Pagat rriten për të zgjatur betejën e Evropës kundër inflacionit

“Ne kemi duruar për një kohë të gjatë”, kjo është mënyra se si shumë nga sindikatat të punëtorëve të Evropës, po arsyetojnë kërkesat për rritje pagash këtë vit, duke premtuar veprime industriale nëse ato kërkesa nuk dëgjohen.

Pagat e 165 milionë punëtorëve të Eurozonës nuk janë rritur me të njëjtin ritëm me inflacionin, për të tretin vit radhazi, edhe pse kompanitë mbledhin fitime duke rritur çmimet më shpejt sesa rritja e kostove.

Punësimi rekord dhe mungesa e gjerë e fuqisë punëtore, po u japin punëtorëve një levë të rrallë, dhe shumë e shohin si një mundësi për të rikuperuar një pjesë të fuqisë së humbur në vitet e kaluara.
“Një pjesë e rritjes së pagave është e kuptueshme,” tha Jens Ulbrich, drejtues ekonomik në Bundesbank të Gjermanisë.

“Është një rikuperim i pjesshëm dhe pjesa e pagave në prodhimin ekonomik nuk po rritet. Por këto tendenca tregojnë për inflacion të vazhdueshëm dhe disinflacion më të ngadalshëm,” tha ai për përpjekjet për të ulur rritjen e çmimeve, nga 8.5% aktual.

Për punëtorët, kompensimi real për orë, ka rënë me më shumë se 7% që nga fillimi i vitit 2021. Kjo, kombinuar me faktin se punësimi është në një nivel record, 3.6 milionë mbi kulmin para pandemisë, u jep atyre baza të forta mbi të cilat të shtyjnë për rritje.

Megjithatë, rritja e shpejtë e pagave që po ndodh tani, do të pengojë përpjekjet e Bankës Qendrore Europiane (European Central Bank, ECB), për të rikthyer inflacionin në objektivin e saj prej 2%, dhe ndoshta do ta detyrojë atë të mbajë normat e interesit të larta për më gjatë.

Kërkesat e sindikatave për kompensim për ndikimin e inflacionit të kaluar, shkaktojnë shqetësim të veçantë për politikëbërësit monetarë, sepse i ashtuquajturi përcaktim i pagave priret të përfshijë inflacion më të lartë në terma afatgjatë.

Aeroporti Schiphol i Amsterdamit, i cili pati mijëra fluturime të anuluara dhe kohë pritjeje 4-5 orë, verën e kaluar, mund të jetë një rast studimi se si punëtorët po përdorin fuqinë e tyre.

FNV, sindikata më e madhe në Holandë, javën e kaluar siguroi një rritje page 8% për këtë vit në Schiphol, plus një pagesë bonus 2000 euro, së bashku me një sërë përfitimesh të tjera.

“Fitimet e larta të korporatave paguhen kryesisht nga konsumatorët, që përballen me çmimet në rritje,” tha José Kager i FNV. “Gjithçka po bëhet më e shtrenjtë, por pagat nuk po ndryshojnë. Pagat kanë mbetur prapa për një kohë të gjatë, kështu që është koha që punonjësit të marrin pjesën e tyre.”

Marrëveshja vjen pasi Schiphol ende po detyrohet të kufizojë trafikun ajror nën nivelet e vitit 2019, për shkak të mungesës së fuqisë punëtore.

Grevat

Në Gjermani, më shumë se gjysma e kompanive po luftojnë për të plotësuar vendet e lira të punës, niveli më i lartë në rekord, pavarësisht nga një recesion në ekonominë më të madhe të Europës, thotë Dhoma Gjermane e Tregtisë dhe Industrisë.

Kjo po e zhvendos pushtetin te punëtorët dhe grevat po bëhen gjithnjë e më të zakonshme.

Unioni i Shërbimeve të Bashkuara ver.di, po kërkon një rritje prej 10.5% të pagave për rreth 2.5 milionë punonjës të qeverisë federale dhe vendore. Punëtorët nga aeroportet e deri te transporti public, kanë mbajtur tashmë greva paralajmëruese në përgjigje të ofertave të pagesave, që vlejnë vetëm për një pjesë të kërkesave të tyre.

“Tendenca e inflacionit, çmimet e ushqimeve dhe veçanërisht të energjisë, po shkaktojnë boshllëqe të thella në buxhetet e punëtorëve tanë,” tha kryetari i ver.di, Frank Werneke. “Shumë prej tyre nuk e dinë se si mund të mbajnë veten dhe familjet e tyre, dhe disa nuk mund të paguajnë qiratë apo kostot e ngrohjes.”

Ver.di ka paralajmëruar tashmë se, nëse marrëveshjet e pagave dështojnë, Gjermania do të përballet me “një tjetër verë kaotike”, një referencë për pengesat dobësuese të vitit të kaluar në sektorin e shërbimeve.

Ndërkohë, të enjten, punëtorët në firmën gjermane të postës dhe paketave Deutsche Post (DPWGn.DE), kompania meme e DHL, mbështetën me shumicë dërrmuese një grevë të pacaktuar në një votim, sepse kërkesat e tyre për një rritje pagash prej 15% nuk janë përmbushur.

Tregjet e punës nuk janë aq të shtrënguara në Europën Jugore, por edhe atje, lëvizja është e dukshme. Në Spanjë, përqindja e punëtorëve të mbuluar nga kontratat kolektive me klauzola të indeksimit, është pothuajse dyfishuar gjatë dy viteve të fundit, në mbi 27%.

Inflacioni i zgjatur

Ndërsa raporti pagë-çmim nuk është duke u zhvilluar, pasi inflacioni është ende duke u ngadalësuar, rritja e çmimeve pritet të jetë më e vazhdueshme.

Kjo “rritje” është arsyeja pse tregjet kanë rritur me shpejtësi bastet e tyre për rritjen e normës gjatë muajit të kaluar. Investitorët tani shohin normën maksimale mbi 4%, duke u rritur me 1.5 pikë përqindjeje, duke sugjeruar rritje të normës gjatë verës.

Philip Lane, drejtues ekonomik i ECB-së, thotë se procesi i rregullimit të pagave mund të ushtrojë presion në rritje mbi inflacionin, për dy ose tre vitet e ardhshme, por pret një kthim në normalitet përtej kësaj.

“Nivelet e larta të rritjes së pagave, të parashikuara për 2023 dhe 2024, mund të pritet që t’i bëjnë pagat një nxitës gjithnjë e më dominues të inflacionit themelor në zonën e Euros,” thotë Lane.

Ekonomisti i Commerzbank Joerg Kraemer, ka një pikëpamje më pak të mirë, duke argumentuar se puna më e shtrenjtë do të kompensojë rënien e kostove të materialeve, duke përmendur inflacionin bazë të lartë dhe rritje të mëtejshme të normave të interesit të ECB.

“Puna ka të ngjarë të mbetet në nivele jashtëzakonisht të ulëta, veçanërisht në vendet kryesore të Eurozonës, gjithashtu për arsye demografike, përveç rasteve të një recesioni të thellë,” tha Kraemer. “Pozicioni i negociatave për sindikatat dhe punonjësit duhet të mbetet i fortë.” /Reuters

Rruga Press