Investimi evropian mund të çojë prodhimin e armëve të Ukrainës në nivelin tjetër
Në fund të vitit 2023, kur ndihma ushtarake amerikane për Ukrainën u vu në pikëpyetje dhe furnizimet nga partnerët evropianë ranë ndjeshëm për shkak të shterimit të shpejtë të rezervave, Ukraina mbeti vetëm me një zgjidhje të qëndrueshme: nisjen e prodhimit të vet ushtarak.
Sipas të dhënave zyrtare, deri në vitin 2025 Ukraina do të prodhojë rreth 40% të pajisjeve të nevojshme për mbrojtje, nga vetëm 10% që siguronte në vitin 2022. Ky është një hap gjigant, i cili nuk do të ishte i mundur pa bashkëpunimin me partnerët perëndimorë. Por edhe ky progres, ende mbetet larg nevojave reale të Ukrainës.
Një “vend i mundësive” për industrinë e mbrojtjes
Realizimi se lufta do të zgjasë dhe se Evropa nuk do të jetë e sigurt për vite me radhë ka bërë që prodhues globalë të shprehin interes për prodhim të përbashkët në Ukrainë, me Ukrainën ose për Ukrainën.
Investitorët tërhiqen nga mundësia unike për të testuar produktet e mbrojtjes në kushte të vërteta lufte dhe në kohë reale. Falë kësaj, Ukraina është shndërruar – siç e përshkroi një përfaqësues i Ministrisë së Mbrojtjes – në një “vend të mundësive.”
Shembujt praktikë kanë dëshmuar efikasitetin e jashtëzakonshëm të teknologjive perëndimore: raketat hipersonike ruse Kinzhal janë rrëzuar nga sistemi Patriot, ndërsa artileria gjermane Panzerhaubitze 2000 ka treguar jetëgjatësi katërfish më të lartë se vlerësimet e prodhuesve. Por mbi të gjitha, përdorimi i dronëve ka bërë që Ukraina të shndërrohet në lider absolut në këtë fushë.
Financimi dhe modeli danez
Megjithatë, pas tre vitesh e gjysmë lufte të plotë, industria e mbrojtjes së Ukrainës mbetet e nënfinancuar rëndë. Nga 35 miliardë dollarë kapacitet potencial, vetëm një e treta është e mbuluar nga kontratat e prodhimit.
Një mekanizëm premtues është “modeli danez”, i cili nisi me një investim prej 50 milionë eurosh përmes Ministrisë së Mbrojtjes së Ukrainës. Ky model ka dhënë rezultate të shpejta dhe ka mbështetur prodhimin vendas që është jetik në kushtet aktuale. Edhe modeli holandez ka treguar potencial, por shuma e financimit mbetet shumë e vogël krahasuar me nevojat reale të Ukrainës.
E ardhmja
Që përpjekjet emergjente të shndërrohen në një sektor strategjik dhe të orientuar nga eksporti, Ukraina dhe partnerët e saj duhet të tejkalojnë nënfinancimin strukturor, mangësitë e qeverisjes dhe pasigurinë e investitorëve.
E ardhmja e industrisë së mbrojtjes së Ukrainës varet nga reformat, mobilizimi i investimeve të mëdha dhe integrimi në sistemet më të gjera industriale të NATO-s dhe BE-së.
Rruga Press