Duke kujtuar Bob Dole dhe trashëgiminë e një ushtari
Nuk mund ta dija në atë kohë pasi isha shumë i ri, por në gushtin e vitit 1990, një senator nga Kansasi i quajtur Bob Dole vizitoi Kosovën për herë të parë, duke qëndruar vetëm katër milje nga shtëpia ime rurale në Prishtinë. Atë ditë historike, si shumë të tjera në jetën e tij të jashtëzakonshme, senatori Dole solli një mesazh shprese për popullatën e shtypur shqiptare të Kosovës, njësoj si unë, se “liria po vjen, po vjen demokracia, po vijnë të drejtat e njeriut”.
Ishte pika e kthesës për rrugën e gjatë të Kosovës drejt lirisë. Që atëherë, Dole paralajmëroi botën – dhe dy presidentët e SHBA – për urgjencën e nevojës për të ndërmarrë veprime për abuzimet e vazhdueshme të të drejtave të njeriut.
“Shtetet e Bashkuara nuk mund ta lënë këtë gjë mënjanë,” tha ai më 20 shtator 1990. “Ne kemi një detyrim moral të mbajmë një qëndrim të fortë në mbrojtje të të drejtave individuale të shqiptarëve”.
Duhet të pyesim veten nëse tragjeditë e Ballkanit mund të ishin shmangur nëse dikush do ta kishte dëgjuar seriozisht Dole.
Në vitin 1992, Dole i shkroi një ultimatum tiranit serb “Ndaloni gjenocidin ose përgatituni për sulmet ajrore të NATO-s”. dhe arriti në përfundimin se “kjo letër mund të mos ju bindë, por ndoshta historia do t’ju bindë.”
Dhe u bë.
Në verën e vitit 1999, vetëm disa ditë pas bombardimeve të NATO-s, Dole u kthye në Kosovë, i pritur në sheshin e Prishtinës nga turmat brohoritëse, duke brohoritur “Doley! Doley!” dhe “U-S-A!”.
Jo shumë prej nesh mund të jetojnë për të parë trashëgiminë tonë të luhet në një mënyrë kaq kuptimplote dhe të jashtëzakonshme.
Bob Dole bëri.
Tre ditë para inaugurimit të vitit 1997, Presidenti Bill Clinton i dha Dole Medaljen Presidenciale të Lirisë, nderimi më i lartë civil i vendit.
Përpara vendosjes së medaljes rreth qafës, Presidenti Clinton tha për ish-rivalin e tij presidencial republikan: “Bir i dheut, qytetar, ushtar dhe ligjvënës, Bob Dole e kupton popullin amerikan, betejat e tij, triumfet dhe ëndrrat e tyre”. Duke luftuar lotët, Dole tha: “Z. President, do ta vlerësoj sa të jem gjallë.”
Pas vdekjes së Presidentit Abraham Lincoln, një koleg vuri në dukje, “ai i përket epokave tani”. Po kështu edhe Senatori Dole, jeta e të cilit nga fushat e betejës deri në sallat e Kongresit, duke i shërbyer vendit të tij me kurajo dhe nder, trashëgon një trashëgimi të drejtësisë, lirisë dhe kampionit të të drejtave të njeriut për amerikanët dhe njerëzit në mbarë botën.
Në një deklaratë të djeshme, familja Dole tha se “Amerika ka humbur një nga heronjtë e saj; familja jonë ka humbur gurin e saj.” Në Bob Dole, Kosova i ka humbur të dyja, një nga heronjtë dhe një shkëmbin e saj.
*Autori është drejtues i Albanian Institute New York/Nga Dino Korca