Mediat zviceriane të pakënaqura- Zvicra zbret nga vendi 3 në të 7-in në botë si relativisht “e pastër” nga korrupsioni

Sektori publik zviceran shihet si veçanërisht i cenueshëm ndaj nepotizmit, ndërsa sektori privat kritikohet për mundësimin e korrupsionit dhe pastrimit të parave.

Shteti alpin performoi mirë në përgjithësi në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit të OJQ-së për vitin 2021 – megjithëse ra nga vendi i tretë në të shtatë duke shënuar një pikë më pak se në vitin 2020. “Në luftën kundër korrupsionit në sektorin publik, Zvicra është edhe një herë larg të qenit pa të meta dhe madje është duke u tejkaluar nga vendet e tjera”, thotë Martin Hilti, drejtor i Transparency International Zvicer.

I nisur në vitin 1995, indeksi mat “vulnerabilitetin e perceptuar ndaj korrupsionit” në vend të rasteve aktuale të korrupsionit duke u mbështetur në njohuritë e biznesit dhe komunitetit shkencor. Këtë vit vendet kryesore – të perceptuara si më pak të prirura ndaj korrupsionit – janë Danimarka, Finlanda dhe Zelanda e Re. Norvegjia, Singapori dhe Suedia gjithashtu ia kaluan Zvicrës. Holanda, Luksemburgu dhe Gjermania plotësuan top 10-shen.

Përmbajtja e jashtme

Kombet e shkatërruara nga konflikti, Sudani i Jugut, Siria dhe Somalia morën pikët e fundit. Transparency International arrin në përfundimin se kontrolli i korrupsionit ka ngecur ose është përkeqësuar në 86% të vendeve në dekadën e fundit. Ai vë në dukje se 27 vende – përfshirë Zvicrën – morën pikët më të ulëta që kishin arritur që nga viti më i hershëm i krahasueshëm i të dhënave të disponueshme (2012).

Zvicra pa disa skandale të sektorit publik që u bënë bujë gjatë vitit të kaluar. Një nga kontratat më të mëdha të shqetësuara të TI-së me mbiçmim që kulmoi me një dënim me katër vjet burg për një ish-zyrtar të Sekretariatit Shtetëror të Çështjeve Ekonomike.

Konfliktet e interesit

Ajo që shqetëson më shumë Hiltin, është cenueshmëria e sektorit ndaj nepotizmit dhe dështimet e shpeshta për të njohur konflikte të qarta interesi. Një rast klasik në fjalë është komuna Arosa, një destinacion popullor skish në kantonin e Graubünden. Politikanët vendas kanë marrë rregullisht një leje skish falas me vlerë 550 CHF – dhe e kanë mbrojtur publikisht praktikën, megjithëse veprime të tilla janë qartësisht problematike, thotë ai.

“Problemi kryesor që kemi është nepotizmi,” tha ai për SWI swissinfo.ch.

“Zvicra është një vend i vogël, ne njihemi, kemi shkuar në shkollë bashkë. Burrat kanë shkuar bashkë në shërbimin ushtarak, janë në të njëjtat klube sportive dhe më pas, befas, gjenden në kontekstin profesional. Zviceranëve shpesh u mungon ndjeshmëria dhe njohuria për t’u marrë me këto situata: shpesh kjo nënkupton një konflikt interesi.

Edhe nëse shumica e situatave të tilla, thekson ai, nuk e arrijnë pragun e përgjegjësisë penale, ato përsëri janë shumë problematike pasi përfshijnë keqpërdorim të pushtetit dhe dëmtojnë integritetin e zyrtarëve publikë.

Problemet e sektorit privat

Mangësitë më serioze të Zvicrës bien në zonat që indeksi nuk i mat, sipas Hilti. Ai thekson luftën kundër pastrimit të parave, rregullimin dhe transparencën e lobimit politik dhe mbrojtjen e sinjalizuesve si fusha që kanë nevojë për përmirësim urgjent.

“Problemet kryesore që kemi në Zvicër janë në sektorin privat”, thotë ai.

Sfida në sektorin privat, i dominuar nga kompanitë e vogla dhe të mesme (SME-të), është se shumë nuk e dinë se çfarë është korrupsioni apo si të përballen me të. Ndërkohë, kompanitë e mëdha kanë kodet e sjelljes, por luftojnë për të mbyllur një kulturë të tolerancës zero në të gjithë kompaninë.

Ka një industri të tërë të lobuesve.

Industria e sekserëve* dhe këshilluesve* i referohet avokatëve, noterëve dhe agjentëve të pasurive të paluajtshme që po ndihmojnë kriminelët të investojnë paratë e tyre të paligjshme ose t’i fshehin ato, d.m.th., duke i vendosur ato në kompani guackë.

Këshillimi i një klienti për të vendosur para në një institucion apo vend të caktuar financiar nuk mbulohet nga Ligji Zviceran Kundër Pastrimit të Parave për sa kohë që personi që jep këshilla nuk ka akses të drejtpërdrejtë në fondet, vëren ai.

Zvicra është gjithashtu shtëpia e lojtarëve kryesorë të industrisë farmaceutike dhe nxjerrëse, si dhe shoqatave ndërkombëtare sportive. “Të gjitha këto janë subjekt i rreziqeve të shtuara të korrupsionit,” thotë eksperti.

Disa shembuj të fundit përfshijnë Novartis me bazë në Bazel që pagoi 729 milionë dollarë (688 milionë CHF) për të zgjidhur çështjet e ryshfetit në Shtetet e Bashkuara dhe Greqi në vitin 2020 ose banka me bazë në Cyrih, Julius Baer që pranoi se kishte pastruar mbi 36 milionë dollarë ryshfet në një rast të FIFA-s vitin e kaluar. E jashtme Lidhje E përfshirë në një skandal korrupsioni të “obligacioneve ton” të Mozambikut, Credit Suisse hyri në një marrëveshje të vonuar ndjekjeje penale me Shtetet e Bashkuara në tetor 2021.

Skandale të tilla si Panama Papers dhe Pandora Papers, argumenton ai, kanë treguar se Zvicrës i duhet një strategji më e fuqishme kundër pastrimit të parave dhe kundër korrupsionit. Por përpjekjet për të forcuar ligjet kanë hasur në erëra të forta. E njëjta gjë në lidhje me një mbrojtje më të mirë ligjore të sinjalizuesve. /Burimi SwissInfo/

© Rruga Press