të ulëta të gazit në afat të shkurtër, Evropa po përjetonte goditje të madhe pasi rezervat e gazit filluan të pakësohen gjatë pandemisë.

“Mos fajësoni Putinin për krizën energjetike të Evropës”, thotë një analizë e fundit nga Foreign Policy. “Pavarësisht se çfarë ndodh në Ukrainë, ky dimër nuk është një devijim,” shkruan bashkëthemeluesi i Shkollës Klimatike Columbia, Jason Bordoff. “Edhe nëse gazi rus vazhdon të rrjedhë, Evropa do të jetë gjithnjë e më e ekspozuar ndaj çmimit të paqëndrueshëm të gazit të importuar në vitet në vijim, nëse liderët e saj nuk ndërmarrin hapa për ta reduktuar rrezikun e rritjes së çmimeve të energjisë dhe për t’u përgatitur për luhatje të pashmangshme dhe të paparashikueshme në furnizimin me energji dhe përdorim.”

Këto luhatje të çmimeve kanë rezultuar me trazira të rëndësishme politike në Evropë dhe i kanë shtyrë liderët në përpjekje për ta kundërshtuar këtë çështje duke i hequr taksat e TVSH-së për faturat e energjisë në shtëpi dhe duke bërë lehtësime direkte për familjet e varfëra, ndër masat e tjera emergjente. Megjithatë, këto përpjekje do të jenë shumë larg asaj që nevojitet për t’i mbrojtur konsumatorët evropianë dhe problemi vetëm sa do të përkeqësohet. “

Analistët e BofA vlerësojnë se mesatarja e familjeve evropiane perëndimore ka shpenzuar rreth 1,200 euro (1,370 dollarë) në vit për gaz dhe energji elektrike në vitin 2020,” shkroi Reuters muajin e kaluar. “Bazuar në çmimet aktuale të shitjes me shumicë, ata vlerësojnë se kjo do të rritet me 54% apo në 1,850 euro.

Për të qenë të sigurt, veprimet e fundit të Putinit nuk kanë bërë asgjë për ta qetësuar krizën energjetike të Evropës, dhe konflikti që po shpërthen në kufirin e Ukrainës do t’i përkeqësojë gjërat edhe më shumë. Megjithatë, nuk është faji i Kremlinit që peizazhi energjetik i Evropës është po aq i prekshëm sa është ndaj këtyre që kanë shkaktuar një varg bezdish që përfundimisht ka rezultuar me një acarim përfundimtar me Rusinë. Për ta zgjidhur krizën energjetike, liderët evropianë do të duhet të ndalojnë së larguari fajin nga vetja e tyre dhe të marrin një vlerësim serioz të politikave të tyre energjetike.

Krijimi i stabilitetit të çmimeve dhe sigurisë së energjisë do të bëhet më thelbësor në dekadat e ardhshme pasi bota fillon të dekarbonizohet seriozisht, një reformë gjithëpërfshirëse energjetike dhe eksperiment ekonomik i cili me siguri do të ketë shumë më shumë ulje dhe ngritje në dhe ulje në tregjet energjetike./OilPrice.com

Oilprice.com është faqja më e njohur e lajmeve në botë për energjinë . Analizat fokusohet te nafta dhe gazi, energjia alternative dhe gjeopolitika.

Rruga Press