Investigimi/ Tentakulat e mafies shqiptare në territorin kolumbian
Nga gazeta “El Colombiano“/ Pasi kaloi Oqeanin Atlantik për në anën tjetër të botës, rrezikoi jetën e tij për t’u përfshirë në trafikun përkrah karteleve të mëdha të drogës, por përfundoi i vdekur në një trotuar kolumbian, me disa vrima plumbash në trup.
Ky ishte fati që, sipas hetimit paraprak nga autoritetet, i ndodhi shtetasit shqiptar Artur Tushi, i eliminuar nga vrasës me pagesë më 5 tetor në një rrugë publike në El Poblado, në juglindje të Medellín.
Pas shqyrtimit të dokumenteve të tij, ata zbuluan se ai kishte një kartë identiteti kombëtare ekuadoriane dhe rezidencë të përhershme në atë vend. Një muaj më parë, Interpoli arrestoi kolumbianin Samir Rosales Rodríguez, i njohur ndryshe si “El Químico”, (Kimiku) në Bogotá, pas një Alarmi të Kuq të lëshuar nga Zyra e Prokurorit të Shqipërisë.
Drejtori i Përgjithshëm i Policisë, Carlos Fernando Triana, deklaroi më 3 shtator se i ndaluari ishte “identifikuar si lidhje midis mafias shqiptare me prani në Amerikën e Jugut. Rosales koordinoi dhe mbikëqyri logjistikën e dërgesave të shumta të kokainës nga Paqësori kolumbian, të fshehura kryesisht në plehra organikë, të destinuara për në Shqipëri”.
Ende nuk është sqaruar nëse ka ndonjë lidhje midis këtij arrestimi dhe vrasjes së Artur Tushit, i cili me sa duket punonte për të njëjtën organizatë klandestine, por hetuesit janë kuriozë për këtë rastësi. Për momentin, është bërë i qartë aktiviteti i ethshëm i trafikut të drogës që po zhvillojnë shqiptarët në vendin tonë. Cila është arsyeja e pranisë së tyre të pazakontë?
Origjina dhe zgjerimi i kartelit
Trafikantët shqiptarë janë pjesë e një mafie të njohur kolektivisht si “Karteli Ballkanik”. Nuk është një organizatë e vetme hierarkike, siç ishte “Karteli Medellín” në të kaluarën, por më tepër një grup strukturash kriminale me origjinë nga Gadishulli Ballkanik dhe ish-Jugosllavia, prandaj ato njihen edhe si “Jugomafia”. Disa, në fakt, janë armiq të njëri-tjetrit.
Zgjerimi i tyre në Evropë filloi me Luftërat Ballkanike (1991-2001), të cilat përfunduan me shpërbërjen e Jugosllavisë. Kriminelë nga Shqipëria, Bosnja, Kroacia, Maqedonia dhe Serbia u kamufluan si pjesë e eksodit të emigrantëve në të gjithë Kontinentin e Vjetër, duke krijuar rrjete në porte dhe qytete kryesore, duke lehtësuar zgjerimin e bizneseve të këtyre karteleve. Grupet latino-amerikane si Tren de Aragua (Venezuelw) dhe Mara Salvatrucha (El Salvador) aktualisht ndjekin një model të ngjashëm, duke përfituar nga migrimi i bashkatdhetarëve të tyre për t’u përhapur.
Kolumbia
Të përfshirë më parë në trafikun lokal të drogës, ata hynë në ligat e mëdha të krimit transnacional falë mafias italiane, e cila rekrutonte shqiptarë për operacionet e saj, pjesërisht për shkak të aftësisë së tyre të njohur gjerësisht për të zotëruar disa gjuhë. Dhe ata sollën në aleancë ekspertizën e tyre në biznesin e tmerrshëm të trafikimit të grave, të cilën e përsosën duke shfrytëzuar seksualisht vejushat dhe jetimët gjatë luftës.
Sipas raportit “Rrjetet e Kokainës: Lidhjet midis Ballkanit Perëndimor dhe Amerikës së Jugut” (2025), nga Iniciativa Globale kundër Krimit të Organizuar Transkombëtar (GI-TOC), një organizatë e specializuar në hetimin e këtyre fenomeneve, pushtimi i shqiptarëve në kontinentin tonë filloi në vitin 2009. Ata u vendosën fillimisht në Ekuador, duke dërguar delegatë që u paraqitën si turistë ose investitorë të pasurive të paluajtshme.
Ata u tërhoqën nga një ekonomi e dollarizuar, ku mund t’i kamuflonin më lehtë asetet e tyre; dëbimi i DEA-s dhe Ushtrisë së Shteteve të Bashkuara nga baza ushtarake Manta; dhe një program i krijuar nga Presidenti i atëhershëm Rafael Correa, i quajtur Shtetësia Universale, i cili u jepte viza, leje qëndrimi dhe lehtësira investimi të huajve që dëshironin të jetonin në atë vend.
Anëtarët e mafias shqiptare përdornin dokumente të falsifikuara për të fituar identitete të ndryshme dhe punësonin njerëz fasadë për të blerë kompani transporti, transporti dhe logjistike eksporti.
Ndryshe nga grupet e tjera, strategjia e tyre për të depërtuar në botën e krimit nuk ishte kurrë konfrontuese; përkundrazi, ata u ofruan shërbimet e tyre të eksportit të kokainës organizatave të Amerikës së Jugut dhe i punësuan ato për të monitoruar operacionet e tyre.
