Analiza në “Der Standard”/ A po ndihmon Trump që Putin të fitojë luftën

Në natën e një jave më parë, kur Donald Trump diskutonte në telefon të ardhmen e Ukrainës me Vladimir Putinin, njerëzit në Odessa u bënë dëshmitarë në mënyrën më të prekshme se si është situata në vendin e tyre pas 3 vitesh luftë. Jehona në politikën botërore për bisedën telefonike mes dy krerëve të shteteve, në qytetin e Detit të Zi u mbyt nga zhurma e dronëve rusë. Teksa linjat telefonike midis Uashingtonit dhe Moskës ishin ende të nxehta, dronët rusë po fluturonin mbi kokat e banorëve të Odessa drejt portit më të rëndësishëm të Ukrainës.

Një aluzion. Mesazhi ishte se Rusia mund të godasë Ukrainën kurdo, sido dhe ku të dojë. 3 vjet pas fillimit të luftës, vendi i sulmuar është gjithnjë e më i pambrojtur dhe me shpinë pas murit. Ukraina, e cila e ka mbrojtur veten kundër pushtimit rus për kaq gjatë me kosto të jashtëzakonshme, tashmë kërcënohet të shtypet në mullirin e politikës botërore. Ajo që po negociohet, nëse fare, nuk është një paqe e drejtë, por një dorëzim. Qeveria në Kiev është e bllokuar. Perëndimi është i ndarë. Ushtria ukrainase është dobësuar. Dhe Putini është pothuajse aty?

SHBA godet Kievin me thikë pas shpine

Në fakt, aktualisht ka shumë për të besuar se sundimtari rus do të marrë më në fund atë që dëshiron tre vjet pas fjalimit të tij të shpalljes së luftës natën e 24 shkurtit 2022: “çmilitarizim dhe denazifikimi”. Ndërkohë që trupat ukrainase vazhdojnë të mbrohen me vështirësi në front, Shtetet e Bashkuara, deri tani mbështetësi më i rëndësishëm, po kërcënojnë ta godasin Ukrainës me thikë pas shpine.

Tashmë në Ukrainë flitet për një “Mynih të dytë”. Në vitin 1938, Italia, Franca dhe Britania e Madhe i dorëzuan Sudetet, Gjermanisë naziste sipas Marrëveshjes së Mynihut. Fakti që SHBA-të tani po ia dorëzojnë Ukrainën Putinit, siç u duk gjatë Konferencës së Sigurisë në Mynih është një ironi e hidhur.

“Mesazhi nga Mynihu ishte i qartë: SHBA nuk është më partneri që ishte dikur. Kjo krijon një kontekst krejtësisht të ri për rrjedhën e mëtejshme të kësaj lufte” – tha për “Der Standard”, John Lough, analist gjeopolitik në qendrën e mendimit Chatham House në Londër. “Kjo është tragjike për Ukrainën. Ajo luftoi gjithashtu edhe për Evropën, edhe për vlerat perëndimore. Dhe tani duket sikur po braktiset.”

“I rraskapitur dhe i demoralizuar”

Nuk flitet më për vendosjen e Ukrainës në një pozicion të fortë përpara negociatave të mundshme, siç u tha vetëm disa javë më parë. Përkundrazi. “Ukraina është në një pozicion strategjik edhe më të keq sot se sa ishte një vit më parë” – thotë Alexander Graef nga Instituti për Kërkimin e Paqes dhe Politikat e Sigurisë në Universitetin e Hamburgut.

Pikërisht një vit më parë, Ukraina u tërhoq nga qyteti Avdiivka, dhe tashmë, dhjetëra mijëra vdekje më pas, qyteti i Pokrovsk është në prag të rënies. Rusia ka shkatërruar gjithashtu infrastrukturën e saj energjetike dhe ndërprerjet e energjisë elektrike po rriten. Ndërsa “kontakti i papritur i drejtpërdrejtë midis Trump dhe Putin pa koordinim paraprak ndërkombëtar e ka dobësuar jashtëzakonisht politikisht Ukrainën.”

Kjo prek edhe popullatën civile. “Sulmet gjatë natës me dronë tashmë kanë edhe një efekt psikologjik. Shumë prej tyre janë të rraskapitur dhe të demoralizuar” – thotë Andreas Heinemann-Grüder, ekspert për Rusinë në Universitetin e Bonit.

Ai ishte për herë të fundit në Kiev për Krishtlindje. Ai vlerëson se 680 mijë ushtarë ukrainas kanë vdekur ose janë plagosur pas 3 viteve luftë. Ukraina ka ende municion të mjaftueshëm për të vazhduar luftën edhe për 6 muaj të tjerë nëse furnizimet nga Perëndimi mbarojnë. Por: “Me këto shifra të larta të viktimave, Ukraina ndoshta nuk do të jetë në gjendje të vazhdojë luftën për shumë më gjatë.”

Vështirë se vihet re ndonjë mosmarrëveshje

Nëse u takon zotërinjve të rinj në Uashington, kjo nuk është ajo që duhet të bëjë. Në veçanti, klika rreth Zëvendës-Presidentit të Donald Trump, JD Vance do të dëshironte të ndërpriste të gjithë ndihmën për Ukrainën që sot, thotë Lough. Dhe vetë presidenti tani ka dalë hapur në anën e Putinit me retorikën e tij.

Gjithsesi, imazhi i presidentit amerikan që kërcen me melodinë e Kremlinit para syve të botës, nuk është pritur me miratim universal në qarqet e qeverisë amerikane. “Sigurisht që ka njerëz që mendojnë se Rusia duhet t’i japë SHBA-së diçka në këmbim. Çfarë saktësisht është e paqartë, ndoshta diçka që lidhet me Kinën ose Arktikun”. Kush janë këta njerëz? Për shembull, Keith Kellogg, përfaqësuesi special i Trump, i cili vizitoi Kievin të enjten dhe mbron një qëndrim më të ashpër ndaj Rusisë. “Por ju mezi i dëgjoni këto zëra për momentin.”

