“Dhūnohen dhe tōrturohēn deri në vdēkje”. Ish-oficeri rus rrëfen se si trajtohen të burgosurit ukrainas

Konstantin Yefremov, oficeri më i lartë që ka folur hapur për sulmet ndaj ukrainasve, tha për BBC-së në një intervistë ekskluzive se Rusia tani e sheh atë si një tradhtar dhe dezertor.

Në një vend në Ukrainën jugore, ai tha se “marrjet në pyetje, torturat vazhduan për rreth një javë”.

“Çdo ditë, natën, ndonjëherë dy herë në ditë”.

Yefremov u përpoq të jepte dorëheqjen nga ushtria disa herë por ai u shkarkua dhe si përfundim ka ikur nga Rusia. Duke përdorur foto dhe dokumente ushtarake të ofruara nga Yefremov, BBC ka verifikuar se ai ishte në Ukrainë në fillim të luftës në rajonin e Zaporizhzhia, duke përfshirë qytetin e Melitopol.

Deri vonë ai ishte një oficer i ushtrisë ruse. I dislokuar në Ukrainë vitin e kaluar, ish-togeri i lartë ka pranuar të më tregojë për krimet që ai thotë se ka parë atje – duke përfshirë torturën dhe keqtrajtimin e të burgosurve ukrainas.

Ai do të flasë për shokët e tij që plaçkitën zonat e pushtuara të Ukrainës dhe do të përshkruajë seancat brutale të marrjes në pyetje, të udhëhequra nga një kolonel rus, në të cilat burrat u qëlluan dhe u kërcënuan se do të përdhunoheshin.

Më 10 shkurt 2022, Yefremov tha se mbërriti në Krime, gadishulli ukrainas i aneksuar nga Rusia nëntë vite më parë. Ai ishte kreu i një njësie të çminimit të Divizionit të 42-të të pushkëve të motorizuara  dhe zakonisht ishte i vendosur në Çeçeni, në Kaukazin e Veriut të Rusisë.

Ai dhe njerëzit e tij u dërguan për të marrë pjesë në “stërvitje ushtarake”, tha ai.

“Në atë kohë askush nuk besonte se do të kishte luftë. Të gjithë mendonin se kjo ishte vetëm një stërvitje. Jam i sigurt se as oficerët e lartë nuk e dinin.”

Yefremov kujton se kishte parë trupat ruse duke vendosur shenjat e identifikimit në uniformat e tyre dhe duke pikturuar shkronjën “Z” në pajisjet dhe automjetet ushtarake.

Brenda pak ditësh, “Z” ishte bërë simboli i asaj që Kremlini e quante “operacioni i tij special ushtarak”.

“Vendosa të largohem. Shkova te komandanti im dhe i shpjegova pozicionin tim. Ai më çoi te një oficer i lartë që më quajti tradhtar dhe frikacak.

“Lashë armën, hipa në një taksi dhe u nisa. Doja të kthehesha në bazën time në Çeçeni dhe të jepja dorëheqjen zyrtarisht. Më pas shokët më telefonuan duke më paralajmëruar.

“Një kolonel kishte premtuar se do të më fuste në burg deri në 10 vjet për dezertim dhe ai kishte lajmëruar policinë.”

Yefremov tha se foli me një avokat, i cili e këshilloi të kthehej.

“Tani e kuptoj se duhet ta kisha injoruar këtë dhe të vazhdoja”, tha ai. “Por kisha frikë se mos më futnin në burg”.

Ai u kthye për t’u bashkuar me njerëzit e tij. Yefremov këmbëngul se ai është “kundër luftës”. Ai më siguron se nuk ka marrë pjesë në aneksimin e Krimesë nga Rusia, apo ka luftuar në Ukrainën lindore kur shpërtheu lufta për herë të parë në Donbas nëntë vjet më parë.

Në vitin 2014, Rusia nuk u akuzua vetëm për organizimin e një kryengritjeje separatiste atje, por edhe për dërgimin e trupave të saj.

“Për tre vitet e fundit kam qenë i përfshirë në pastrimin e minave në Çeçeni, një vend që kishte përjetuar dy luftëra.

Mendoj se puna që kam bërë atje ka përfituar njerëzit. Më 27 shkurt, tre ditë pas pushtimit rus, ai tha se ai dhe njerëzit e tij u urdhëruan të lëviznin në veri nga Krimea e pushtuar.