Kështu, ata krijuan lidhje të forta me strukturat e trafikimit të drogës në Kolumbi, Peru, Bolivi, Ekuador dhe Meksikë. Sipas dokumentit GI-TOC, ata morën një rol më të spikatur kur ish-FARC u çmobilizua në vitin 2016 dhe ndaloi monopolizimin e të korrave të kokës, gjë që bëri që kartelet kryesore të botës të rrisnin pjesëmarrjen e tyre në tregun e kokainës.
Shtoi kësaj edhe politikat qeveritare që inkurajuan në mënyrë indirekte kultivimin e kokës duke zvogëluar zhdukjen e detyruar manuale dhe spërkatjen me glifosat.
Bashkimi i këtyre faktorëve rezultoi në një rritje dramatike të biznesit. Kolumbia kaloi nga gjenerimi i 331 tonëve metrikë kokainë në vit në vitin 2013 në 2,664 në vitin 2023, sipas OKB-së. Kjo do të thotë se 71.8% e kokainës që qarkullon në planet (3,708 tonë në total) prodhohet në këto vende, dhe për trafikantët shqiptarë të drogës, kjo është “toka e premtuar”.
Rrugët e tyre detare zakonisht nisen nga portet e Guayaquil dhe Manta (Ekuador); Buenaventura dhe Barranquilla (Kolumbi); dhe Maracaibo, Puerto Cabello dhe Carúpano (Venezuelë). Atje, ata kontaminojnë kontejnerë me banane, karkaleca deti dhe lëndë të para industriale (çimento, rërë, ngjitës), të destinuara për terminalet në Mesdhe, Gadishullin Ballkanik dhe Evropën Qendrore (shih infografikun).
Delegatët ekuadorianë
Sipas burimeve të inteligjencës nga Policia dhe agjencitë amerikane, 4 fraksione të Kartelit Ballkanik janë zbuluar në Kolumbi: Grupi Saric, Grupi Amerika, Grupi Keka dhe Kompania Bello, të përbërë nga anëtarë kryesisht të lindur në Shqipëri, Serbi, Mal të Zi, Bosnjë, Gjermani dhe Rumani.
Një nga karakteristikat e tyre është se ata shoqërohen me të gjitha llojet e grupeve që mund t’u sigurojnë atyre kokainë me pastërti të lartë, transport të sigurt dhe mbrojtje për t’u zhvendosur nga qytetet në laboratorët e tyre të drogës. Kjo është arsyeja pse ata njihen për partneritetet e tyre me Kartelin Sinaloa, Klanin e Gjirit, disidentët e FARC, ELN , “La Oficina”, “Los Pachenca” dhe Bordin e Ri të Drejtorëve të Narkotrafikimit (NJDN).
Përveç këtyre aleancave, më e forta duket të jetë me bandën ekuadoriane “Los Choneros”, deri në atë pikë sa ndonjëherë, në vend të vetë shqiptarëve, janë ekuadorasit ata që vijnë në Kolumbi, duke vepruar si përfaqësues të drejtpërdrejtë të tyre.
Një nga më të njohurit ishte Wilder Emilio Sánchez Farfán (“El Gato Farfán”), i arrestuar në një operacion të përbashkët nga Policia Kolumbiane dhe DEA më 10 shkurt 2023, në qytetin e Pastos.
Sipas hetimeve, ai punoi në bashkëpunim me shqiptarin Artur Rrapaj, i cili koordinoi operacionin mafioz nga porti i Guayaquil. Kur u kap “El Gato Farfán”, ai po kthehej nga një takim në xhungël me anëtarë të frontit Oliver Sinisterra të FARC-ut, me të cilët ai koordinoi prodhimin e drogës në Nariño .
Anëtarë të tjerë të “Los Choneros” të implikuar në këto organizata kriminale përfshijnë Jortman Róbinson Suárez Molina, i njohur ndryshe si “El Ecuatoriano “, i cili u vra në një operacion policor më 29 shtator në një fermë në Rionegro, Antioquia dhe Rolando Federico Gómez Quinde (“Fede”), i cili u kap më 2 tetor në lagjen Santa Teresita të Medellín.
Aktivitetet e shqiptarëve dhe aleatëve të tyre kanë shqetësuar edhe Presidentin Gustavo Petro. Më 26 maj, trafikanti shqiptar i drogës Dritan Gjika, i vendosur në Guayaquil që nga viti 2009, u kap në Emiratet e Bashkuara Arabe. Ai akuzohet për koordinimin e një prej rrugëve të eksportit të kokainës në Evropë.
Pasi dëgjoi lajmin, Petro shkroi në Twitter: “Ky quhet kartel i trafikimit të drogës, me seli në Abu Dhabi. Ata kontrollojnë një rrjet prokurorësh dhe, nëpërmjet CTI-së, portin e Buenaventurës. Ata janë autorët e vrasjes së prokurorit paraguaian Pecci dhe arritën të mbulonin organizatorët e vrasjes në Zyrën e Prokurorit. Ata janë përpjekur të më vrasin pa sukses.”
Burime policore deklaruan se nuk ka prova që shqiptarët kanë ndërmend ta vrasin Petron; megjithatë, ka shqetësime për aktivitetet në rritje të kësaj mafieje në Kolumbi. Kjo situatë nxiti një takim të nivelit të lartë më 24 shtator në Hagë të Holandës, midis Gjeneralit Carlos Triana dhe drejtorit të Policisë Shqiptare, Ilir Proda, ku ata ranë dakord të hartonin një plan veprimi për të çmontuar aleancat e errëta midis mafias kolumbiane, ekuadoriane dhe ballkanike.
Rruga Press