Problemi, thotë Lough, është mbi të gjitha nxitimi me të cilin Trump po i afrohet çështjes së Ukrainës: “Është gjithmonë e rrezikshme kur ai është me nxitim”. Shpejtësia vret – në fund të fundit në kurriz të Ukrainës?

Megjithatë, për Putinin, i cili ka qenë në pushtet që nga viti 2000, koha nuk është aspak e vështirë. Pavarësisht nga humbjet e saj të mëdha, Rusia beson se është në rrugën drejt fitores ushtarakisht. Pas 3 vitesh luftë, Kremlini tani mund të arrinte qëllimet e tij të luftës pa një përparim të madh nga trupat e tij.

“Nëse rusët do të ishin të zgjuar, së pari do të pranonin një armëpushim dhe do të prisnin zgjedhjet presidenciale në Ukrainë, të cilat do të duhej të vinin pas përfundimit të ligjit ushtarak”, – thotë analisti i Chatham House, Lough. “Por unë nuk mendoj se ata do të jenë aq të durueshëm.”

Qëllimet e luftës janë të arritshme

Prej vitesh, sundimtari Putin, i cili ka eliminuar të gjithë opozitën në vendin e tij dhe ka lejuar që zgjedhjet të manipulohen, më në fund ka nxitur zgjedhje të reja në vendin fqinj të shkatërruar nga lufta. Ai tani ka gjetur një bashkëpunëtor të gatshëm tek Trump, i cili së fundmi e ka quajtur presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyj, i cili mbetet në detyrë për shkak të ligjit ushtarak të provokuar nga Moska, një “diktator” dhe “të tmerrshëm”.

Llogaritjet e Putinit: Sa më shpejt të arrihet një armëpushim dhe të përfundojë gjendja e jashtëzakonshme, aq më shpejt do të votohet Zelensky. Sondazhet aktualisht bëjnë që një skenar i tillë të duket të paktën i mundshëm. “Fushata zgjedhore do të jetë brutale, me gjithë zhgënjimin për Zelensky dhe rrjedhën e luftës”, – thotë Lough. Nëse llogaritjet e Putinit funksionojnë, propaganda e Kremlinit ende mund të shpallë rënien e “regjimit të Kievit” të urryer dhe presidentit të tij “hebre”. Synimi numër një i luftës, i ashtuquajturi “denazifikimi” vihet nën kontroll.

Putini mund të ketë shpresë për qëllimin tjetër të tij, të cilin e vendosi në vitin 2022. “Ai nuk dëshiron trupa perëndimore në Ukrainë, madje as ato evropiane. Çështja e NATO-s është jashtë tryezës. Ai gjithashtu do të përpiqet të parandalojë anëtarësimin e Ukrainës në BE” – thotë Lough. Nëse Rusia arrin të pengojë dërgesat e mëtejshme të armëve, siç janë pajisjet e SHBA-ve të blera nga shtetet e BE-së për ushtrinë e Kievit, qëllimi i saj i dytë i luftës do të ishte po aq i realizuar: “çmilitarizimi” i Ukrainës.

Dhe e gjithë kjo pa pasur nevojë të rekrutojë ushtarë shtesë. “Putini mund t’i arrijë këto qëllime vetëm ushtarakisht në rrethana shumë të vështira. Në fund të fundit, Rusia gjithashtu duhet të menaxhojë burimet e saj” – thotë studiuesi i Evropës Lindore me bazë në Hamburg, Graef. Gjithashtu për pushtimin e 4 rajoneve në jug dhe në lindje, të cilat Rusia nuk i kontrollon ende plotësisht: “Për momentin, megjithatë, duket sikur administrata amerikane është e përgatitur të detyrojë Ukrainën të bëjë lëshime edhe për këtë çështje”.

Nëse ka një armëpushim dhe ndarje “de facto” të vendit, John Lough sheh pak shpresë për Ukrainën: “Ukraina e lirë mund të lulëzojë vetëm nëse mbrohet. Nëse nuk është, askush nuk do të investojë atje dhe të rindërtojë vendin.” Putini do të kishte arritur kështu qëllimin e tij të tretë dhe ndoshta më të rëndësishëm: shkatërrimin e Ukrainës si një vend ekonomikisht i pavarur përkrah Rusisë.

Luftë partizane nëse është e nevojshme

Por, çka nëse Ukraina thotë jo? Nuk është aspak e sigurt se Kievi thjesht do të përkulet para asaj që e sheh si një kompromis të ndyrë. “Unë mendoj se pas gjithçkaje që ka ndodhur, Ukraina do të vazhdojë të mbrojë pavarësinë e saj,” thotë Lough. “SHBA-ja sigurisht mund të ndalojë ndihmën ushtarake, por unë kam dyshimet e mia nëse kjo do të mjaftonte për një kapitullim” – pranon Heinemann-Grüder: “Asnjë ukrainas nuk dëshiron të jetojë nën pushtimin rus sot.”

Ai beson se ka të ngjarë që ushtria ukrainase të kalojë në taktika guerile nëse është e nevojshme. “Batalionet më të mira që ka ende Ukraina ndoshta do të vazhdojnë si partizanë. Amerikanët duhet të jenë të vetëdijshëm se Ukraina nuk është një kukull. Ukraina nuk është Bosnje Hercegovina apo Kosova, por një kategori tjetër”. ©Nga Florian Niederndorfer, Der Standard, përshtati në shqip LAPSI.al

Rruga Press