Kafja mund të bëhet më e pakët në sasi dhe më e shtrenjtë për shkak të ndryshimeve klimatike – hulumtim i ri

Bota mund të humbasë gjysmën e tokës së saj më të mirë për kultivimin e kafesë nën një skenar të moderuar për ndryshimin e klimës. Brazili, i cili është aktualisht prodhuesi më i madh i kafesë në botë, do të shohë rënien e tokës më të përshtatshme për rritjen e kafesë me 79%. Ky është një nga gjetjet kryesore të një studimi të ri nga shkencëtarët në Zvicër, të cilët vlerësuan ndikimet e mundshme të ndryshimit të klimës në kafe, shqeme dhe avokado. Të tria janë kultura të rëndësishme të tregtuara globalisht që prodhohen kryesisht nga fermerë të shkallës së vogël në tropikë. Kafja deri tani është gjëja më e rëndësishmja dhe me një të ardhur të pritshme prej 460 miliardë dollarë amerikanë (344 miliardë £) në vitin 2022, ndërsa shifrat për avokadon dhe shqeme-n janë përkatësisht 13 miliardë dhe 6 miliardë dollarë. Ndërsa kafja shërben kryesisht si një pije stimuluese, avokado dhe shqeme janë kultura ushqimore të konsumuara gjerësisht që janë të pasura me vajra bimore të pangopura dhe lëndë të tjera ushqyese të dobishme.

Mesazhi kryesor nga studimi i ri është se ndryshimet e parashikuara klimatike ka të ngjarë të rezultojnë në rënie të konsiderueshme të sasisë së tokës së përshtatshme për rritjen e këtyre kulturave në disa nga rajonet kryesore ku ato kultivohen aktualisht. Nga ana tjetër, kjo mund të ndikojë si te kultivuesit ashtu edhe te konsumatorët në mbarë botën.

Deri më sot, shumica e kërkimeve mbi ndikimet e ardhshme të ndryshimeve klimatike në ushqim janë fokusuar në kulturat kryesore si gruri, misri, patatet dhe farat vajore që rriten në rajone të buta. Kjo ka pasqyruar tendencën e shkencëtarëve të klimës për t’u fokusuar në ndikimet potencialisht të rënda të ndryshimit të klimës në ekosistemet e buta, veçanërisht për shkak të ndryshimeve të temperaturës dhe modeleve të reshjeve.

Në të kundërt, ka pasur më pak punë në ekosistemet tropikale që përbëjnë rreth 40% të sipërfaqes tokësore globale ku më shumë se 3 miliardë njerëz sigurojnë jetesën e tyre, me rreth 1 miliardë më shumë njerëz që pritet ta bëjnë këtë deri në vitet 2050. Tropikët gjithashtu mbajnë rezervuarë të mëdhenj të biodiversitetit, si dhe zona ku rriten shumë kultura të rëndësishme që ofrojnë të ardhura dhe ushqim për popullsinë e tyre të madhe njerëzore.

Hulumtimi i ri konfirmon dhe zgjeron ndjeshëm gjetjet nga një numër relativisht i vogël i studimeve ekzistuese mbi kulturat e kafesë, shqemes dhe avokados. Një risi e rëndësishme në studim është ekzaminimi i parametrave të tokës, përveç faktorëve thjesht klimatikë, si temperatura dhe modelet e reshjeve.

Kjo u mundëson atyre të ofrojnë një pamje më të nuancuar të ndikimeve të ardhshme që mund të ndryshojnë ndjeshëm përshtatshmërinë e disa rajoneve tropikale për rritjen e kulturave të caktuara për shkak të ndryshimeve në faktorë të tillë si pH e tokës ose cilësi.

Studimi i ri plotëson kërkime të tjera të fundit mbi vajin e palmës. Ndonëse e diskutueshme dhe shpesh e lidhur me shpyllëzimin, vaji i palmës është ende një nga kulturat tropikale më të rëndësishme për sa i përket ushqimit të njeriut, duke ndihmuar në ushqimin e më shumë se 3 miliardë njerëzve. Kohët e fundit unë dhe kolegët rishikuam disa analiza modeluese se si ndryshimi i klimës mund të ndikojë në incidencën e sëmundjeve dhe vdekshmërinë e përgjithshme në vajin e palmës.

Përfundimi i zymtë ishte se vdekshmëria e pemëve ka të ngjarë të rritet ndjeshëm pas vitit 2050, ndoshta duke fshirë pjesën më të madhe të të korrave në Amerikë. Për më tepër, sëmundja kryesore e kalbjes së trungut u parashikua të rritet në mënyrë drastike në të gjithë Azinë juglindore.

Shtrirje dhe kompleksitet befasues së bashku, këto studime kanë filluar të zbulojnë shtrirjen dhe kompleksitetin befasues të ndikimeve të ndryshimeve klimatike dhe faktorëve shoqërues në disa nga kulturat më të rritura në tropikë. Më e rëndësishmja, ndikimet nuk do të shpërndahen në mënyrë të barabartë dhe disa rajone madje mund të përfitojnë nga ndryshimet klimatike. Për shembull, pjesë të Kinës, Argjentinës dhe SHBA-së, ka të ngjarë të bëhen më të përshtatshme për rritjen e kafesë, ashtu si Brazili dhe Kolumbia shohin se toka e tyre bëhen më pak të përshtatshme.

Ka të ngjarë që shumë prej këtyre ndryshimeve të jenë “të mbyllura” të paktën për pjesën tjetër të këtij shekulli, pavarësisht nga reagimi zhgënjyes i ngadaltë i liderëve globalë në drejtim të reduktimit të emetimeve të gazeve serrë. Prandaj, do të jetë e nevojshme që ne të përshtatemi me ndryshimet e vazhdueshme në tropikë, për shembull duke zhvendosur kultivimin e kulturave specifike në rajone të ndryshme ku ndikimet klimatike do të jenë më të mira.

Megjithatë, duket e mundshme që, pavarësisht nga masat zbutëse të miratuara, shumë kultura tropikale do të bëhen më të pakta dhe për rrjedhojë më të shtrenjta në të ardhmen. Për sa i përket kafes, ajo madje mund të kalojë nga një pije e lirë e përditshme në një ëmbëlsirë të çmuar për t’u shijuar në raste të veçanta, më tepër si një verë e mirë.

Denis J Murphy – Profesor i Bioteknologjisë, Drejtues i Kërkimeve të Biologjisë Kompjuterike, Universiteti i Wales-it të Jugut

© Rruga Press