U nisën për në qytetin e Melitopolit. 10 ditët e ardhshme i kaluan në një aeroport, i cili tashmë ishte marrë në kontroll nga trupat ruse. Ai përshkruan plaçkitjen që ka parë, raportp

“Ushtarët dhe oficerët rrëmbyen gjithçka që mundën. Ata u ngjitën në të gjithë avionët dhe kaluan nëpër të gjitha ndërtesat. Një ushtar mori një makinë kositëse. Ai tha me krenari: “Unë do ta marr këtë shtëpi dhe do të pres barin pranë kazermave tona.”

“Kova, sëpata, biçikleta, ata i hodhën të gjitha në kamionët e tyre. Aq shumë gjëra u desh të uleshin për t’u futur në automjete.”

Yefremov na ka dërguar foto që thotë se i ka bërë në bazën ajrore Melitopol. Për një muaj e gjysmë, ai dhe tetë ushtarë nën komandën e tij ruanin një njësi të artilerisë ruse atje.

“Gjatë gjithë kohës ne kemi fjetur jashtë”, kujton ai. “Ishim aq të uritur sa filluam të gjuanim për lepuj dhe fazanë.

“Kishte shumë ushqime. Frigoriferët ishin të mbushur. Kishte ushqim të mjaftueshëm për t’i mbijetuar një lufte bërthamore. Por ushtarët që jetonin atje po kapnin krapin japonez në pellgun jashtë dhe i hanin.”

Grupi i Konstantin Yefremov u zhvendos për të ruajtur atë që ai e përshkruan si një “shtab logjistik” në prill në qytetin Bilmak, në veri-lindje të Melitopol. Atje, ai tha se ka qenë dëshmitar i marrjes në pyetje dhe keqtrajtimit të të burgosurve ukrainas.

Ai kujton një ditë kur u sollën tre të burgosur.

“Njëri prej tyre pranoi se ishte snajper. Me të dëgjuar këtë, koloneli rus humbi mendjen. Ai e goditi, e tërhoqi nga pantallonat dhe e pyeti nëse ishte i martuar.

“Po,” u përgjigj i burgosuri. “Atëherë dikush të më sjellë një leckë”, tha koloneli. “Ne do të të bëjmë vajzë dhe do t’i dërgojmë gruas tënde videon”.

Një herë tjetër, tha Yefremov, koloneli i kërkoi të burgosurit të përmendte të gjithë nacionalistët ukrainas në njësinë e tij.

“Ukrainasi nuk e kuptoi pyetjen. Ai u përgjigj se ushtarët ishin këmbësoria detare e forcave të armatosura ukrainase. Për këtë përgjigje ata i hoqën disa nga dhëmbët.”

Kremlini dëshiron që rusët të besojnë se, në Ukrainë, Rusia po lufton fashistët, neo-nazistët dhe ultra-nacionalistët. Ky tregim i rremë shërben për të njollosur ukrainasit në sytë e publikut rus dhe ushtrisë.

Yefremov tha se një nga burgusorit ukrainas i kishte sytë e lidhur. Koloneli i vuri të burgosurit një pistoletë në ballë dhe i tha ‘Do të numëroj deri në tre dhe më pas do të të qëlloj në kokë.

“Ai numëroi dhe më pas qëlloi vetëm anash kokës, nga të dy anët. Koloneli filloi t’i bërtiste.

Yefremov përshkruan se si koloneli dha urdhër që ukrainasve të mos u jepej ushqim vetëm ujë. Por ai tha se ne u përpoqëm t’u jepnim çaj të nxehtë dhe cigare. Gjatë një marrjeje tjetër në pyetje, Yefremov tha se koloneli qëlloi një të burgosur në krah  dhe në këmbën e djathtë nën gju, i cili goditi kockën.

Konstantini tha  se njerëzit e tij e fashuan të burgosurin dhe shkuan te komandantët rusë -“jo te koloneli, ai ishte i çmendur” -dhe tha se i burgosuri duhej të shkonte në spital, përndryshe ai do të vdiste nga gjakderdhja.

“E veshëm me uniformë ruse dhe e çuam në spital. Ne i thamë: “Mos thuaj se je rob lufte ukrainas, sepse ose mjekët do të refuzojnë të të trajtojnë, ose ushtarët rusë të plagosur do të dëgjojnë dhe do tju qëllojnë.”

Zyra e OKB-së për të Drejtat e Njeriut ka dokumentuar raste të keqtrajtimit të të burgosurve në luftën në Ukrainë. Ai ka intervistuar më shumë se 400 të burgosur, si ukrainas ashtu edhe rusë, raporton abcnews.al.

“Fatkeqësisht, ne kemi gjetur se ka tortura dhe keqtrajtime të të burgosurve të luftës që ndodhin nga të dyja palët,” tha Matilda Bogner, kreu i ekipit të monitorimit të OKB-së me bazë në Ukrainë.

