Euractiv: Nga Shengeni në Shëngjin

Nga Georgi Gotev për Euractiv, përshtatur në shqip nga Rruga Press

Titulli tingëllon si një reklamë për trekking në Kinë. Shengeni është një fshat në Luksemburg, dhe Shëngjini është një qytet bregdetar në Shqipëri, por ata kanë diçka të përbashkët, përveç emrave të tyre ekzotikë.

Një nga projektet më të mëdha të BE-së, liria e lëvizjes përmes heqjes së kufijve të brendshëm, u lançua në vitin 1985 në një fshat të vendosur në brigjet e lumit Moselle, trekëndëshi kufitar i Luksemburgut, Gjermanisë dhe Francës.

Fshati ku u nënshkrua ishte aq i vogël sa nuk kishte një godinë bashkie të duhur dhe traktati që çoi në krijimin e zonës Shengen të Evropës u nënshkrua në një varkë lumi.

Nënshkruesit e parë ishin vetëm pesë vende, shtetet e Beneluksit: Belgjika, Holanda dhe Luksemburgu, plus Franca dhe Gjermania. Suksesi i zonës pa kufij ishte aq i madh sa nisma u zgjerua gradualisht dhe në vitin 1995, ajo që kishte filluar si një nismë ndërqeveritare u përfshi si një përvetësim i BE-së.

Por kur vendet anëtare, duke përfshirë Zvicrën, Norvegjinë, Islandën dhe Lihtenshtajnin, joanëtare të BE-së, po i hiqnin me kënaqësi kufijtë e tyre të brendshëm dhe kontrollet kufitare, ndodhi diçka e pabesueshme. Harruan kufijtë e jashtëm të përbashkët!

Me një vështrim prapa, nëse burimet nga kufijtë e brendshëm do të kishin kaluar në kufijtë e jashtëm dhe nëse Frontex do të bëhej një shërbim i vërtetë i rojes kufitare të BE-së (në vend që thjesht të mbështeste shtetet anëtare në përpjekjet e tyre për të mbrojtur kufijtë e jashtëm), gjërat do të kishin qenë ndryshe.

Ne u përballëm me këtë realitet në vitin 2015, kur kriza evropiane e migrantëve ishte një periudhë e lëvizjeve të refugjatëve dhe emigrantëve në mënyrë të konsiderueshme në kontinent, domethënë arratisjes nga lufta siriane. Rreth 1.3 milionë njerëz kërkuan azil, më së shumti në një vit të vetëm që nga Lufta e Dytë Botërore.

Kriza aktuale e shpalosur në Lindjen e Mesme është sërish një shqetësim i madh. Udhëheqësit e BE-së po mblidhen sot në Bruksel për të diskutuar dhe ndoshta për të vendosur mbi masat e përbashkëta për të adresuar sfidën.

Italia rrëmbeu shumë tituj me iniciativën e saj për të kontraktuar procesin e aplikimit për azil, me identifikimin e emigrantëve dhe marrjen e shenjave të gishtërinjve në një qendër të sapondërtuar në Shqipëri. Shpresojmë se BE-ja do të jetë e lumtur të ndihmojë.

Ideja është si mëposhtme. Emigrantët që mbërrijnë në Itali (shumë prej tyre arrijnë në ishullin Lampedusa) do të dërgohen menjëherë për t’u identifikuar dhe marrë shenjat e gishtërinjve në një objekt në qytetin port të Shëngjinit, në Adriatik.

Nga atje, ata do të dërgoheshin 20 km në brendësi të tokës në një ish-bazë ushtarake të shndërruar në një kamp emigrantësh, ku aplikantët do të presin vendimin e autoriteteve italiane, i cili nuk duhet të zgjasë shumë. Nëse u jepet azil, do të dërgohen në Itali. Nëse kërkesa e tyre refuzohet, ata do të kthehen në vendin e tyre të origjinës.

Pak para samitit të sotëm, në Shëngjin kanë mbërritur 16 emigrantët e parë. Edhe pse është shumë herët për të gjykuar efikasitetin e saj, nisma italiane ka qenë një marifet publicitar për kryeministren e vendit, Giorgia Meloni. Në mungesë të ndonjë përgjigjeje të mirë për kërcënimin e migrimit të pakontrolluar, duket se përgjigjet e këqija janë shumë të mirëpritura.

Nëse dikush pyet diplomatët nga vendet e tjera që pranojnë pjesën më të madhe të emigrantëve që tentojnë të kalojnë Mesdheun, ata nuk janë të kënaqur me iniciativën italiane. Nëse migrantët (ose më mirë, trafikantët e qenieve njerëzore që organizojnë kalimet) dekurajohen të marrin rrugën italiane, ata mund të zgjedhin ishujt e Greqisë dhe Spanjës. Rënia e mbërritjeve në Itali mund të shoqërohet me një rritje në Spanjë dhe Greqi. Është aq e thjeshtë sa kaq.

Një zgjidhje e BE-së do të ishte më mirë se një nismë kombëtare. Transferimi i migracionit nuk është diçka e re për BE-në. Ajo ka pasur përvoja të diskutueshme me Libinë dhe Tunizinë dhe një marrëveshje thelbësore me Turqinë. Por kapaciteti i vendit për të pritur më shumë emigrantë po arrin gjithashtu kufijtë e tij.

BE-ja e plakur ka nevojë për emigrantë për ekonominë e saj. Edhe Meloni, e cili është kryetarja e një partie të ekstremit të djathtë, ka siguruar që 400,000 emigrantë pa dokumente të marrin letra për të punuar legalisht në vend që të shfrytëzohen nga mafia.

Megjithatë, BE-ja ende duhet të dijë se cilët janë njerëzit që trokasin në dyert e saj.

Përgjigja e duhur duket të jetë forcimi i kufijve të jashtëm të BE-së, promovimi i Frontex-it në një shërbim të plotë të rojes kufitare të BE-së dhe vendosja e mekanizmave për pranimin e migrantëve që depozitojnë aplikimet e tyre në mënyrë dinjitoze, në vend që të thyejnë gardhet.

Ndërsa një ekzekutiv i ri i BE-së merr përsipër, kjo duhet të jetë një nga prioritetet e saj. Për sa i përket politikave të BE-së, Shengeni vazhdon të jetë përgjigja e saktë. Por Shëngjini duhet të jetë emri i një destinacioni turistik, jo i një “hotspoti” migrimi.

Rruga Press