Sanksionet, “helmi” që po e mbyt ngadalë Rusinë

Nga Associated Press

Rritja e normave të interesit për të rritur rublën “mbyt ekonominë private – ose pjesën e ekonomisë që nuk lidhet me luftën dhe industritë e mbrojtjes – në mënyrë që të mbeten burime të mjaftueshme për të vazhduar luftën”, ka theksuar Janis Kluge, ekspert rus i ekonomisë në Institutin Gjerman për Çështjet Ndërkombëtare dhe të Sigurisë në Berlin

Lëkundjet e vlerës së rublës ruse kanë shpërfaqur çarjen në fortesën ekonomike të presidentit Vladimir Putin shkaku i një veprimi të dobët nga ekipi ekonomik i Kremlinit, që lejoi monedhën ta rifitonte vlerën e saj, të paktën tani për tani.

Megjithatë, pakoja ekonomike – rritje emergjente e normës së interesit – nuk mund ta fshehë dilemën në zemër të ekonomisë ruse: si të financohet ushtria duke mos dëmtuar monedhën kombëtare dhe mbinxehur ekonominë me inflacion gërryes dhe politikisht të turpshëm.

Jeta në Moskë është fasadë e normalitetit, pavarësisht sanksioneve gjithëpërfshirëse të lidhura me luftën në Ukrainë dhe ikjes nga shteti të qindra kompanive të njohura perëndimore.

Hapësirat e jashtme në restorante dhe bare në rrugën e njohur Bolshaya Nikitskaya ishin të mbushura plot në një mbrëmje të fundit me banorë të veshur mirë që kënaqeshin me motin e butë të gushtit. Muzika me zë të lartë nga DJ-të shpërthente nga një restorant në rrugën e famshme. Qendrat tregtare nuk kanë ndryshuar në shikim të parë, por aty ku dikur qëndronin Zara dhe H&M, blerësit gjejnë markat e reja të veshjeve “Maag” dhe “Vilet”. Dhe shitësi i petullave, Krunchy Dream, mund të ngatërrohet lehtësisht me Krispy Kreme që dikur qëndronte në vendin e tij në qendrën tregtare Evropeisky, madje edhe marka është e ngjashme. Në mungesë të Apple Pay, bankat ofrojnë ngjitëse me një çip që mundëson pagesën në celular.

Ankthi i banorëve

Matësit kryesorë ekonomikë janë gjithashtu në intervale normale. Papunësia është e ulët, rritja ekonomike është më e mirë nga sa prisnin shumë dhe inflacioni është i moderuar sipas standardeve ruse – në 4% në korrik – megjithëse i vështirë për ata me të ardhura të kufizuara.

Njerëzit në Moskë – ku kritikat ndaj ushtrisë mund të përfundojnë me burgosje dhe disa dhanë vetëm emrat e tyre – shprehën përzierje shqetësimi dhe dorëheqjeje.

Pensionisti Vladimir Cheremesyev, 68 vjeç, kujtoi se problemet pas rënies së Bashkimit Sovjetik në 1991 zgjatën për disa vjet.

“Unë mendoj se megjithëse jam pensionist dhe nuk kam shumë të ardhura, nuk më duket se nuk mund ta përballoj situatën”, ka theksuar Cheremesyev, “por po, kam ankth – ndonjëherë presioni i gjakut më rritet”.

Të tjerët vunë re se si çmimet ndryshonin vazhdimisht.

Juliana, një sipërmarrëse 38-vjeçare, ishte më e shqetësuar: “Gjendja jonë është përkeqësuar ndjeshëm, nuk është mirë. Nuk do të përfundojë sot ose nesër, dhe jo pasnesër. Unë mendoj se më shumë se një brez do të paguajë për këtë histori”.

Për bizneset që kanë nevojë për furnizime, ata po u drejtohen alternativave.

Andrei Lavrov, pronar i klinikës dentare “Smile Atelier”, ka treguar se i duhej të merrte penj dhe silikon nga Azia sepse përdor “shumë” materiale të importuara.

“Por, meqë ra fjala, nuk ka ndodhur asnjë fatkeqësi”, ka sqaruar ai. “Nëse diçka nuk furnizohet më, atëherë ajo zëvendësohet lehtësisht përmes kanaleve paralele”.

Disa penj të prodhuar nga Rusia janë “material shumë cilësor”, ka theksuar ai, ndërsa industria vendase e merr këtë problem: “Po bëhet një zëvendësim i caktuar”.

Megjithatë, importet në Rusi po rriten pasi mallrat vijnë përmes vendeve të afërta si Kazakistani dhe Armenia, duke shmangur sanksionet. Shpenzimet e qeverisë për programet ushtarake dhe sociale po shpërndajnë para te njerëzit dhe kompanitë, të cilët po përdorin një pjesë të tyre për produktet e importuara.

Mungesa e fuqisë punëtore, që rrjedh nga njerëzit që largohen nga vendi, po mbështesin gjithashtu pagat, ndërsa hipotekat e subvencionuara nga qeveria ndihmojnë në ruajtjen e aktivitetit të pasurive të paluajtshme.

Disa goditje në ekonomi janë të dukshme, veçanërisht industria e automobilave pasi prodhuesit perëndimorë braktisën bizneset e tyre ruse. Por importet kineze të automjeteve po fitojnë terren.