“Nëse krahasojmë shkeljet, torturat ose keqtrajtimi i të burgosurve ukrainas të luftës priret të ndodhë pothuajse në çdo fazë të izolimit.

Dhe, në pjesën më të madhe, kushtet e internimit janë më të këqija në shumë zona të Rusisë ose Ukrainës së pushtuar. ” Format më të këqija të torturës ose keqtrajtimit për të burgosurit ukrainas të luftës zakonisht ndodhin gjatë marrjes në pyetje, tha Bogner.

Ata mund t’i nënshtrohen goditjeve elektrike dhe një sërë metodash torture.

“Çdo formë torture apo keqtrajtimi është e ndaluar sipas ligjit ndërkombëtar”, tha Bogner. “Është e papranueshme që njëra palë ta bëjë këtë”.

BBC nuk ishte në gjendje të konfirmonte në mënyrë të pavarur pretendimet specifike të Konstantin Yefremov për tortura, por ato janë në përputhje me pretendimet e tjera për abuzim të të burgosurve ukrainas.

Ministria e Mbrojtjes e Rusisë nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për koment.

Yefremov përfundimisht do të kthehej në njësinë e tij por jo për shumë kohë.

“Shtatë prej nesh kishim marrë vendimin të largoheshim nga ushtria”, tha ai.

Në fund të majit, përsëri në Çeçeni, ai shkroi letrën e tij të dorëheqjes. Disa oficerë të lartë nuk ishin të kënaqur.

“Ata filluan të më kërcënojnë. Oficerët që nuk kishin kaluar asnjë ditë në Ukrainë më thoshin se isha frikacak dhe tradhtar.

Ata nuk më lejonin të jepja dorëheqjen. Më pushuan.”

Në dokumentin e parë ai akuzohet për “shmangie nga detyra” dhe shpërfillje të urdhrit për t’u kthyer në Ukrainë. Ajo përshkruhet si “një shkelje e rëndë e disiplinës”.

Letra e dytë i referohet “largimit të parakohshëm nga shërbimi ushtarak  për prishjen e kontratës” së Yefremov.

“Pas 10 vitesh shërbim më denoncuan si tradhtar, dezertues, vetëm se nuk doja të vrisja njerëz”, tha ai. “Por unë isha i lumtur që tani isha një person i lirë, që nuk do të më duhej të vrisja apo të vritesha.”

Yefremov nuk ishte më pjesë e ushtrisë por jo larg rrezikut për t’u kthyer në luftë.

Në shtator 2022, Presidenti Putin shpalli atë që ai e quajti “mobilizim të pjesshëm”. Qindra mijëra qytetarë rusë do të thirreshin në ushtri dhe do të dërgoheshin në Ukrainë.

Yefremov tha se thashmë e dinte sepse tashmë kishte shërbyer me ushtrinë në Ukrainë. Por ai ia doli të planifikonte arratisjen.

“Në shtëpinë ku jetoja, bëra një kapelë në tavanin e papafingos në rast se policët dhe oficerët e regjistrimit hynin për të dorëzuar letrat e thirrjes.

“Oficerët e regjistrimit po shkonin me makinë në shtëpinë time dhe më prisnin në makinat e tyre, kështu që mora një banesë me qira dhe u fsheha atje.

“Unë u fsheha edhe nga fqinjët, sepse kisha dëgjuar për raste kur fqinjët i kishin thënë policisë për të rinjtë që ishin fshehur. Më dukej kjo situatë poshtëruese dhe e papranueshme.”

Yefremov kontaktoi grupin rus të të drejtave të njeriut Gulagu.net, i cili e ndihmoi atë të largohej nga Rusia.

Çfarë mendon Yefremov për ata rusë  dhe ka shumë që shprehin mbështetje për vendimin e Vladimir Putin për të pushtuar Ukrainën?

“Nuk e di se çfarë po ndodh në kokën e tyre”, thotë ai. “Si mund ta lejojnë veten të mashtrohen? Ata nuk u besojnë grave të tyre, burrave të tyre.

Por i besojnë njeriut që i ka mashtruar për 20 vite dhe janë gati të vrasin për të.

Ndërsa përfundojmë bisedën tonë, Yefremov i kërkon falje popullit të Ukrainës.

“I kërkoj falje gjithë kombit ukrainas që erdha në shtëpinë e tyre si një mysafir i paftuar me një armë në duar.

“Falë Zotit nuk kam lënduar njeri, nuk kam vrarë njeri, faleminderit Zotit nuk jam vrarë.

“Unë nuk kam as të drejtën morale të kërkoj falje nga ukrainasit. Unë nuk mund ta fal veten, kështu që nuk mund të pres që ata të më falin.

Rruga Press