Analiza – Bota është në prag të një epoke të re të armëve bërthamore
Vetëm Moska dhe Uashingtoni zotërojnë 90 për qind të arsenalit bërthamor të botës.
Kthimi i kërcënimit bërthamor rus dhe tensionet mes fuqive të mëdha e kanë krijuar bazën për rritjen e armëve bërthamore në dekadën e ardhshme pas 35 vitesh reduktimi, sipas një raporti të Qendrës së Referencës së Stokholmit.
Nëntë fuqi bërthamore – Britania, Kina, Franca, India, Izraeli, Koreja e Veriut, Pakistani, Shtetet e Bashkuara dhe Rusia – kanë 12,705 koka bërthamore në fillim të vitit 2022, ose 375 më pak se në fillim të vitit 2021, sipas Institutit Ndërkombëtar për Kërkimin e Paqes në Stokholm (SIPRI).
Kjo shifër u zvogëlua me 70,000 koka luftarake në 1986 pasi Shtetet e Bashkuara dhe Rusia i reduktuan gradualisht arsenalet e tyre të ndërtuara gjatë Luftës së Ftohtë.
Megjithatë, kësaj periudhe çarmatimi duket se po i vjen fundi dhe kërcënimi i përshkallëzimit bërthamor është tani në nivelin më të lartë në periudhën e pas Luftës së Ftohtë, parashikon SIPRI.
Së shpejti do të arrijmë në pikën ku numri i armëve bërthamore do të fillojë të rritet, për herë të parë që nga fundi i Luftës së Ftohtë, tha për AFP Matt Korda, një nga autorët e studimit.
Pra, po hyjmë në një lloj terreni të rrezikshëm.
Pas një reduktimi minimal vitin e kaluar, arsenalet bërthamore do të duhej të rriteshin në dekadën e ardhshme, thotë SIPRI.
Që nga fillimi i luftës në Ukrainë, presidenti rus Vladimir Putin vazhdimisht e ka përmendur përdorimin e armëve bërthamore. Ndërkohë, disa vende, përfshirë Kinën dhe Britaninë, po i modernizojnë zyrtarisht ose jozyrtarisht ose po i rrisin arsenalet e tyre, tha instituti i lartcekur.
Do të jetë shumë e vështirë të shkohet drejt çarmatimit në vitet e ardhshme për shkak të kësaj lufte dhe mënyrës se si Putin flet për armët bërthamore, thotë Korda.
Deklarata të tilla shqetësuese po i nxisin forcat e tjera të armatosura bërthamore t’i rishqyrtojnë strategjitë e tyre bërthamore, tha ai.
Nuk ka fitues në një luftë bërthamore
Pavarësisht se ndalimi i armëve bërthamore hyri në fuqi në fillim të vitit 2021 dhe zgjatjës pesëvjeçare përmes marrëveshjes SHBA-Rusi “Neë START”, situata është përkeqësuar prej disa kohësh, sipas SIPRI.
Ndër të tjera shqetësues është programi bërthamor iranian, por edhe zhvillimi i raketave hipersonike gjithnjë e më të avancuara.
Rënia e numrit të përgjithshëm të armëve është rezultat i një reduktimi të “kokave të vjetra” të Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë, sipas SIPRI, por numri i armëve operacionale është ende “relativisht i qëndrueshëm”.
Vetëm Moska dhe Uashingtoni zotërojnë 90 për qind të arsenalit bërthamor të botës.
Rusia mbetet fuqia më e madhe bërthamore me 5,977 koka luftarake në fillim të vitit 2022, 280 më pak nga një vit më parë, dhe ato koka luftarake ose janë vendosur, ose janë në magazinë, ose duhet të shkatërrohen, tha instituti.
Besohet se më shumë se 1600 koka ruse mund të funksionojnë menjëherë, sipas SIPRI.
Shtetet e Bashkuara kanë 5,428 koka luftarake, 120 më pak se vitin e kaluar, por Shtetet e Bashkuara kanë më shumë koka të vendosura se Rusia.
Në total, Kina është në vendin e tretë me 350, e ndjekur nga Franca me 290, Britania me 225, Pakistani me 165 dhe India me 160 dhe në fund Izraeli me 90 koka bërthamore.
Izraeli është i vetmi nga nëntë vendet që nuk e njeh zyrtarisht posedimin e armëve bërthamore.
Lidhur me Korenë e Veriut, SIPRI deklaron për herë të parë se regjimi komunist i Kim Jong-Un tani ka 20 koka bërthamore.
Pongyang besohet se ka material të mjaftueshëm për të prodhuar rreth 50 prej tyre.
Në fillim të vitit 2022, pesë anëtarë të përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, të cilët janë gjithashtu fuqi bërthamore – Britania, Kina, Franca, Rusia dhe Shtetet e Bashkuara, lëshuan një deklaratë duke thënë se “nuk ka fitues në një luftë bërthamore dhe një luftë e tillë nuk duhet të ndodhë asnjëherë.”
Megjithatë, shton instituti SIPRI, këto pesë vende vazhdojnë t’i zgjerojnë ose modernizojnë arsenalet e tyre bërthamore dhe rëndësia e armëve bërthamore në strategjitë e tyre ushtarake duket se do të vazhdojë të rritet.
Kina po e rrit ndjeshëm arsenalin e saj ushtarak bërthamor, dhe sipas pamjeve satelitore, këtu përfshihet edhe ndërtimi i më shumë se 300 kapanoneve të reja raketore, sipas Institutit të lartcekur.
Sipas vlerësimeve të Pentagonit, Kina mund të ketë 700 koka bërthamore deri në vitin 2027./Dnevnik.hr/kallxo/
Rruga Press