Gjykata Supreme amerikane përballet me sfidën e presidentit Trump që kërkon fuqi të cilat lëkundin balancat kushtetuese
Presidenti amerikan Donald Trump po kërkon përmes Gjykatës Supreme një seri kompetencash të jashtëzakonshme që, sipas analistëve ligjorë, do t’i jepnin pushtet praktikisht diktatorial mbi ekonominë amerikane – duke anashkaluar kontrollin e Kongresit mbi taksat, shpenzimet dhe politikat monetare.
Në tre raste të veçanta që po shqyrtohen ose pritet të shqyrtohen nga gjykata, presidenti Trump dhe aleatët e tij po sfidojnë kufijtë tradicionalë të pushtetit ekzekutiv.
1. Fuqia për të vendosur tarifa pa lejen e Kongresit
Në një çështje që buron nga lufta tregtare e Trumpit me Kinën, ai kërkon të përdorë ligjin federal për emergjenca ekonomike për të vendosur tarifa ndaj mallrave të huaja, pa pasur nevojë për miratimin e Kongresit. Gjykatat më të ulëta kanë vendosur kundër kësaj qasjeje, duke argumentuar se nuk justifikohet nga ligji ekzistues.
2. Refuzimi për të shpenzuar fondet e miratuara nga ligjvënësit
Në një rast tjetër, administrata Trump përpiqet të pezullojë shpërndarjen e fondeve për ndihmën ndërkombëtare për HIV/AIDS – edhe pse Kongresi e ka miratuar qartë buxhetin për to. Kritiket e konsiderojnë këtë si shkelje të drejtpërdrejtë të Aktit të Kontrollit të Buxhetit.
3. Ndikimi mbi Rezervën Federale
Një tjetër rast ka të bëjë me përpjekjen për të larguar një anëtare të Bordit të Rezervës Federale – veprim që sfidon pavarësinë e Fed-it dhe rregullat që e mbrojnë atë nga ndërhyrjet politike. Vendimi në këtë rast mund të vendosë nëse një president mund të ndërhyjë drejtpërdrejt në politikat monetare të vendit.
Rreziku për demokracinë
Ekspertët paralajmërojnë se nëse Gjykata Supreme i pranon këto interpretime, presidenca do të merrte një fuqi të paprecedentë – me mundësi të manipulimit të ekonomisë për qëllime politike dhe pa kontroll institucional. Kjo do të përmbyste balancat e pushtetit të vendosura nga Kushtetuta e SHBA.
“Është një përpjekje për të kthyer presidentin në një figurë autoritare me kontroll absolut mbi ekonominë”, vlerëson Vox në analizën e saj.
Rruga Press