Ndikimi i sanksioneve

Udhëtimet e huaja janë jashtëzakonisht të shtrenjta dhe të kufizuara nga ndalimi i vizave dhe linjave ajrore, megjithëse të pasurit ia dalin si gjithmonë dhe ata me të ardhura modeste nuk mund ta përballonin atë në fillim.

Kur bëhet fjalë për presionin ndaj rublës, Rusia, një nga furnizueset më të mëdha të naftës në botë, po fiton më pak nga shitja e naftës së saj për shkak të sanksioneve perëndimore. Kjo po ngushton suficitin tregtar të vendit me pjesën tjetër të botës, sepse njerëzit dhe kompanitë ruse gjithashtu po blejnë më shumë produkte nga jashtë.

Fitimi më i madh nga eksportet se sa shpenzohet për importe zakonisht mbështet rublën. Ndërsa suficiti tregtar në tkurrje ka bërë që valuta të bjerë në mënyrë të vazhdueshme, Moska ka përfituar sepse një kurs këmbimi më i dobët në fakt ndihmon qeverinë të paguajë faturat e saj.

Kjo për shkak se dollarët e fituar nga nafta mund të shkëmbehen me një sasi më të madhe rublash për t’u shpenzuar në agjencitë qeveritare, pagat e punëtorëve dhe pensionet.

Por monedha e Rusisë u ul shumë larg për dëshirën e Kremlinit – nën 100 rubla për dollarin më 14 gusht, nivel i rëndësishëm psikologjik. Kjo e shtyu Bankën Qendrore të kryente një rritje të madhe emergjente të normës së interesit prej 3.5 pikë përqindjeje, me qëllim ftohjen e kërkesës vendase për importe. Monedha u rrit në 92 për dollar në ditët pas rritjes së normës, por që nga ajo kohë ka rënë në mënyrë të qëndrueshme; ajo u këmbye me 95.5 për dollar të martën.

Ndërsa më i dobët se nivelet e vitit të kaluar prej rreth 60 rubla për dollarin, kursi më i ulët i këmbimit nuk është ende një krizë, nëse mund të shmanget një rënie e lirë.

Kremlini ka punuar për të sanksionuar ekonominë pas aneksimit të gadishullit të Krimesë të Ukrainës në vitin 2014. Ai gjithashtu e zhvendosi prodhimin e ushqimit tek kompanitë vendase duke ndaluar importet e BE-së dhe i shtyu prodhuesit të merrnin pjesë në vend.

Falë të ardhurave nga nafta, qeveria ka borxh të papërfillshëm dhe rezerva të fuqishme, megjithëse rreth gjysma e këtij stoku është ngrirë nga sanksionet.

Megjithatë, në terma afatgjatë, ekonomia e Rusisë po përballet me një “djegie të ngadaltë” nën presionin e sanksioneve dhe shpenzimeve të luftës së Putinit, ka theksuar Robin Brooks, kryeekonomist në Institutin e Financave Ndërkombëtare. “Dilema është, nga njëra anë, ai duhet të shpenzojë shumë para – të luftosh një luftë është shumë e shtrenjtë”, ka thënë Brooks. “Si mund ta sheshoni rrethin midis nevojës për para dhe rritjes së normave të interesit për të mbajtur pamjen që të mos dalë jashtë kontrollit? Sipas mendimit tim, nuk ka zgjidhje të mirë”.

Nafta ruse përballet me ndalimet perëndimore dhe një kufi çmimi që grupi i shtatë demokracive vendosi për shitjet në vende të tjera. G7 mund ta “bëjë shumë më të vështirë këtë kompromis për Putinin” duke ulur kufirin e çmimit nga 60 në 50 dollarë, duke ulur të ardhurat e Rusisë nga nafta, ka sqaruar Brooks.

Kjo “do të ushtronte edhe më shumë presion mbi rublën, do të ushtronte më shumë presion mbi Bankën Qendrore të Rusisë për të rritur normat e interesit dhe do ta bënte atë shkëmbim shumë më të vështirë, ka thënë ai.

Në terma afatshkurtër, rënia e rublës “nuk është një shenjë se Rusia do të përballet me një krizë të madhe financiare”, thotë Chris Weafer, shef ekzekutiv dhe analist i ekonomisë ruse në firmën konsulente “Macro Advisory Partners”.

Pa investime të huaja në monedhë, Kremlini mund të ndikojë në kursin e këmbimit thjesht duke u thënë eksportuesve të kontrolluar nga shteti se kur duhet të shesin valutë të huaj për rubla, ka treguar Weafer. Për më tepër, çmimet për naftën ruse janë rritur kohët e fundit duke zvogëluar zbritjet që kishte, për t’u dhënë klientëve në Indi dhe Kinë.

Rritja e normave të interesit për të rritur rublën “mbyt ekonominë private – ose pjesën e ekonomisë që nuk lidhet me luftën dhe industritë e mbrojtjes – në mënyrë që të mbeten burime të mjaftueshme për të vazhduar luftën”, ka theksuar Janis Kluge, ekspert rus i ekonomisë në Institutin Gjerman për Çështjet Ndërkombëtare dhe të Sigurisë në Berlin.

“Është një prioritet i qartë i qeverisë së kësaj lufte mbi mirëqenien e familjeve”, është shprehur ai.

Rruga Press