‘Agjentët e huaj’/ Sllovakia po përballet me protesta të reja për projektligjin e ‘stilit rus’

Mijëra sllovakë marshuan në Bratislavë dhe Kosice për të protestuar ndaj një amendamenti të projektligjit të qeverisë për OJQ-të ,që ata e kanë krahasuar me ligjin e agjentëve të huaj të Rusisë.

Nëse miratohet, amendamenti do t’i klasifikonte organizatat joqeveritare (OJQ) që ndikojnë drejtpërdrejt ose indirekt te politikanët si lobistë, dhe do t’u kërkonte atyre të përgatisin një raport transparence që zbulon informacione se kush i ka dhënë atyre më shumë se 5,000 euro në vit.

Protestat e mëtejshme në më shumë se 30 qytete sllovake – si dhe në Londër, Madrid dhe Kopenhagë – janë planifikuar për të premten.

Zbatimi i këtij legjislacioni është pjesë e përpjekjes së gjatë të kryeministrit sllovak Robert Fico për të vënë nën këmbë OJQ-të dhe mediat e pavarura.

Në vitin 2023, Fico u zotua t’i jepte fund ‘supremacisë së OJQ-ve’ në Sllovaki, duke futur një ligj që do t’i etiketonte ata si agjentë të huaj nëse financohen nga jashtë. Amendamenti është aktualisht në lexim të dytë në legjislaturën e Bratislavës.

Kjo nuk shkoi mirë me Komisionin Evropian, i cili paralajmëroi Sllovakinë në raportin e saj të Sundimit të Ligjit për vitin 2024, se nëse qeveria ecën përpara me projektligjin origjinal, BE-ja do të ndërmarrë veprime të menjëhershme ligjore.

Shumë OJQ dhe organizata të të drejtave të njeriut, duke përfshirë Amnesty International, e kanë dënuar projektligjin.

Lucia Stasselová nga iniciativa Paqe për Ukrainën, e cila organizon protesta në të gjithë vendin, e quajti legjislacionin “një mjet për të çmontuar në mënyrë sistematike shoqërinë civile”.

“Ky ligj është kopjuar nga Rusia, ku legjislacioni i ngjashëm është përdorur për të shkatërruar organizata të pavarura, për të burgosur figura të opozitës, për të heshtur mediat dhe për të imponuar represion. Ne refuzojmë të lejojmë Sllovakinë të ndjekë këtë rrugë,” tha ajo.

Fico tha se respekton të drejtën e njerëzve për të protestuar, por hodhi poshtë krahasimin me projektligjin e agjentëve të huaj rus.

“Projektligji në lidhje me organizatat joqeveritare nuk ka të bëjë me legjislacionin rus, amerikan apo izraelit”, tha Fico pas një takimi të qeverisë të mërkurën, duke shtuar se është një “ligj europian që është konsultuar”.

“Atyre u kanë mbaruar gjërat për të protestuar, kështu që tani ata thjesht po sajojnë një gënjeshtër tjetër,” shtoi ai.

Stasselová tha se aspekti më i rrezikshëm i ligjit, është se ai diskrediton OJQ-të që marrin fonde të huaja në sytë e publikut.

“Ai stigmatizon dhe kriminalizon OJQ-të që marrin fonde të huaja, edhe nëse fondet vijnë nga BE ose grante që mbështesin arsimin, mbrojtjen e mjedisit ose përpjekjet kundër korrupsionit,” tha ajo.

“Qeveria do të fitonte autoritetin për të ndërhyrë në operacionet e tyre, për të vendosur gjoba apo edhe për t’i mbyllur ato,” shtoi ajo.

Fjalët e saj u bënë jehonë nga deputeti Ondrej Dostál nga partia e qendrës së djathtë Liria dhe Solidariteti. “Është një përpjekje për të etiketuar organizatat joqeveritare dhe për t’u dhënë atyre një konotacion negativ … Autorët e projektligjit e kuptuan se propozimi origjinal nuk do të përputhej me ligjin e BE … kështu që ata gjetën një mënyrë tjetër për të diskredituar organizatat joqeveritare.”

Hungaria miratoi një ligj të ngjashëm në vitin 2017, por iu desh ta shfuqizonte atë më 2023 pasi Gjykata e Drejtësisë e Bashkimit Evropian e shpalli atë të paligjshëm.

Partia Kombëtare Sllovake e krahut të djathtë (SNS), e cila propozoi amendamentin, nuk iu përgjigj një kërkese për të komentuar. Projektligji pritet të diskutohet në parlament më 9 prill.

Rruga Press