Media zvicerane nxjerr pamjet: Pse dështoi kampi i refugjatëve në Shqipëri

“Hapja e qendrës italiane të azilit në Shqipëri dështoi që në fillim. Qeveria italiane tani po përpiqet të shpëtojë projektin. Imazhet satelitore ofrojnë njohuri mbi objektin e diskutueshëm”. Kështu nis një shkrim i medias zvicerane “Neue Zürcher Zeitung” që e gjeni më poshtë të plotë.

Qendra e sapohapur e azilit ndodhet në veri të Shqipërisë, pothuajse 180 kilometra larg bregdetit italian. Refugjatët që do të kapen nga roja bregdetare italiane në ujërat ndërkombëtare do të strehohen këtu, teksa shqyrtohen kërkesat e tyre për azil.

Në teori, procesi do të zhvillohet kështu: Emigrantët do të dërgohen me anije në bregdetin shqiptar të Shëngjinit dhe do të transferohen në një zonë të rrethuar të portit. Aty do të regjistrohen të dhënat e tyre personale, origjina dhe gjendja e tyre shëndetësore. Menjëherë më pas ata dërgohen disa kilometra në brendësi të Gjadrit, ku zyrtarët italianë do të shqyrtojnë dhe do të vendosin për kërkesat e tyre për azil në atë që është një qendër pritjeje e shpejtë.

Italia dëshiron të jetë vendi i parë në Bashkimin Evropian që teston të ashtuquajturin model të “vendit të tretë”. Refugjatët akomodohen në një vend të tretë jashtë BE-së, në rastin konkret në Shqipëri. Aty do të shqyrtohet kërkesa e tyre për azil. Nëse italianët janë dakord me aplikimin, personi do të udhëtojë për në Itali. Përndryshe ai do të dërgohet në vendin e tij ose në një “vend të tretë të sigurt”.

Dështimi i parë i projektit pilot

Megjithatë, eksperimenti nuk shkoi siç ishte planifikuar. Javën e kaluar, për herë të parë, 16 emigrantë që donin të arrinin në Itali nëpërmjet Mesdheut u morën nga një anije e marinës italiane dhe u dërguan në Shqipëri.

4 prej tyre u kthyen në Itali pasi ishin të mitur ose kishin probleme të theksuara shëndetësore. Pak më vonë, një gjykatë në Romë e shpalli të papranueshëm internimin e 12 emigrantëve të mbetur në qendrën e azilit jashtë BE-së.

Arsyeja: Sipas ligjit aktual, vetëm emigrantët nga të ashtuquajturat vende të treta të sigurta mund të mbahen në qendrën shqiptare të azilit. Për njerëzit me pak perspektivë për azil, ligji i BE-së parashikon një procedurë të përshpejtuar kufitare që i lejon ata të ndalohen.

Parashikohet që këto raste të zgjidhen shpejt dhe kthimet të organizohen shpejt. Megjithatë, për të gjithë emigrantët e tjerë nuk ka asnjë bazë ligjore për t’i mbajtur ata në kushte të ngjashme me një burg.

Qendra e azilit në veri të Shqipërisë është një kamp i mbyllur. Asnjë emigrant nuk mund të hyjë apo të dalë lirisht nga qendra. Ligji italian zbatohet në këto ambiente dhe objekti operohet nga personeli italian. Autoritetet shqiptare janë përgjegjëse vetëm për mbikëqyrjen e jashtme të qendrave.

Në rastin e javës së kaluar, një gjykatë italiane refuzoi të klasifikonte vendet e origjinës së 12 emigrantëve, Egjiptin dhe Bangladeshin si vende të treta “të sigurta”. Ndryshe nga Italia, BE i vlerëson këto vende si “jo të sigurta”. Dhe ligji evropian ka përparësi. Prandaj, gjykata vendosi që 12 emigrantët duhet të kalojnë një procedurë të rregullt azili në Itali.

Të shtunën pasdite, 12 emigrantët u sollën në Itali me një anije të Rojës Bregdetare italiane, ku tashmë do të merret një vendim përfundimtar për kërkesat e tyre për azil. Për sa kohë që këto procedura vazhdojnë, ata burra do të qëndrojnë në Itali – pikërisht atë që kryeministrja Meloni donte të parandalonte kur nënshkroi marrëveshjen e azilit me kryeministrin e Shqipërisë Edi Rama në Romë në nëntor 2023.
Kursi i ri në politikën e migracionit po rezulton të jetë shumë më i vështirë sesa pritej. Edhe data fillestare e hapjes në fund të majit ishte joreale aq herët, megjithëse rreth 5000 metra katrorë ishin në dispozicion për qendrën e azilit në vendin e ish-bazës ushtarake në Gjadër.
Imazhet satelitore tregojnë se aktivitetet e para të ndërtimit filluan vetëm në fund të marsit 2024. Hapja u vonua disa herë për shkak të vështirësive teknike dhe organizative. Pas një vonese prej 5 muajsh, qendra më në fund hyri në funksion në tetor.

Plani fillestar ishte të akomodonte deri në 36 000 persona në vit në qendrën e azilit në Shqipëri. Por qendra në Gjadër aktualisht është sërish bosh. Për të zbatuar modelin e Shqipërisë, qeveria italiane ka përshtatur tashmë bazën ligjore me një procedurë të përshpejtuar. Nëse këto rregullime do ta shpëtojnë këtë projekt nga sfidat e mëtejshme ligjore, mbetet për t’u parë. ©Marrë nga NZZ.ch, përshtati në shqip LAPSI.al

Rruga Press