Gjendje dramatike, ja sa shqiptarë kanë emigruar 30 vitet e fundit

Asnjë vend në Ballkan nuk është kursyer nga një kombinim i rrezikshëm i emigrimit dhe plakjes së popullsisë. Demografikisht, Maqedonia e Veriut ndodhet ne një situate më keq se vendet e tjera, ka humbur një të katërtën e popullsisë së tij që nga fillimi i viteve 1990. Regjistrimi i fundit i kryer në fund të vitit 2021 tregon një rënie të popullsisë prej 10 përqind vetëm në dy dekadat e fundit. Gati 600,000 qytetarë të Maqedonisë së Veriut u shpërngulën jashtë vendit në dekadat pas pavarësisë së vendit.

Në Shqipërinë fqinje situata është edhe më e rëndë. 1.7 milionë njerëz, 37 për qind e popullsisë, janë larguar nga vendi në tre dekadat e fundit. Sipas raportit të OKB-së për perspektivat e popullsisë, kombi me gati tre milionë banorë pritet të bjerë nën një milion banorë deri në fund të këtij shekulli.

Të dyja vendet shpresojnë se një anëtarësim i shpejtë në Bashkimin Evropian do të sigurojë një të ardhme më të mirë dhe do të ndryshojë modelin e migracionit. Tani, përparimi në BE i Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë është ngecur për shkak të vetos së Bullgarisë. Një tjetër vend ballkanik i goditur rëndë nga rënia e popullsisë është Serbia.

Sipas të dhënave të Bankës Botërore, vendi prej gati shtatë milionësh pritet të ketë një milion banorë më pak deri në vitin 2050. Kjo i bëri autoritetet serbe të japin analogjinë befasuese se kombi ballkanik po humb efektivisht një qytet çdo vit.

Qindra mijëra serbë u larguan nga vendi pas luftërave të shpërbërjes së Jugosllavisë në vitet 1990. Ekonomia e vendit u ndikua përsëri shumë pasi sanksionet u grumbulluan në krye të bombardimeve të NATO-s të vitit 1999 për të ndaluar konfliktin në Kosovë. Sipas një analize të OECD-së mbi gatishmërinë e sistemit shëndetësor serb për të luftuar Covid-19, vlerësimet tregojnë se mbi 10,000 mjekë u larguan nga Serbia për në Evropën Perëndimore në 20 vitet e fundit, dhe sistemit shëndetësor i mungojnë 3,500 mjekë dhe 8,000 infermierë.

Disa nga arsyet pse rajoni i Ballkanit ka parë migrim të shfrenuar gjatë dekadave mund të gjurmohen në shpërbërjen e Jugosllavisë, luftërat civile dhe vështirësitë ekonomike që pasuan. Bosnje-Hercegovina është ndoshta vendi më i goditur në rajon, me disa studime që thonë se pothuajse gjysma e qytetarëve të lindur në vendin e Ballkanit Perëndimor nuk jetojnë më atje. Një shembull tjetër i goditës është Kosova – e cila humbi 15.4 për qind të popullsisë së saj midis 2007 dhe 2018.

Kroacia e BE-së ka një problem të ngjashëm

Kroacia është anëtare e Bashkimit Evropian që nga viti 2013. Që atëherë, më shumë se çerek milioni kroatë u larguan nga vendi duke kërkuar punë me pagesë më të mirë jashtë vendit. Popullsia prej pak më shumë se katër milionë është tkurrur me pothuajse 10 për qind në një dekadë.  Qeveria e Zagrebit po përpiqet të ndryshojë ikjen e trurit dhe kohët e fundit u premtoi kroatëve në diasporë deri në 26,000 € nëse kthehen dhe fillojnë një biznes.

Edhe Greqia po shfaq tendenca shqetësuese. Sipas agjencisë greke të statistikave midis 2011 dhe 2020 popullsia e vendit u tkur me gjysmë milioni njerëz. Rënia e popullsisë greke gjatë dekadës së fundit është për shkak të disa faktorëve. Është e qartë se kriza financiare e 2009-ës luajti një rol të madh, ku shumë prej tyre ose u zhvendosën jashtë vendit ose hezituan të krijonin një familje në Greqi për shkak të një të ardhmeje të pasigurt.

Plakja luan një rol të madh në përshpejtimin e rënies së popullsisë në rajon.

Deri në vitin 2050, Rumania dhe Bullgaria do të shohin që mosha mesatare e popullsisë së tyre të rritet me të paktën tetë vjet, sipas parashikimeve të fundit të Eurostat. Të dhënat e dhëna nga Instituti i Statistikave të Rumanisë tregojnë se sa shpejt është plakur popullsia gjatë viteve të fundit. Qarku Vâlcea në Rumani kaloi nga 126 qytetarë të moshuar për çdo 100 të rinj, në 185 të moshuar, vetëm 10 vjet më vonë.

Një popullsi e moshuar nënkupton mungesë të fuqisë punëtore në dispozicion, por edhe rritje të shpenzimeve qeveritare për skemat e pensioneve dhe kujdesin shëndetësor.

Kostoja e një numri në rënie të të rinjve në Ballkan është llogaritur nga Fondacioni Westminster për Demokraci dhe Instituti për Zhvillim dhe Inovacion. Studimi tregon se rajoni i Ballkanit Perëndimor po humb miliarda euro çdo vit për shkak të migrimit të qytetarëve të tij të rinj. Për të vlerësuar gjurmën ekonomike, hulumtimi merr parasysh si kostot e lidhura me arsimin – 2.46 miliardë euro – si dhe humbjen e mundshme në rritjen e PBB-së për shkak të largimit të të rinjve të vendeve.

Është llogaritur se vendet e Ballkanit Perëndimor humbin, për shkak të migrimit të të rinjve, 3.08 miliardë euro çdo vit në rritjen e mundshme të PBB-së dhe uljen e konsumit. Shtimi i kësaj shifre së bashku me vlerësimin për shpenzimet arsimore sjell një total prej rreth 5.5 miliardë euro në vit./euobserver

Rruga Press