Makthe gjeopolitike: Si SHBA dhe BE gabuan me Vuçiçin

Është makthi klasik: zjarri flakëron në çdo cep të ndërtesës së madhe, por nuk ka njerëz e zjarrfikës mjaftueshëm për të shuar të gjitha flakët në kohën e duhur. Ekspertët gjithashtu nuk pajtohen se ku zjarri është më i rrezikshëm dhe çfarë duhet të shpëtohet më urgjentisht. Situata gjeopolitike është e ngjashme për momentin, megjithëse në botë ka gjithmonë disa konflikte, luftëra, konflikte civile dhe katastrofa, vëmendja qendrore është në sulmin rus ndaj Ukrainës për më shumë se një vit e gjysmë. Në veçanti, politika amerikane, së bashku me ne evropianët, vendosën edhe një herë një fokus që prek kryesisht kontinentin tonë, në një unitet që Vladimir Putin nuk e priste. Një delegacion nga Uashingtoni në Pekin kohët e fundit e bëri të qartë se kjo gjë nuk është e dhënë dhe ndoshta është e fundme. Lideri i shumicës në Senatin amerikan, Chuck Schumer, u tha troç kinezëve se dy vendet tona do të përcaktojnë zhvillimin e këtij shekulli.

“Presidenti Xi Jinping bëri një deklaratë të ngjashme: “Marrëdhënia midis Kinës dhe SHBA është marrëdhënia dypalëshe më e rëndësishme në botë”. Të paktën në këtë pikë, kryerivalët bien dakord dhe Evropa nuk luan rol në këtë fushë. Për momentin, duhet të jemi mirënjohës që të paktën administrata “Biden” është në anën tonë dhe e përkushtuar ndaj dy pikave më të rrezikshme evropiane: Ukrainës dhe Ballkanit Perëndimor. Në rastin e fundit, në Shtëpinë e Bardhë muaj më parë nisën luhatje të mëdha. Joe Biden dhe ministri i tij i Jashtëm shumë evropian, Antony Blinken, i rritur në Francë, të cilët munda t’i njoh në “Munich Security Conference”, njiheshin si miq të popullit shqiptar dhe të Republikës së re të Kosovës. Fakti që ata filluan të distancohen nga kjo lidhje në fillim të verës, ndonëse në heshtje dhe ngadalë, kishte arsye taktike: ata shpresonin se duke i dërguar sinjale detente Presidentit serb, Aleksandër Vuçiç, do të mund të shmangnin një front tjetër në Ballkan, përveç atij të Ukrainës. Kjo sidomos përpara vitit vendimtar presidencial të 2024-ës në SHBA.

E kundërta ndodhi! I klasifikuar gabimisht si i moderuar nga shumë politikanë perëndimorë, Vuçiç, i cili filloi karrierën e tij politike si ministër i propagandës për kriminelin e luftës dhe vrasësin masiv Slobodan Millosheviç, edhe pse i shkathët, është dhe mbetet një gur shahu për Putinin. Përpjekja për pushtim nga nacionalistët serbë në veri të Kosovës ishte padyshim pasojë e drejtpërdrejtë e sinjaleve të dobësisë nga Uashingtoni. Ajo u ndalua falë guximit dhe trajnimit të mirë të policisë kosovare, por edhe mbështetjes së mëvonshme nga SHBA dhe BE. Megjithatë, rreziku për shtetin fqinj, Kosovën, i cili nuk njihet nga Serbia, e cila e pretendon si pjesë e territorit të saj kombëtar në kushtetutën e saj, ekziston ende.

Në Luginën e Preshevës në Jug të Serbisë, e cila gjithashtu është e populluar me shumicë shqiptare, më shumë tanke serbe janë shfaqur se kurrë që nga rënia e Sllobodan Millosheviçit në vazhdën e ndërhyrjes së NATO-s në vitin 1999. Një tjetër konflikt, i përshkruar gabimisht si “i ngrirë”, tani ka shpërthyer në flakë me shpejtësi. Për dekada, kushtet në rajonin kaukazian të Nagorno-Karabakut u konsideruan plotësisht të bllokuara, sepse Rusia, fuqia tradicionale mbrojtëse e armenëve, gjithmonë mbështeti me vendosmëri anëtarët e këtij populli që jetonin atje, ndërsa Azerbajxhani, të cilit i përket ish-rajoni autonom sipas ligjit ndërkombëtar, vuri në dukje pozicionet e tij ligjore përkatëse, orientimin e tij më perëndimor dhe pasurinë e tij me gaz. Pothuajse brenda natës, Putini i hoqi mbrojtjen e tij armenëve, në solidaritet me ish-kundërshtari i tij Erdogan, edhe pse Turqia është ende një anëtare e NATO-s pro forma, u rreshtua me Azerbajxhanin në një kthesë të shpejtë; grupi etnik armen që jetonte në Nagorno-Karabakh u largua pothuajse tërësisht brenda disa javësh nga atdheu i tyre.

Është tronditëse se si njerëzit e zakonshëm nga të dyja anët dhe jo vetëm sundimtarët e dyshimtë të tyre sigurojnë njëzëri se njëri në asnjë rrethanë nuk mund të jetojë së bashku me tjetrin, edhe pse armenët dhe azerët ia kishin dalë lehtë ta bënin këtë për shekuj. Në mes të trishtimit dhe indinjatës shumë të dobët për këtë vepër shkatërrimi, që u nxit qartë nga Kremlini, shpërtheu lajmi për mijëra raketa, sulmet vrastare dhe pushkatimet masive të pengjeve kundër Izraelit në një ditë të vetme nga Hamasi terrorist. Një luftë tjetër shpërtheu thuajse brenda natës, pasojat e së cilës do të vazhdojnë të rëndojnë bashkëjetesën e njerëzve në këtë rajon, tashmë të mbushur me kontradikta, në dekadat e ardhshme.

Tani, siç thashë, bota nuk është përballur kurrë me vetëm një luftë apo vetëm një katastrofë. Multikrizat ndërkombëtare ndonjëherë mund të ketë nxitur këtë përshtypje, sepse zakonisht mbulohen vetëm lajmet e fundit të tmerrshme, ndërsa ato të mëparshmet harrohen shpejt, edhe nëse problemi vazhdon. Megjithatë, sot njerëzit janë të trembur nga një vorbull gjithnjë e më e përshpejtuar fenomenesh të frikshme që vështirë se mund të përpunohen. Nga njëra anë, kjo sigurisht që lidhet me ligjet specifike të ngjarjeve të ndryshme. Por nuk duhet të pajtoheni me fantazitë e konspiracionit botëror për të kuptuar se të gjitha këto zjarre jo vetëm që nuk po frenohen, por po ushqehen në mënyrë aktive nga propaganda e Putinit dhe politika e jashtme destruktive ruse.

*Bernd Posselt, president i Paneuropës gjermane

Rruga Press