BE-ja diskuton planin për të anashkaluar veton hungareze për zgjatjen e sanksioneve

BE-ja po diskuton një plan për të anashkaluar veton e Hungarisë për zgjatjen e sanksioneve, që do të nënkuptonte se votimi dy herë në vit për zgjatjen e sanksioneve nuk do të ndodhte. Nëse sanksionet nuk zgjaten, ato do të mbeten në fuqi sipas rregullave të BE-së, edhe nëse vlefshmëria e tyre mund të kundërshtohet ligjërisht.

Normalisht, zgjatja e sanksioneve kundër Rusisë kërkon pëlqimin unanim të të 27 vendeve anëtare, gjë që i jep Hungarisë të drejtën e vetos de fakto. Budapesti, kryeministri i të cilit Viktor Orbán simpatizon Moskën, e ka përdorur këtë veto disa herë në të kaluarën për të nxjerrë koncesione nga Brukseli për të zgjatur përjashtimin për importet e naftës dhe gazit rus nëpërmjet tubacioneve dhe çështje të tjera që nuk lidhen me luftën.

Orbán e ka përdorur vazhdimisht këtë kërkesë për të negociuar përjashtime. Në veçanti, kur sanksionet u rinovuan në mars 2025, Budapesti kërkoi heqjen e nëntë individëve rusë nga lista e sanksioneve dhe arriti heqjen e tre prej tyre: Gulbahor Ismailova, motra e manjatit Alisher Usmanov, miliarderi Viatcheslav Kantor dhe ministri i Sportit Mikhail Degtyarev. Motra tjetër e Usmanov, Saodat Narzieva, ishte hequr tashmë nga lista e sanksioneve pasi ajo u akuzua rrejshëm se punonte për manjatin e sanksionuar të biznesit.

Komisioni Evropian ka opsionin bërthamor për të thirrur nenin 7 të Traktatit të BE-së, i cili mund t’i privojë një shteti anëtar nga të drejtat e tij të votës nëse ai nuk përmbush nenin 2 të Traktatit të BE-së, i cili u bën thirrje vendeve t’u përmbahen “vlerave” të papërcaktuara që BE-ja supozohet të përfaqësojë. Megjithatë, siç ka raportuar bne IntelliNews, BE-ja është nën presion të madh dhe po përpiqet të gjejë unitet për vendosjen e sanksioneve kundër Rusisë përballë përshkallëzimit të shpejtë të marrëdhënieve midis Uashingtonit dhe Moskës.

Duke qenë se ligjshmëria e thirrjes së nenit 7 nuk është shqyrtuar kurrë, BE-ja po shqyrton edhe disa alternativa të tjera. Një propozim do të klasifikonte sanksione të caktuara si masa tregtare mbi të cilat KE ka kontroll të plotë dhe për të cilat kërkohet vetëm një shumicë e kualifikuar e ekzekutivit të KE për miratim, duke anashkaluar kështu parimin e unanimitet, raporton The Bell.

Një qasje tjetër do të përfshinte shtetet anëtare që të vendosin individualisht për sanksionet në nivel kombëtar dhe të formojnë një “koalicion të të gatshëmve” për të mbajtur presionin ndaj Moskës.

Megjithatë, të gjitha këto strategji mbartin rreziqe ligjore dhe do të minonin më tej unitetin e BE-së duke e ndarë BE-në në blloqe pro dhe anti-ruse. Për më tepër, efektiviteti i sanksioneve në nivel kombëtar mbetet i pasigurt në krahasim me një qasje uniforme të BE-së.

Komisioni Evropian duhet të gjejë një zgjidhje përpara se afati për zgjatjen e radhës të sanksioneve të përfundojë në korrik. Një paketë e shtatëmbëdhjetë sanksionesh pritet gjithashtu të miratohet në atë kohë, e cila thuhet se do të përfshijë masa për ndalimin e importit të gazit natyror të lëngshëm rus në Evropë.

Hungaria kundërshton anëtarësimin e përshpejtuar të Ukrainës në BE

Përpara samitit të ardhshëm të BE-së, Hungaria mbetet intransigjente, duke treguar se po përgatitet të vërë veton ndaj aplikimit të Ukrainës për anëtarësim në BE, ndërkohë që shumë vende të tjera anëtare, veçanërisht në Evropën veriperëndimore, po bëjnë presion për të përshpejtuar të gjithë procesin.

Pas një takimi të Këshillit të Punëve të Jashtme të BE-së më 15 prill, Ministri i Jashtëm hungarez Peter Szijjarto konfirmoi se “disa pjesëmarrës” mbështetën hapjen e të gjithë kapitujve të negociatave për pranimin e Ukrainës këtë vit. Szijjarto përmendi gjithashtu atë që ai e quajti “idenë mbresëlënëse” të një komisioneri të BE-së për t’i dhënë Ukrainës akses të plotë në tregun e vetëm të BE-së përpara se vendi të bashkohet zyrtarisht me bllokun.

Szijjarto theksoi se të gjitha vendimet në lidhje me anëtarësimin e Ukrainës në BE do të merren përfundimisht nga votuesit hungarezë. “E bëra të qartë se kjo çështje mund të vendoset vetëm nga qytetarët hungarez,” tha ai, duke iu referuar konsultimit tematik në vazhdim, një votim mbarëkombëtar i planifikuar për në prill dhe maj.

Komisioni Evropian sqaroi se integrimi i hershëm ekonomik do të konsistonte në përfshirjen graduale të Ukrainës në tregun e brendshëm të BE-së, me kusht që legjislacioni kombëtar të jetë i harmonizuar me standardet e BE-së. Propozimi është pjesë e një përpjekjeje më të gjerë për të përshpejtuar tranzicionin e Ukrainës në strukturat evropiane në mes të konfliktit të vazhdueshëm me Rusinë.

Pavarësisht rezistencës së qeverisë, dinamikat e brendshme politike në Hungari po ndryshojnë. Peter Magyar, kreu i Partisë Tisza në opozitë, raportoi se 58.18% e 1.1 milion qytetarëve të anketuar mbështesin pranimin e Ukrainës në BE.

Megjithatë, qeveria hungareze ka paralajmëruar vazhdimisht kundër procedimit pa konsensus. Budapesti argumenton se integrimi i para-anëtarësimit mund të minojë kuadrin institucional të BE-së duke anashkaluar procedurat e vendosura, veçanërisht në një kontekst ku Hungaria është nën presion të konsiderueshëm diplomatik për t’u lidhur me qëndrimin e përgjithshëm evropian ndaj Ukrainës.

Szijjarto deklaroi se Hungaria ishte “nën presion të fortë nga pothuajse të gjitha vendet e BE-së dhe Brukseli” për të mbështetur integrimin e përshpejtuar, por përsëriti se sovraniteti kombëtar duhet të ketë përparësi në procesin e vendimmarrjes.

Siç raportoi bne IntelliNews, Ukraina mund të anëtarësohet në BE vetëm nëse reformohet Politika e Përbashkët Bujqësore, sepse sektori bujqësor i vendit është shumë i madh dhe kostot janë shumë të ulëta. Sipas rregullave aktuale, BE-ja do të duhet të paguajë rreth 186 miliardë euro subvencione për Ukrainën, duke i kthyer vendet si Polonia dhe Hungaria nga marrës neto të subvencioneve të BE-së në kontribues neto./IntelliNews/

Rruga Press